Συλ. Ποντίων Νυρεμβέργης: Ανοιχτή επιστολή στο Δήμαρχο Παύλου Μελά

Ανοιχτή επιστολή στον Δήμαρχο Παύλου Μελά, για την δημιουργία Μουσείου Γενοκτονίας Ποντιακού Ελληνισμού.

Νυρεμβέργη 19 Μάη 2021

                                                                                                                                 100+ Xρόνια μετά..

                   

ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΔΕΜΟΥΡΤΖΙΔΗ

         Προς: Δήμαρχο Παύλου Μελά, κ. Δεμουρτζίδη Δημήτρη

         Κοιν:  Γραφείο Προεδρίας της Ελληνικής Δημοκρατίας

                     Πρόεδρο κα Σακελλαροπούλου    Κατερίνα

                     Γραφείο Πρωθυπουργού, Πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη Κυριάκο

                     Γραφείο Προέδρου επικεφαλής Αξ. Αντιπολίτευσης, κ. Τσίπρα Αλέξη

                     ΥΠΠΟ, Υπουργό κα Μενδώνη Λίνα

                     ΥΠΕΞ – ΓΓΑΕ, Γ.Γ κ. Χρυσουλάκη Γιάννη   

                     Πρεσβεία των Ελλήνων στο Βερολίνο,  Πρέσβειρα κα Μαρινάκη Μάρα

                     Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στο Μόναχο, Γ. Πρόξενο κ. Γκουλούση Βασίλειο

                     Ηλεκτρονικό Τύπο

        Θέμα: Η πρόταση του Κέντρου Ποντιακών Μελετών για τη δημιουργία Μουσείου Γενοκτονίας 

                    Ποντιακού Ελληνισμού, εδραζόμενου στην ακαδημαϊκή εργασία 

                    του καθηγητή ΝΕ Ιστορίας στο ΑΠΘ κ. Κώστα Φωτιάδη.

Αγαπητέ Δήμαρχε Χρόνια Πολλά,

Παρακαλούμε την προσοχή σας σε κάτι ενδιαφέρον.

Η Νυρεμβέργη φιλοξενεί ένα από τα σπουδαιότερα μουσεία της Ευρώπης, το οποίο ανταποδοτικά την καθιστά επιπλέον σπουδαία, επιπλέον υποδειγματική.

Πρόκειται για το Dokumentationszentrum Reichsparteitagsgelände in Nürnberg , δηλαδή το ``Κέντρο Τεκμηρίωσης του Κογκρέσου του Ναζιστικού κόμματος``, (εν συντομία για εμάς ΚΤΝ), το οποίο αναφέρεται θεματικά στα της Ναζιστικής περιόδου 1933-1945 της ηπείρου μας.

( https://museen.nuernberg.de/dokuzentrum/  , επισκεφθείτε αν θέλετε)

Το ΚΤΝ δεν είναι ένα μουσείο για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Επί το πλείστον είναι ένα τοπόσημο πολιτικού αυτοσκοπού και μεθοδικής επιδίωξης.

Με την αρχιτεκτονική και αισθητική του διαμόρφωση, παραθέτει τεκμήρια του ναζιστικού όλεθρου, 

των εκτοπισμών, των φρικαλεοτήτων, των ολοκαυτωμάτων, του εθνικιστικού βαρβαρισμού από το `30 μέχρι τη δίκη της Νυρεμβέργης, της αφετηρίας και διαδρομής των πρωταγωνιστών του μέχρι τη Νέμεση.

Το μουσείο ΚΤΝ εργονομεί τους χώρους του, ώστε ο επισκέπτης του να ενημερωθεί, να συμπεράνει 

και αναστοχαστεί όχι μόνο επιμορφωτικά, αλλά περισσότερο διαλεκτικά.

Για τον εαυτό του, τον συνάνθρωπο, τον πολίτη του μέλλοντος, την Ευρώπη των λαών και της ελπίδας. 

Ο αυτοσκοπός που σημειώσαμε παραπάνω..

