Πολωνία: Εντονη κριτική στον Σολτς για αποζημιώσεις

«Κατά την επίσκεψή του στην Πολωνία, ο Καγκελάριος συνέδεσε για πρώτη φορά τις πολεμικές αποζημιώσεις με τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Πολωνοί πολιτικοί αντιδρούν ασκώντας σκληρή κριτική»

Το πρωτοσέλιδο, κεντρικό ρεπορτάζ της εφημερίδας DIE ZEIT αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Υπάρχουν πολλές αποκλίσεις και θεμελιωδώς διαφορετικές στάσεις στη γερμανο-πολωνική σχέση. Κυμαίνονται από την κατηγορηματική απόρριψη του γερμανο-ρωσικού αγωγού Nord Stream 2 από την Πολωνία, μέχρι την ενεργειακή μετάβαση και τη διαμάχη για τα πολωνικά δικαστήρια. Σε αυτή την κακοφωνία, μια δήλωση το απόγευμα της Κυριακής του Καγκελαρίου Olaf Scholz σχετικά με τα αιτήματα για πολεμικές αποζημιώσεις κατά την πρώτη του επίσκεψη στη Βαρσοβία παραλίγο να περάσει απαρατήρητη. Αλλά αυτό δεν συνέβη.

Ο επικεφαλής της γερμανικής κυβέρνησης, ο οποίος ανέλαβε πρόσφατα τα καθήκοντά του, κατέβαλε πραγματικά σχολαστικές προσπάθειες να μην κάνει κάποιο λάθος μπροστά στους οικοδεσπότες του, ειδικά την ημέρα πριν την 40η επέτειο από την επιβολή του στρατιωτικού νόμου στη χώρα. Πρόκειται για μια δύσκολη, φορτισμένη ημέρα Μνήμης στην Πολωνία.

Όταν ρωτήθηκε για τις Επανορθώσεις κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου με τον ομόλογό του Mateusz Morawiecki, ο Scholz αντέδρασε αρχικά όπως αναμενόταν. «Έχουμε συνάψει συμφωνίες που ισχύουν και ρυθμίζουν την παροχή αποζημιώσεων», είπε. Ο Καγκελάριος συνέχισε, ωστόσο, λέγοντας ότι εξακολουθεί να υφίσταται υποχρέωση σε επίπεδο ηθικών συνεπειών για τη μεγάλη καταστροφή που προκάλεσαν οι Γερμανοί στην Πολωνία.

Σε απλή γλώσσα, αυτό σημαίνει ότι το θέμα έχει κλείσει νομικά για την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, ακόμη και αν στο μέλλον παραμείνει μια ηθική υποχρέωση έναντι της Πολωνίας. Επομένως, δεν θα πρέπει να πληρωθούν χρήματα. Είναι η γραμμή που ακολουθούσαν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις της Angela Merkel.

Από τη νίκη του εθνικο-συντηρητικού κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2015 και μετά, διεξάγεται τακτικά συζήτηση στην Πολωνία σχετικά με το κατά πόσον η Γερμανία είναι υποχρεωμένη να πληρώσει αποζημιώσεις για εγκλήματα που διέπραξαν οι Γερμανοί στην Πολωνία κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Μεμονωμένοι πολιτικοί ζητούν αποζημιώσεις δισεκατομμυρίων για τις μαζικές δολοφονίες και την καταστροφή ολόκληρων πόλεων, αν και η πολωνική κυβέρνηση δεν έχει επισήμως καταθέσει αντίστοιχη απαίτηση με αποδέκτη στο Βερολίνο. Πράγματι, η κατοχή της Πολωνίας χαρακτηρίστηκε από ένα άνευ προηγουμένου καθεστώς φρίκης. Έξι εκατομμύρια Πολωνοί δολοφονήθηκαν από τους Γερμανούς, και μεταξύ αυτών 3 εκ. Πολωνοί Εβραίοι. Η πολωνική κυβέρνηση έχει χαρακτηρίσει άκυρες προηγούμενες δηλώσεις παραίτησης από τις αξιώσεις, επικαλούμενη το επιχείρημα ότι όταν η χώρα ήταν Λαϊκή Δημοκρατία δεν αποτελούσε κυρίαρχο κράτος.

