Η Γαλλία προκαλεί φόβους για νέα κρίση χρέους στην Ευρωζώνη

Η Γαλλία γίνεται δοκιμασία για την Ευρώπη, ο πρωθυπουργός Bayrou πρέπει να παραιτηθεί. Οι αγορές τρέμουν μπροστά σε μια επανεμφάνιση της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης - αλλά είναι πραγματικά η Γαλλία η νέα Ελλάδα;

Ανάλυση της Angela Göpfert, ARD-Finanzredaktion

Καταψηφίστηκε πριν λίγο η κυβέρνηση στην Γαλλία (ΕΔΩ)

Στις αγορές, η νευρικότητα των επενδυτών αυξάνεται: ο Γάλλος πρωθυπουργός François Bayrou έχασε, όπως ήταν αναμενόμενο, την ψήφο εμπιστοσύνης στην Εθνοσυνέλευση και πρέπει να παραιτηθεί. Αιτία για την ψηφοφορία ήταν η διαφωνία σχετικά με τα δραστικά σχέδια λιτότητας που είχε προτείνει. Έτσι, μετά τον Michel Barnier, είναι ήδη ο δεύτερος πρωθυπουργός που αποτυγχάνει λόγω της μη-μεταρρυθμίσιμης κατάστασης της γειτονικής μας χώρας. Τώρα απειλούνται νέες διαμαρτυρίες, στο στιλ των «Κίτρινων Γιλέκων».

Η άνοδος των αποδόσεων των ομολόγων ως προειδοποιητικό σήμα

Ήδη πριν από την ψηφοφορία, τα επιτόκια των γαλλικών κρατικών ομολόγων είχαν αυξηθεί ραγδαία. Η απόδοση των 30ετών τίτλων ξεπέρασε πρόσκαιρα το 4,5% την προηγούμενη εβδομάδα, φτάνοντας σε υψηλό 16 ετών. Τα 10ετή κρατικά ομόλογα απέδωσαν έως και πάνω από 3,5% – το υψηλότερο επίπεδο από το 2009.

Αν και με βάση το τρέχον επίπεδο δεν μπορούμε να μιλάμε για πανικό, τα αυξανόμενα επιτόκια υποδηλώνουν μια αυξανόμενη δυσπιστία των επενδυτών. Τα ασφάλιστρα κινδύνου για τους γαλλικούς τίτλους αυξάνονται, καθιστώντας ολοένα και πιο δαπανηρό για τη γαλλική κυβέρνηση να δανειστεί χρήματα από τις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Φόβοι για επανεμφάνιση της Ευρωπαϊκής κρίσης χρέους

Ορισμένοι αναλυτές της αγοράς και οικονομολόγοι έχουν ήδη αρχίσει να θυμούνται την Ευρωπαϊκή κρίση χρέους από το 2010. Η μεγάλη διαφορά είναι ότι, ενώ τότε ήταν κυρίως μια κρίση των χωρών του Νότου της Ευρωζώνης, αυτή τη φορά η εξέλιξη αφορά μια κεντρική χώρα και κινείται προς μια εντελώς λάθος κατεύθυνση.

Ο Fidel Martin, πρόεδρος της γαλλικής χρηματοοικονομικής εταιρείας Exoé, βλέπει στην άνοδο των μακροπρόθεσμων γαλλικών επιτοκίων μια ξεκάθαρη προειδοποίηση. «Όσο ψηλότερες ανεβαίνουν οι αποδόσεις, τόσο βαρύτερο γίνεται το χρέος του κράτους», υπενθυμίζει. Και ο Eckhard Schulte, πρόεδρος της εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων MainSky Asset Management, τονίζει: «Στη Γαλλία η κατάσταση του χρέους εκρήγνυται. Η χώρα έχει τώρα τη λιγότερο βιώσιμη πορεία χρέους από όλες τις χώρες που παρακολουθούμε, ακόμη και μετά τις ΗΠΑ και την Ιταλία».