Με το πνεύμα του NIE WIEDER-ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ, πλοηγεί τον επισκέπτη του σε ατμοσφαιρικές διαδρομές και εκθεματικούς χώρους με φωτογραφίες, αφίσες, infotainment systems, videowalls, posters εποχής, έγχαρτα και ηχητικά ντοκουμέντα κλπ, ενώ παράλληλα διοργανώνει συνέδρια, συνεργάζεται με την ακαδημαϊκή πολιτεία, αναδέχεται διαδράσεις με άλλα μουσεία της Ευρώπης, φιλοξενεί εκπαιδευτικές κοινότητες και αναπτύσσει από κοινού με τη θεσμική διοίκηση της Γερμανίας προγράμματα. 

Το συντονιστικό του όργανο συμμετέχει στα αυτοδιοικητικά της πόλης, με το ίδιο να ανακαινίζεται διαρκώς, υποδεχόμενο νέα στοιχεία, νέες μελέτες, νέα ευρήματα, ενώ συνθηματολογεί εναγώνια τη ρητορική των ανοικτών κοινωνιών, της άσκησης  των δημοκρατικών ανακλαστικών τανάντι του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, του εθνολαϊκισμού, των κοινωνικών ανισοτήτων, της φυλετικής μισαλλοδοξίας. 

Εύλογα επομένως, η σημαντικότητα του εξυπηρετείται πρακτικά και επικοινωνιακά με την εμφατικά διατεθειμένη εμβαδική του έκταση.

Συνολικά καλύπτει 2.630 τμ και αναπτύσσεται σε αίθουσες διαρκών και έκτακτων εκθέσεων,

βιντεοπροβολών, εκδηλώσεων, φόρουμ, βιβλιοθήκης, ερευνητικής υποστήριξης, μίνι εστίασης, υποδοχής, γκαρνταρόμπας κλπ. Είναι νεότευκτο, εντός ιστορικού συγκροτήματος κτηρίων, ολοήμερα πολυλειτουργικό, με Μ.Ο επισκέψεων που ξεπερνούσε αυξανόμενος, το μισό εκατομμύριο προ του κοροναϊού.

Καταγράφονται επισκέπτες απ` όλον τον κόσμο, όλων των ηλικιών, των επαγγελματικών και μορφωτικών ενδιαφερόντων, αναβαθμίζοντας την τουριστική, την πολιτική και ακαδημαϊκή  σημαντικότητα της Νυρεμβέργης. 

Η τελευταία, όπως αντιλαμβάνεστε, επωφελείται πολυεπίπεδα στους στατιστικούς της δείκτες. 

Της οικονομίας, των δημοσίων σχέσεων και της αγοράς εργασίας της, όπως και το Μόναχο άλλωστε, αλλά και η πανεπιστημιούπολη της Χαϊδελβέργης, πόλεις που φιλοξενούν ανάλογα κέντρα έρευνας-μουσεία, αφιερωμένα στα ολοκαυτώματα Εβραίων, Ρομά, Σιντί, ως τεκμήρια του ναζιστικού ζόφου.

Τα παραπάνω ΚΤ ``φροντίζουν``, συν τοις άλλοις, για την οργανική διασύνδεση των πόλεών τους 

με το παγκόσμιο δίκτυο ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημιακών εδρών για τα ολοκαυτώματα και τις γενοκτονίες. 

Το Μουσείο-Κέντρο Τεκμηρίωσης Νυρεμβέργης, όπως σημειώσαμε παραπάνω και επαναλαμβάνουμε εκούσια, δεν είναι μουσείο με άμεση αναφορά στον 2ο Π.Π. Δεν εκθέτει αντικείμενα δηλαδή όπλα, στολές, ενθύμια μαχών κλπ από αυτόν. Δεν είναι αυτή η δουλειά του.

Υπάρχουν τα απαραίτητα και πολλά μουσεία του 2ου Π.Π στη Γερμανία, όπως του Βερολίνου, του Σίνσχαϊμ και άλλα, τα οποία εξυπηρετούν το οριζόντιο τουριστικό ενδιαφέρον.

Η δουλειά του μουσείου ΚΤΝ είναι διακριτή και διακεκριμένη.

Δε έπρεπε και δε θα μπορούσε να είναι ´´Shop in Shop´´ σε κάποιο πολεμικό μουσείο, διότι θα ήταν ευάλωτο σε περισπασμούς και θα υποτιμάτο η λειτουργηματική που κλήθηκε να εξυπηρετήσει.