Ο Scholz ανέφερε τώρα έναν περαιτέρω «λόγο» για τη γερμανική θέση ότι δεν πρέπει να καταβληθούν αποζημιώσεις στην Πολωνία. «Η Γερμανία εξακολουθεί να είναι πρόθυμη να κάνει πολύ μεγάλες συνεισφορές στον προϋπολογισμό της ΕΕ», είπε. Το επιχείρημα του νέου Καγκελαρίου αποτελεί σημείο-καμπή. Ποτέ άλλοτε ένα μέλος της γερμανικής κυβέρνησης δεν είχε συνδέσει το ζήτημα των πολεμικών Επανορθώσεων με τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Τα περισσότερα από τα κεφάλαια θα εκταμιευτούν υπέρ πολλών άλλων χωρών και δεν θα επιστρέψουν στη Γερμανία, πρόσθεσε ο Scholz. Δικαιολόγησε με αυτόν τον τρόπο την «οικονομική άνοδο στην Ανατολή» και κοίταξε προς το μέρος του Morawiecki όταν είπε αυτά τα λόγια. Ο επικεφαλής της πολωνικής κυβέρνησης δεν αντέδρασε. Προφανώς η διερμηνεία δεν είχε φτάσει σε αυτό το σημείο.

Η δικαιολογία του Scholz προκάλεσε αμηχανία σε πολλούς Πολωνούς. Ήταν ένα γλωσσικό ολίσθημα ή ο νέος Καγκελάριος είναι ακλόνητα πεπεισμένος ότι ο κοινός προϋπολογισμός της ΕΕ θα αποζημιώσει για τα γερμανικά εγκλήματα; Κάποιοι πρώτοι πολιτικοί στην Πολωνία αντιδρούν πλέον σχολιάζοντας στη WELT τις δηλώσεις του Καγκελαρίου.

«Η σύνδεση των θεμάτων των κονδυλίων της ΕΕ και της γερμανικής ενοχής για τον πόλεμο είναι ένα λάθος επιχείρημα», δήλωσε στη WELT ο Arkadiusz Mularczyk, μέλος με επιρροή του PiS και επικεφαλής κοινοβουλευτικής Επιτροπής που έχει συντάξει έκθεση για τις Επανορθώσεις. «Θεωρώ ότι είναι η επόμενη προσπάθεια απαλλαγής της Γερμανίας από τις ευθύνες της», σχολιάζει ο βουλευτής, ο οποίος είναι και νομικός. Ο Mularczyk επισημαίνει ότι η Γερμανία δεν είναι ο μόνος καθαρός συνεισφέρων στην ΕΕ. «Αλλά ο Καγκελάριος φέρεται σαν η Γερμανία να διαμορφώνει από μόνη της την Οικονομία άλλων χωρών».

Ο Witold Waszczykowski αξιολογεί τη δήλωση του Scholz με παρόμοιο τρόπο. «Είναι μια εξωφρενική δήλωση. Εκατομμύρια ήταν οι νεκροί, η Βαρσοβία ερειπώθηκε. Πώς μπορεί έστω και να σκεφτεί κάποιος να συνυπολογίσει κάτι τέτοιο στα κονδύλια της ΕΕ»; ρωτά ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών, ο οποίος επί του παρόντος είναι ευρωβουλευτής. Το γεγονός ότι η Γερμανία είναι καθαρός συνεισφέρων δεν αποτελεί μειονέκτημα, εξηγεί ο Waszczykowski στη WELT. «Κανείς στην ΕΕ δεν επωφελείται όσο η Γερμανία με την εξαγωγική της Οικονομία. Η Κοινή Αγορά είναι ένα τεράστιο πλεονέκτημα, ειδικά για το Βερολίνο».

Ο Tomasz Siemoniak, αναπληρωτής επικεφαλής του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, της Πλατφόρμας Πολιτών (PO) και πρώην Υπουργός Άμυνας, έχει εκφράσει την αντίθεσή του για το ότι το ζήτημα των επανορθώσεων χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια από το κυβερνητικό στρατόπεδο για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους. Παρ’ όλα αυτά αξιολογεί τις δηλώσεις του Scholz όπως οι ανταγωνιστές του. «Δεν φαίνεται σωστό να συνδέεται το ζήτημα των επανορθώσεων με τα κονδύλια της ΕΕ. Σε τελική ανάλυση, τα κονδύλια δεν διατίθενται μετά από της ζημίες που προκλήθηκαν κατά τον πόλεμο, αλλά αποτελούν στοιχείο οικοδόμησης της συνοχής στην ΕΕ», δήλωσε ο Siemoniak στη WELT.

Με αυτόν τον τρόπο ο Scholz κατάφερε, σχεδόν μόνο με μία δευτερεύουσα πρόταση, να προσβάλει ταυτόχρονα τόσο το κυβερνητικό στρατόπεδο, όσο και την αντιπολίτευση στην Πολωνία.

«Οι δηλώσεις του Καγκελαρίου είναι τόσο ξεδιάντροπες, όσο είναι και αλόγιστες», λέει ο Waszczykowski, αλλά στη συνέχεια παίρνει υπό την προστασία του τον Scholz. «Μπορεί να έχει κυβερνητική εμπειρία, αλλά ως Καγκελάριος είναι αρχάριος. Ελπίζω ότι θα μάθει και θα αποφύγει παρόμοιες δηλώσεις κατά την επόμενη επίσκεψή του».