Handelsblatt: «Ελλάδα: Ο μικρός γίγαντας των εξοπλισμών»

«Η Αθήνα επενδύει ολοένα και περισσότερα χρήματα στο Στρατό της -περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα του ΝΑΤΟ σε σχέση με το ΑΕΠ της. Ο λόγος για τις υψηλές δαπάνες: Η συνεχιζόμενη διαμάχη με τη γειτονική Τουρκία»

Όταν ο Έλληνας Υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος επισκέφθηκε τον Αμερικανό ομόλογό του Lloyd Austin στην Ουάσιγκτον στα μέσα Ιουλίου, έκανε μια παράκαμψη στο Fort Worth του Τέξας. Εκεί η εξοπλιστική εταιρεία Lockheed Martin κατασκευάζει το μαχητικό αεροσκάφος F-35. Για τον Παναγιωτόπουλο ήταν μια σημαντική ευκαιρία προβολής. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα διαπραγματεύεται με τις Ηνωμένες Πολιτείες την παράδοση 20 τέτοιων υπερσύγχρονων αεροσκαφών. Η Αθήνα θα ήθελε να έχει την επιλογή και για άλλα 20 αεροσκάφη. Η κυβέρνηση του συντηρητικού Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προαναγγέλλει έτσι τον επόμενο γύρο του μεγαλύτερου εξοπλιστικού προγράμματος στην πρόσφατη Ιστορία της χώρας.

Ήδη από το 2021 η Ελλάδα πενταπλασίασε τις δαπάνες της για νέο στρατιωτικό εξοπλισμό από 500 εκ. σε 2,5 δις Ευρώ. Σε σχέση με το ΑΕΠ της, η χώρα ξόδεψε έτσι περισσότερα χρήματα για την Άμυνα από οποιοδήποτε άλλο κράτος του ΝΑΤΟ (3,82%). Στη δεύτερη θέση ακολουθούν οι ΗΠΑ με 3,52%. Οι δαπάνες για τα εξοπλιστικά προγράμματα αναμένεται να αυξηθούν κατά 30% και φέτος. Ο Πρωθυπουργός Μητσοτάκης θέλει να εξοπλίσει τη χώρα του ενάντια στην Τουρκία, η οποία εμφανίζεται ολοένα και πιο επιθετική. Επί δεκαετίες, οι δύο ιστορικά αντιμαχόμενοι γείτονες αντιδικούν για τις ΑΟΖ και τα κυριαρχικά δικαιώματα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Όταν ρωτήθηκε γιατί η Ελλάδα ξοδεύει τόσα πολλά για εξοπλιστικά προγράμματα, ο Μητσοτάκης δήλωσε πρόσφατα: «Γιατί γείτονάς μας είναι η Τουρκία και όχι η Δανία». Οι εντάσεις πρόσφατα κλιμακώθηκαν: Ο Τούρκος αρχηγός του κράτους Recep Tayyip Erdogan αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε 22 νησιά του Αιγαίου, μεταξύ των οποίων η Ρόδος, η Κως, η Λέσβος και η Σάμος. Ο υπερεθνικιστής εταίρος του Erdogan στον κυβερνητικό συνασπισμό Devlet Bahceli προβάλλει διεκδικήσεις της Τουρκίας ακόμα και στην Κρήτη. Η Ελλάδα θα πρέπει να επιστρέψει τα «κλεμμένα» νησιά στην Τουρκία, δήλωσε ο Bahceli, «είτε οικειοθελώς είτε δια της βίας».

Με τους εξοπλισμούς ο Μητσοτάκης επιδιώκει επίσης να ενισχύσει τον στρατηγικό ρόλο της χώρας του ως προπύργιου του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο -σε ανταγωνισμό με την Τουρκία, η οποία λόγω της απομάκρυνσης του Erdogan από τη Δύση, της εγγύτητάς του με τον επικεφαλής του Κρεμλίνου Wladimir Putin και των εξοπλιστικών του συμφωνιών με τη Ρωσία αντιμετωπίζεται εντός της Συμμαχίας ως ένας ολοένα και πιο προβληματικός εταίρος. Η ελληνική κυβέρνηση πλαισιώνει το εξοπλιστικό της πρόγραμμα με συμμαχίες που ενισχύουν την Πολιτική Ασφαλείας της. Πέρυσι ο Μητσοτάκης υπέγραψε μια ιστορική Στρατιωτική Συμφωνία με τον Γάλλο Πρόεδρο Emmanuel Macron.