Το εν λόγω μουσείο ΚΤΝ εξυπηρετεί, ad hoc, το ``NIE WIEDER-ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ``. Αποκλειστικά αυτό.

Στη διεύθυνσή του είναι επικεφαλής ακαδημαϊκοί, νομικοί, αρχιτέκτονες και μουσειολόγοι.

Τα έσοδά του προκύπτουν από τα εισιτήρια εισόδου, τις πωλήσεις βιβλίων και αναμνηστικών εντός, το μίνι εστιατόριο, τις δωρεές φορέων και το ΥΠΠΟ Βαυαρίας, ενώ αδιάλλειπτη και  οργανωμένη είναι η καμπάνια προβολής του από την περιφερειακή κυβέρνηση της Μέσης Φρανκονίας-Βαυαρίας, το Δήμο Νυρεμβέργης, τα υπόλοιπα δεκάδες μουσεία της πόλης, τα πανεπιστήμια της κλπ.  (με το αζημίωτο, όπως είπαμε. Το ``φροντίζουν`` και τους ``φροντίζει``)

Όταν το 1998 πάρθηκε η απόφαση  κατασκευής του, (καίτοι τρόπον τινά ``θύτες`` οι Γερμανοί, καίτοι έμφορτη ένοχης μνήμης η Νυρεμβέργη, καίτοι η Γερμανία πλήρης μουσείων του 2ου Π.Π, καίτοι μικρόνοων παραγοντισμών), το Βερολίνο και η Κεντρική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, υποστήριξαν ως μονόδρομο τη δημιουργία και modus operandi υπηρεσία του στο μήνυμα ´´NΙΕ WIEDER´´, αποδεχόμενοι πως η εξιλεωτική δίκη της Νυρεμβέργης και οι ``διομολογήσεις`` Συμμάχων-Αντενάουερ, ποτέ δεν ήταν επαρκή απολογητικά συμβόλαια με την Ιστορία για τη μεταπολεμική Γερμανία. 

Ούσα ``απόγονος θύτη``η Γερμανική Πολιτεία, γνώριζε πως έπρεπε να ηγηθεί σε μία αδιάκοπη εκστρατεία για την πληροφόρηση, τεκμηρίωση, επιμόρφωση και εγκατάσταση στο συλλογικό γίγνεσθαι των Ευρωπαίων πολιτών, πως είναι μάταιο και εκ των ων ουκ άνευ ένα κοινό ευρωπαϊκό όραμα πολιτισμού, δημοκρατίας, ειρήνης και ελπιδοφορίας, χωρίς ``σημεία πυρόσβεσης``, χωρίς Μνήμη, χωρίς υπόμνηση, χωρίς παίδευση, χωρίς έντιμη απολογία, χωρίς ενδοσκόπηση και με τους σκελετούς αμπαρωμένους στη ντουλάπα.

Αυτή η συλλογιστική της γερμανικής πολιτικής σκηνής, ειρήσθω εν παρόδω, απέδωσε τις ιστορικές (πολιτικές) συγγνώμες στους λαούς των Εβραίων, των Ρομά, των Σιντί, των Ερέρων, των Ναμά...

(Φανταστείτε κ. Δεμουρτζίδη να ήταν και θύμα η Γερμανία! Κάθε γειτονιά θα είχε από ένα Κέντρο Τεκμηρίωσης!

  Σημείωση σχετική και χρήσιμη:

Ο Σύλλογος Ποντίων Νυρεμβέργης διατηρεί άριστη συνεργασία με το μουσείο ΚΤΝ.

Το 2018 με πρωτοβουλία και χορηγία του ΣΠΝ, εκδόθηκε και στην ελληνική γλώσσα ο  εκατοντασέλιδος πλοηγός επισκέπτη του ΚΤΝ. Ο πρώτος και μόνος σε ευρωπαϊκό μουσείο.

Βρίσκεται στις προθήκες της υποδοχής, ισότιμα με τα έντυπα των κυρίαρχων γλωσσών της αγοράς.