Η Ευρωπαϊκή κρίση χρέους

Η Ευρωπαϊκή κρίση χρέους από το 2010 ήταν η σοβαρότερη δοκιμασία για τη νομισματική ένωση μέχρι σήμερα. Η αιτία ήταν η ραγδαία αυξανόμενη κρατική χρέωση πολλών χωρών - κυρίως της Ελλάδας, αλλά και της Πορτογαλίας, της Ιρλανδίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, καθώς και αργότερα της Κύπρου. Οι αποδόσεις των κρατικών τους ομολόγων αυξήθηκαν δραματικά, καθιστώντας την αναχρηματοδότηση στις κεφαλαιαγορές σχεδόν αδύνατη. Μόνο μέσω μαζικών παρεμβάσεων – συμπεριλαμβανομένων των πακέτων διάσωσης και της ανακοίνωσης της ΕΚΤ ότι θα κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να διατηρήσει το ευρώ – μπόρεσε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των αγορών.

Πόσο υψηλό είναι το γαλλικό χρέος

Πράγματι, το χρέος του γαλλικού κράτους είναι τεράστιο: σε απόλυτους αριθμούς, ανήλθε στα 3,345 τρισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους. Καμία άλλη χώρα στην Ευρωζώνη δεν έχει περισσότερο χρέος από τη Γαλλία.

Η χώρα παραβιάζει διαχρονικά τα κριτήρια του Μάαστριχτ. Το περασμένο έτος, το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν στο 5,8% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).

Επίσης, ο λόγος χρέους είναι πολύ πέρα από τους δημοσιονομικούς κανόνες της Ευρωζώνης: το 2024, το συνολικό κρατικό χρέος ανήλθε στο 113% του ΑΕΠ. Το πρώτο τρίμηνο σκαρφάλωσε στο 114,1%.

Έτσι, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης ανήκει στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη χρέους στη νομισματική περιοχή. Μόνο η Ιταλία (137,9%) και η Ελλάδα (152,5%) παρουσιάζουν ακόμη υψηλότερο ποσοστό.

Σύγκριση των δεικτών χρέους

Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), ο δείκτης χρέους της Γαλλίας αναμένεται να αυξηθεί σε περισσότερο από 128% έως το 2030. Ωστόσο, ακόμη και με το προβλεπόμενο 116% για φέτος, η Γαλλία βρίσκεται σε επίπεδα που βίωσαν τότε οι χώρες που επλήγησαν από την Ευρωπαϊκή κρίση χρέους.

Για σύγκριση: η Γερμανία είχε το 2024 έναν δείκτη χρέους 62,5%. Σύμφωνα με πρόβλεψη της Bundesbank, ο δείκτης αναμένεται να ανέβει γύρω στο 66% έως το 2027.

Η Γαλλία βρίσκεται μπροστά σε υποβάθμιση της αξιολόγησης;

Οι μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης παρακολουθούν όλες αυτές τις εξελίξεις και κρίνουν τη Γαλλία με ολοένα και πιο κριτική ματιά. Την άνοιξη, τόσο η Fitch όσο και η Standard & Poor's επιβεβαίωσαν τις αξιολογήσεις τους, αλλά τους έδωσαν αρνητική προοπτική – συνεπώς, υπάρχει κίνδυνος υποβάθμισης.

Η Fitch επέκρινε τότε κυρίως το υψηλό μερίδιο των κρατικών δαπανών, που ανήλθε σε πάνω από 57% του ΑΕΠ. Ακριβώς σε αυτό το σημείο ήθελε να παρέμβει ο πρωθυπουργός Bayrou με το πακέτο λιτότητας, κόβοντας τον προϋπολογισμό κατά 44 δισεκατομμύρια ευρώ. Όμως, κάτι τέτοιο πλέον δεν αναμένεται να συμβεί.

"Whatever it takes"

Η επόμενη αναθεώρηση της αξιολόγησης της Γαλλίας από τη Fitch θα πραγματοποιηθεί ήδη την Παρασκευή – μόλις λίγες ημέρες μετά την σημερινή ψήφο εμπιστοσύνης του Bayrou. Μια υποβάθμιση θα αναζωπυρώσει τους φόβους των αγορών για μια Ευρωπαϊκή κρίση χρέους 2.0.

Τότε, ενδεχομένως να κληθεί να παρέμβει η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), Christine Lagarde: άλλωστε, ήταν η αποφασιστική δήλωση του προκατόχου της που είχε κάποτε αντιστρέψει την κατάσταση στην Ευρωπαϊκή κρίση χρέους 1.0 και είχε ηρεμήσει τις αγορές.