Η Συμφωνία προβλέπει την αμοιβαία παροχή βοήθειας σε περίπτωση επίθεσης από τρίτη χώρα, ακόμη και αν αυτή ανήκει στο ΝΑΤΟ . Πιθανότατα με αυτό εννοείται η Τουρκία. Τον Μάιο, το ελληνικό Κοινοβούλιο επικύρωσε μια νέα Συμφωνία Στρατιωτικής Συνεργασίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η οποία θα επιτρέψει στους Αμερικανούς να αυξήσουν σημαντικά τη στρατιωτική τους παρουσία στην Ελλάδα. Η Αθήνα βλέπει τη Συμφωνία ως ενίσχυση της προστασίας της έναντι μιας ενδεχόμενης επίθεσης από την Τουρκία. Φέτος η Ελλάδα θέλει να αυξήσει περαιτέρω τις δαπάνες της για νέους στρατιωτικούς εξοπλισμούς και τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων οπλικών συστημάτων δαπανώντας 3,4 δις Ευρώ. Το ποσόν αυτό είναι επταπλάσιο απ’ ό,τι ξόδεψε η Αθήνα για εξοπλισμούς το 2020. Η Ελλάδα έχει παραγγείλει τρεις φρεγάτες τύπου Belharra από τη Γαλλία και επτά ελικόπτερα τύπου MH60R από τις Ηνωμένες Πολιτείες για το Πολεμικό Ναυτικό της. Επιπλέον βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση η παράδοση αρκετών κορβετών.

Στη Γαλλία οι Έλληνες παρήγγειλαν 24 μαχητικά αεροσκάφη Rafale. Η παράδοση έχει ήδη ξεκινήσει. Ακόμα, η Ελλάδα συζητά με την Krauss-Maffei Wegmann και τη Rheinmetall για τον εκσυγχρονισμό έως και 700 τεθωρακισμένων Leopard. Αλλά πάνω από όλα το F-35 που σχεδιάζεται να παραδοθεί το 2028 θεωρείται «game changer». Με το αεροσκάφος αυτό, η Ελλάδα θα αποκτήσει την αεροπορική υπεροχή πάνω από το Αιγαίο. Η Τουρκία δεν έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει το F-35, καθώς οι ΗΠΑ ακύρωσαν την παράδοση 100 αεροσκαφών που είχαν ήδη παραγγελθεί και πληρωθεί λόγω των συμφωνιών του Erdogan με τη Ρωσία για την απόκτηση πυραυλικών συστημάτων.

Για την Ελλάδα, ωστόσο, η προμήθεια των stealth αεροσκαφών είναι ένα δύσκολο από οικονομικής απόψεως εγχείρημα. Συμπεριλαμβανομένου του οπλισμού και των υποδομών, τα πρώτα 20 αεροσκάφη θα κοστίσουν περίπου 3,8 δις Ευρώ -πολλά χρήματα για την υπερχρεωμένη χώρα.

Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν οι φρεγάτες, τα Rafale και ο εκσυγχρονισμός των Leopard. Η Ελλάδα είναι σε θέση ακόμα να επωμιστεί το κόστος, καθώς τα ποσά για την προμήθεια των όπλων θα κατανεμηθούν μέσα στα επόμενα τέσσερα με πέντε χρόνια, δηλώνει ο Παναγιώτης Τσάκωνας, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στην εσωτερική πολιτική σκηνή, τα εξοπλιστικά προγράμματα είναι σε μεγάλο βαθμό αδιαμφισβήτητα, καθώς Τουρκία αντιμετωπίζεται στην Ελλάδα ως η πιο άμεση εξωτερική απειλή, εξηγεί ο Τσάκωνας. Η γειτονική χώρα φαντάζει παντοδύναμη: 84 εκ. Τούρκοι έναντι 10 εκ. Ελλήνων. Ο ειδικός σε θέματα Ασφαλείας δηλώνει: «Η Ελλάδα δεν μπορεί να εμπλακεί σε κούρσα εξοπλισμών με την Τουρκία». Αντίθετα, η χώρα θα πρέπει να καταβάλει προσπάθεια να ενισχύσει τις Ένοπλες Δυνάμεις της, προκειμένου να επιτύχει ένα ελάχιστο επίπεδο αποτροπής που δεν θα επιτρέψει στην Τουρκία να δημιουργήσει τετελεσμένα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Ο Τσάκωνας θεωρεί ότι το ΝΑΤΟ δεν είναι μάλλον σε θέση να κάνει κάτι: Ούτε μπορεί να παράσχει στην Ελλάδα εγγυήσεις Ασφαλείας ούτε μπορεί να εξαναγκάσει την Τουρκία να είναι λιγότερο προκλητική. Ο κίνδυνος όμως ενός πραγματικού πολέμου «δεν είναι ρεαλιστικός».