Μία ελάχιστη συμβολή στη μνήμη των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας στην Ελλάδα, δράση για την οποία αναγνωριστήκαμε με το δεύτερο βραβείο πολιτιστικής παρέμβασης από το Δήμο Νυρεμβέργης για το 2018, μεταξύ δεκάδων υποψηφιοτήτων.

Από την παραπάνω σχέση μας, αποκομίσαμε τη φιλία και το ευήκοον ους του φιλέλληνα διευθυντή του μουσείου κ. Florian Dierl. (παρακαλούμε συγκρατήστε το τελευταίο)

Κύριε Δεμουρτζίδη,

ο παραπάνω πρόλογος ήταν απαραίτητος αντιπαραδειγματικά.

Αντιλαμβάνεστε πως χρησιμοποιήσαμε το υπόδειγμα του οργανισμού-οργανικότητας-σκοπιμότητας του μουσείου ΚΤΝ, προκειμένου να σας καλέσουμε στη δική μας γωνία θέασης του πρόσφατου αιτήματος ΚEΠΟΜΕ. 

Τη δημιουργία ενός καθ` ημάς Κέντρου Τεκμηρίωσης Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού στη Θεσσαλονίκη. (ΚΤΘ χάριν συντομίας)

Στο Δήμο ευθύνης σας και στο στρατόπεδο Παύλου Μελά, σε χώρο ανάλογο της σημαντικής και σημαντικότητάς του. Όχι shop in shop σε κάποιο άλλο μουσείο προσφυγικού ελληνισμού, αλλά αυθυπόστατα.

Αυτόλογα και απερίσπαστα στον εξυπηρετούμενο στόχο του. 

Στο δικό μας NIE WIEDER-ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ. 

Εκεί όπου δε θ` απολήγουν πορείες μισαλλοδοξίας, αλλά αυτές για τα ανθρώπινα δικαιώματα, 

τις ανοιχτές κοινωνίες, την προάσπιση της δημοκρατίας, την αλληλεγγύη στον αλλόθρησκο, στον αλλοεθνή, στον πρόσφυγα, στη διαφορετικότητα, στο ευρωπαϊκό μας όραμα.

Εκεί όπου θα έχει κράτος η ακαδημαϊκή έρευνα, οι διεπιστημονικές συνέργειες, οι ευρύνοες πολιτικές μας συνάψεις και όχι οι εθνοδογματισμοί.

Εκεί όπου θα ξεναγείται ο επισκέπτης της Θεσσαλονίκης, οι νέες και απερχόμενες γενιές,  κατά πως ξεναγούνται στη Νυρεμβέργη, στο ΚΤ Μονάχου, στο Μαουτχάουζεν, στο Μπούχενβαλντ, στο Νταχάου, στα μουσεία του Ερεβάν και του Βίλνιους...

Κύριε Δεμουρτζίδη, θα το μαρτυρήσουμε για λογαριασμό δικό μας αλλά και δικό σας.

Η ευρύτερη Θεσσαλονίκη και οι κάτοικοι της (φευ! περαστικοί), δεν είμαστε εντάξει με την Ιστορία μας.

 Έχουμε ταμπού, επιλεκτικές (βολικές) αναγνώσεις της ιστορίας, ψευδαίσθηση κτητικότητας και φοβικά σύνδρομα. 

Με το ζόρι πειστήκαμε για ένα Μουσείο Εβραϊκού Ολοκαυτώματος, ενώ αναμένουν σε εκκρεμμότητα θαρρετές απολογίες στον μνημειακό πολιτισμό των εθνοτήτων και θρησκειών που συνδιαμόρφωσαν την ελλαδική Μακεδονία στο διάβα των αιώνων.

Και άλλες τόσες υποχρεώσεις στο μνημονικό αποτύπωμα του προσφυγικού ελληνισμού της Μικράς Ασίας, της Πόλης και της Θράκης, οι οποίες καθηλώθηκαν ατελείς. 

Όπως οφείλουμε σχολεία απελεύθερης μόρφωσης, οφείλουμε μουσεία,  ερευνητικά κέντρα, διασώσεις, συνάξεις και προβολές εκατοντάδων συλλογών γραμματείας, λαογραφίας, οικογενειακών αρχείων κλπ. 

