Γιώργος Παππάς: Η Γερμανία έχει σήμερα δύο καγκελάριους

Αρθρο στην εφημερίδα τα ΝΕΑ του δημοσιογράφου και ανταποκριτή της ΕΡΤ στο Βερολίνο Γιώργου Παππά

Η Γερμανία έχει σήμερα δύο καγκελάριους. Έναν σε αποδρομή, τον Όλαφ Σολτς, μετά τη διάλυση του τρικομματικού κυβερνητικού συνασπισμού. Και έναν εν αναμονή, τον χριστιανοδημοκράτη, Φρίντριχ Μερτς. Με την επίσπευση των ομοσπονδιακών εκλογών που θα διεξαχθούν πρόωρα στις 23 Φεβρουαρίου ευελπιστεί να φτάσει έξι μήνες νωρίτερα στον τελικό του στόχο: την Καγκελαρία. Αυτό προεξοφλούν, αυτήν τη στιγμή τουλάχιστον, οι δημοσκοπήσεις που δίνουν στη Χριστιανική Ένωση του Μερτς υπερδιπλάσιο ποσοστό από το SPD του Σολτς.

Ο 69χρονος σήμερα, Φρίντριχ Μερτς, είχε αποχαιρετήσει μία φορά την πολιτική, το 2009 όταν έχασε από την Άνγκελα Μέρκελ τη μάχη εξουσίας στο CDU. Ο γεννημένος στην κωμόπολη Μπριλόν της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας, δικηγόρος και πατέρας ενός γιού και δύο θυγατέρων, πέρασε μία δεκαετία στην ιδιωτική οικονομία, για τέσσερα χρόνια ήταν πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου στη Black Rock Γερμανίας.

Επέστρεψε στην πολιτική το 2018, όταν την εγκατέλειπε σταδιακά η Μέρκελ, για να διεκδικήσει την προεδρεία του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος. «Του λείπουν δέκα χρόνια ενεργού πολιτικής δράσης, στη διάρκεια των οποίων έχουν συμβεί καθοριστικά γεγονότα και δομικές αλλαγές στη χώρα και το κόμμα του», διαπιστώνει στα ΝΕΑ ο πολιτειολόγος, Βόλφγκανγκ Σρέντερ. Φάνηκε, όταν διεκδίκησε ξανά την προεδρεία του CDU, χρειάστηκε τρεις προσπάθειες για να τα καταφέρει το 2022. Αυτό δείχνει ότι «είναι μαχητικός, προσηλωμένος στο στόχο του», που δεν είναι άλλος από την Καγκελαρία. Στο ρόλο του ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης τα τρία τελευταία χρόνια «ανταποκρίθηκε με εξαιρετική επιτυχία με το χαρισματικό, ρητορικό του ταλέντο», λέει Σρέντερ.

Mε την ανάληψη της ηγεσίας στο CDU από το 2022, ο Μερτς επιχείρησε την απο-μερκελοποίηση της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης, την οποία η πρώην καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε μετατοπίσει στο κέντρο του πολιτικού φάσματος, διότι αυτό της διασφάλιζε και την παραμονή στην εξουσία. Υπό την ηγεσία του Μερτς το CDU απέκτησε ένα νέο πρόγραμμα θέσεων, με το οποίο τονίζονται οι παραδοσιακές αρχές και αξίες της Χριστιανοδημοκρατίας, χωρίς όμως αυστηρό, δεξιό προγραμματικό στίγμα. Ο Μερτς μπορεί να είναι ο άνθρωπος του οικονομικού φιλελευθερισμού και των αγορών, αλλά ως πρόεδρος του CDU, λέει ο πολιτειολόγος Σρέντερ, «πρέπει να λαμβάνει υπόψη ότι έχει ένα κόμμα ευρείας λαϊκής βάσης με ισχυρές κοινωνικές ρίζες και διασυνδέσεις».

