Θα ζήσoυμε την κρίση της δεκαετίας του 70 ;

Το τελευταίο διάστημα, ολοένα και περισσότεροι οικονομολόγοι αναφέρονται στον στασιμοπληθωρισμό, προειδοποιώντας για τις επιπτώσεις του στην οικονομία και στην κοινωνία. 

Ο στασιμοπληθωρισμός αποτελεί μία λέξη, η οποία συνδυάζει δύο διαφορετικούς όρους, τη στασιμότητα και τον πληθωρισμό. Ή με άλλα λόγια, μια περίοδο χαμηλής οικονομικής ανάπτυξης και υψηλής ανεργίας, η οποία συνοδεύεται από αύξηση του κόστους ζωής. 

Το φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού το ζήσαμε πριν τη δεκαετία του 1970. Την εποχή εκείνη πυροδοτήθηκε από το εμπάργκο πετρελαίου των αραβικών κρατών. Στον πόλεμο το 1973 μεταξύ Συρίας και Αιγύπτου από τη μια και του Ισραήλ από την άλλη, τα αραβικά πετρελαϊκά κράτη κατηγόρησαν τα δυτικά κράτη ότι παίρνουν το μέρος με το Ισραήλ. Χρησιμοποίησαν το πετρέλαιο τους ως όπλο και περιόρισαν δραστικά την παραγωγή του. 

Οι τιμές ανέβαιναν και ανέβαιναν. Εκείνη την εποχή, η Γερμανία κάλυπτε περισσότερες από τις μισές ενεργειακές της ανάγκες με εισαγόμενο αργό πετρέλαιο, και το 75% αυτού προερχόταν από τα αραβικά κράτη. Πρώτα αυξήθηκε η τιμή του πετρελαίου κατά 70% και στο αποκορύφωμά της κατά 300 %. Ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 7%. Ακολούθησαν Κυριακές χωρίς αυτοκίνητα και όρια ταχύτητας στους γερμανικούς δρόμους.

Η οικονομία σταμάτησε να αναπτύσσεται και η ανεργία πενταπλασιάστηκε μέσα σε δύο χρόνια. Οι επιχειρήσεις μετέφεραν το αυξημένο κόστος τους στους καταναλωτές. Και αυτοί με τη σειρά τους ζήτησαν υψηλότερους μισθούς, που στη συνέχεια διεκδίκησαν τα συνδικάτα. Υψηλός πληθωρισμός συν στάσιμη οικονομία με αυξανόμενη ανεργία - γεννήθηκε στασιμότητα.

Πώς καταπολεμήθηκε ο στασιμοπληθωρισμός;

Στη Γερμανία, η Deutsche Bundesbank αντέδρασε σχετικά γρήγορα με μια περιοριστική νομισματική πολιτική, δηλαδή αύξησε τα επιτόκια. Ο πληθωρισμός μειώθηκε στο 2,7% μέχρι το 1978 πριν εκτοξευθεί ξανά στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Η ανεργία κορυφώθηκε επίσης στο 9,1% κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Κατά τη δεκαετία του 1980 η οικονομία ανέκαμψε και είχε ρυθμούς ανάπτυξης 2 έως 3 τοις εκατό.

Στις ΗΠΑ, από την άλλη πλευρά, ο πληθωρισμός ανήλθε στο 20 τοις εκατό και θα μπορούσε να μειωθεί μόνο με μια ριζικά περιοριστική νομισματική πολιτική από την κεντρική τράπεζα, με αύξηση του βασικού επιτοκίου στο 20 τοις εκατό. Το αποτέλεσμα ήταν μια βαθιά ύφεση και υψηλή ανεργία.

Και τώρα ;

Ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ προειδοποιεί επί του παρόντος για στασιμοπληθωρισμό. Υπάρχει «κίνδυνος φτωχοποίησης για πολλούς ανθρώπους», είπε ο Λίντνερ. Ο φόβος είναι πραγματικός και το αφεντικό του Ifo, Κλέμενς Φουεστ, το βλέπει έτσι:

Οι περαιτέρω εξελίξεις εξαρτώνται από τον πόλεμο της Ουκρανίας

Η τέλεια καταιγίδα πλησιάζει για τα κράτη που αναφέρθηκαν και συνεπώς για την παγκόσμια οικονομία. Ακόμα κι αν δεν υπάρχουν υψηλά ποσοστά ανεργίας αυτή τη στιγμή. Η αβεβαιότητα αυτή τη στιγμή είναι πολύ υψηλή. Ο Marcel Fratzscher από το DIW, το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών, μπορεί να επιβεβαιώσει ότι οι προοπτικές δεν είναι ακριβώς καλές. Ο υψηλός πληθωρισμός θα συνεχιστεί φέτος και του χρόνου.

Σήμερα, η αύξηση των ενεργειακών τιμών και οι αναταράξεις στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα οδηγούν σε αύξηση του πληθωρισμού,

Το μείζον πρόβλημα συνίσταται στο γεγονός ότι τα συμβατικά μέτρα μείωσης του πληθωρισμού, όπως η αύξηση των επιτοκίων, ενδέχεται να οξύνουν την επιβράδυνση της οικονομικής ανάκαμψης. 

Κι αυτό, διότι οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να αυξήσουν τα επιτόκια για να μειώσουν τον πληθωρισμό, αλλά αυτό σημαίνει ότι ο δανεισμός γίνεται πιο ακριβός, κάτι που μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς την οικονομία. 

Δορυφόρος με στοιχεία από IFO, DIW, moneyreview