Ποτέ δε θα είναι αρκετά τα όσα έχουμε.

Eίναι απροσδιόριστος και ανεκτίμητος ο όγκος των κειμηλίων της προσφυγικής Ρωμιοσύνης που ορφανός παρεμπίτει σε παλαιοπωλεία είτε καθίσταται όμηρος αμεριμνησίας κληρονόμων και οικονομικής δυσπραγίας στην αναδίφηση και επιστημονική του διερεύνηση.

Το έργο του Κώστα Φωτιάδη όμως είναι εδώ. Έξω από την πόρτα μας. 

Πρόθυμο να παραδοθεί στους επόμενους, αλλά και υπόχρεο να συμπληρωθεί και να συμπληρώσει. 

Βεβαίως και δεν έχει ανάδελφη τροχιά. Παράλληλα του εκπονήθηκαν, εκπονούνται και θα εκπονηθούν ακαδημαϊκές έρευνες έγκριτων Ελλήνων επιστημόνων, στο αντικείμενο της ιστορίας του Μικρασιατικού Ελληνισμού και της γενοκτονίας των χριστιανικών λαών στην Ανατολία. 

Στην Ευρώπη μάλιστα, υπάρχουν θαυμαστές προσπάθειες πανεπιστημιακών εδρών περί αυτού. 

Το ΚΤΘ ως ανοιχτό ερευνητικό κέντρο διαλόγου, θα υποδέχεται, θα φιλοξενεί, θα συνάπτει, θα συναρτά και συσχετίζει κάθε ενδιαφερόμενο αρχείο και προϊόντα έρευνας.

Έλληνες και Ευρωπαίοι επιστήμονες θα συναντώνται στην Αγορά του, θα το συμπληρώνουν,  θα το ενηλικιώνουν.

Κύριε Δεμουρτζίδη, η αξιοποίηση της κατάθεσης του καθηγητή ΝΕ Ιστορίας στο ΑΠΘ, κ. Κώστα Φωτιάδη σε πολυδύναμο και αντίστοιχο του ειδικού της βάρους χώρο, θα `πρεπε να `ναι προϊόν αυτεπάγγελτης επίταξης του υλικού και της στέγης του από την Πολιτεία και όχι προϊόν παρακλήσεων προς αυτήν, ηλεκτρονικών ψηφοφοριών και παρασκηνιακού παραγοντισμού.

Έπρεπε να είναι μέλημα της Αθήνας, της ευρείας πολιτικής σκηνής, των Ελλήνων ευρωβουλευτών, της Ακαδημίας, της περιφερειακής και Τ.Α του νομού Θεσσαλονίκης.

Μία πραγμάτωση του πρώτου στην Ελλάδα μουσείου και επιστημονικού κέντρου τεκμηρίωσης για την εθνικιστική βία και θρησκευτική μισαλλοδοξία, καθιστά την ευρωπαϊκή Ελλάδα των Βαλκανίων υπόδειγμα. (Να το αναλύσουμε?)

Κύριε Δεμουρτζίδη,

ο κ. Φωτιάδης, είναι ταχυδρόμος της Ιστορίας. Τα προϊόντα του επιστημονικού του κάματου του 

δεν του ανήκουν. Ούτε οι συλλογές, ούτε το αρχειακό του υλικό. 

Όπως και το εν λόγω μουσείο δεν αφιερώνεται στον κ. Κώστα Φωτιάδη. 

Δεν είναι το μαυσωλείο του. 

Το μουσείο θα ανήκει στην επιστημονική κοινότητα. 

Ως κοινό και ακόρεστο ταμιευτήριο του επιστημονικού λόγου και της ακαδημαϊκής πολιτείας.

Με τους ομοιοπολικούς δεσμούς του ελεύθερους, προσμένοντας αντίστοιχες έρευνες και τεκμήρια για όλους τους Έλληνες και χριστιανούς της Ανατολίας, με τους ετεροπολικούς του δεσμούς σε ετοιμότητα αντιστήριξης του Μπούχενβαλντ, του Άουσβιτς, του Ερεβάν, των ΚΤ Νυρεμβέργης και  Μονάχου...

Έτσι να πραγματωθεί.