Πριν ένα χρόνο είχε προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων με τη δημόσια δήλωσή του ότι «πρόσφυγες, που δεν δικαιούνται άσυλο στη Γερμανία, παίρνουν από τους Γερμανούς τα ραντεβού στα οδοντιατρεία». Ο αντιπρόεδρος των «Kοινωνικής Πτέρυγας» του CDU, Κρίστιαν Μπόιμλερ, του ζήτησε είτε να ανακαλέσει, είτε να παραιτηθεί από την υποψηφιότητα για την Καγκελαρία, διότι «ο εκτροχιασμός του Μερτς δεν συνάδει με την χριστιανική αντίληψη για τον άνθρωπο». Στην ίδια κατηγορία ανήκει και η δήλωσή του για τους μετανάστες που αναθρέφουν τα παιδιά τους σαν «μικρούς πασάδες». Η παρορμητικότητα και οι λεκτικοί εκτροχιασμοί δεν είναι σίγουρα οι καλύτερες προϋποθέσεις για την ομαλή λειτουργία μίας κυβέρνησης κυβέρνησης συνασπισμού που θα είναι και η κυβέρνηση ενός καγκελάριου Μερτς.

Αλλά, ποιός είναι ο στόχος του Μερτς για τη Γερμανία; Που θέλει να οδηγήσει τη χώρα; Τί διαφορετικό θα κάνει από το Σολτς; Στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, για παράδειγμα, δεν θα αλλάξουν πολλά στη στάση της Γερμανίας. Ο Μέρτς θέλει τη στήριξη της Ουκρανίας ακόμα και με τους επίμαχους πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς Taurus.

Με μία νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, έλεγε ο Μερτς το καλοκαίρι, «η Γερμανία θα κληθεί να αναλάβει μεγαλύτερες υποχρεώσεις», η ΕΕ πρέπει να γίνει «πιο κυρίαρχη», με «πιο αυτόνομη παρουσία στην παγκόσμια σκηνή».

Ο Μερτς δηλώνει πεπεισμένος ευρωπαϊστής, επικαλούμενος και τη θητεία του ως ευρωβουλευτής το 1989-1994. Οι δεσμοί με τη Γαλλία είναι άρρηκτοι, ακόμα και με πρόεδρο τη Λε Πεν, «η Γαλλία είναι και θα παραμείνει ο σημαντικότερος εταίρος μας», και η Γερμανία «πρέπει πάντα να τείνει χείρα συνεργασίας». Το ίδιο ισχύει για τον Μερτς και για την Τζόρτζια Μελόνι, «είναι η εκλεγμένη πρωθυπουργός της Ιταλίας». Με την ακροδεξιά AfD στη Γερμανία αποκλείει κατηγορηματικά οποιαδήποτε συνεργασία είτε πριν είτε μετά τις εκλογές.

Το μεταναστευτικό και η σχέση με το Μητσοτάκη

«Με τον Κυριάκο Μητσοτάκη έχουμε πολύ καλή σχέση και στενή συνεργασία», έλεγε το καλοκαίρι στα «ΝΕΑ» ο Μερτς, εκθειάζοντας τη θετική πορεία της Ελλάδας επί πρωθυπουργίας του. «Με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τον Ντόναλντ Τουσκ και τον αρχηγό του συντηρητικού κόμματος Ισπανίας συνεργαζόμαστε στενά ως μία ομάδα τεσσάρων ηγετών στο ΕΛΚ», εξηγούσε ο Μερτς.

Τότε δεν διαχειρίζονταν ο Μερτς το μεταναστευτικό, στο οποίο ακολουθεί σκληρή γραμμή. Θα είναι πολύ πιεστικότερος από τον Σολτς στο ζήτημα των επιστροφών προσφύγων και μεταναστών στη χώρα πρώτης καταγραφής, βάσει της οδηγίας «Δουβλίνο ΙΙ», μέχρι να αντικατασταθεί από το νέο Κοινό Ευρωπαϊκό Άσυλο το 2026. «Πρέπει να αλλάξουν πολλά και στην Ευρώπη, διαφορετικά η γερμανική κυβέρνηση έχει καθήκον να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση εθνικής ανάγκης», έλεγε ο Μερτς μετά την επίθεση πρόσφυγα με μαχαίρι στο Ζόλινγκεν τον περασμένο Αύγουστο. Την περασμένη Τετάρτη από το βήμα του Μπούντεσταγκ τόνιζε ότι «μόνον με τις επαναπροωθήσεις από τα σύνορα μπορεί να ανακτηθεί ο έλεγχος στη χώρα».

Την πίεση των επαναπροωθήσεων θα δεχτεί και η ελληνική κυβέρνηση με έναν καγκελάριο Μερτς, ανεξαρτήτως της σχέσης του με τον έλληνα πρωθυπουργό.