Ξενιστής της συνθηματικής του ΟΗΕ στη Γ.Σ της 10.12.1948

Νομοτελειακή παραγγελιά για τη δικαίωση της συλλογικής Μνήμης Ρωμιών και Λαών που έχασαν και χάνουν την πατρίδα τους, που θυματοποιούνται από την ιδιοτέλεια των αφεντικών της γης, που προσφυγοποιούνται στην επιταγή των γεωπολιτικών συμφερόντων, που γενοκτονούνται βορά στους Γαργαντούες του πλανήτη, πέρα από τη θρησκεία τους, πέρα από την καταγωγή και το χρώμα τους... 

Αγαπητέ Δήμαρχε,

αν δεν παραχωρούσε ο ίδιος ο κ. Φωτιάδης την εργασία του, έπρεπε να τον εξαναγκάσουμε να το κάνει. 

Και αν η πρόταση ΚΕΠΟΜΕ ζυγίζει την προσφυγική μας συνειδητότητα, ο τρόπος διαχείρισης των τεκμηρίων και υλικού Φωτιάδη, ζυγίζει την πολιτική συνειδητότητα της Ρωμιοσύνης εν γένει.

Ελεγχόμαστε ήδη από τους αγέννητους κ. Δεμουρτζίδη.

Συνεπώς των άνω, με λόγο αυτοπεποίθησης αγαπητέ Δήμαρχε, σας προσκαλούμε στη Νυρεμβέργη σε χρόνο επιλογής σας, όπως και τον κ. Κώστα Φωτιάδη, σε διαμορφωμένο πρόγραμμα ευθύνης μας. 

Θα σας ξεναγήσουμε στο μουσείο ΚΤΝ, θα συναντηθούμε με τον διευθυντή του κ. Dierl και θα κουβεντιάσουμε για την εν γένει εμπειρία ΚΤΝ. 

Την αρχιτεκτονική, την οικονομοτεχνική, τη στατιστική, τη διαδραστική κλπ. 

Θα ξεναγηθούμε επίσης στο αντίστοιχο ΚΤ Μονάχου - εξαργυρώνοντας την άριστη μαρτυρία της Επιτροπής για τη Γενοκτονία της ΟΣΕΠΕ στη διεύθυνσή του, όπως και σ` αυτό της Χαϊδελβέργης.

Η φιλόδοξη πρόθεσή μας είναι, αν συμφωνείτε, να προσκαλέσουμε ως άτυπους εμπειρογνώμονες την ομάδα ΚΤΝ στη διαδρομή πραγμάτωσης του δικού μας Κέντρου Τεκμηρίωσης στην Θεσσαλονίκη-Σταυρούπολη.

Κρίνοντας υποδειγματική την κατασκευή, διαμόρφωση και αισθητική των Κέντρων Τεκμηρίωσης στη Γερμανία, αλλά και εφικτή, από τη φίλη διεύθυνση του ΚΤ Νυρεμβέργης, μία παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών για τη βελτιστοποίηση του αρχιτεκτονικού-αισθητικού αποτελέσματος στο στρατόπεδο Παύλου Μελά, αναλαμβάνουμε το οικονομικό κόστος της πρότασης μας. Ως ανταπόκριση στο προσκλητήριο της Ιστορίας. 

Όχι του ΚΕΠΟΜΕ. Ούτε του κ. Φωτιάδη. 

Στην περίπτωση μάλιστα που ευοδωθεί η ευχή μας, για υπόλογη στο NIE WIEDER-ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ ολοκλήρωση του μουσείου, ο Σύλλογος Ποντίων Νυρεμβέργης θα αναλάβει το κόστος μετάφρασης και έκδοσης στη γερμανική γλώσσα του πλοηγού επισκέπτη του.

Τι λέτε?

με εκτίμηση,

για τον Σύλλογο Ποντίων Νυρεμβέργης ´´Cardinal Bessario´´*

Λαμπρόπουλος Δημήτρης-πρόεδρος

*Βησσαρίων ο Τραπεζούντιος. Ουμανιστής της Αναγέννησης και μέγας της ελληνικής Γραμματείας. 

Ο πρώτος Πόντιος της Νυρεμβέργης.  (Απρίλης 1460)