Λύκειο των Ελληνίδων – Γραφείο Μονάχου για την Παγκόσμια Ημέρα της γυναίκας

 Άρθρο του Λυκείου των Ελληνίδων – Γραφείο Μονάχου για την Παγκόσμια Ημέρα της γυναίκας

Παρόλο που η γερμανίδα φεμινίστρια Κλάρα Τσέτκιν (Klara Zetkin) πρότεινε το 1910 την καθιέρωση μίας Διεθνούς Ημέρας της Γυναίκας, οι απαρχές της απαντώνται στη Νέα Υόρκη στις 28.02.1909, όταν για πρώτη φορά γιορτάζεται η «Ημέρα της Γυναίκας» με τότε κύριο σκοπό το δικαίωμα ψήφου.

Πολλά χρόνια αργότερα, μία αμερικανίδα οικονομολόγος που της αρέσει να αυτοαποκαλείται “ντετέκτιβ”, αρχίζει να ασχολείται με θέματα γυναικείας απασχόλησης και ισότητας με εκπληκτικά αποτελέσματα. Πρόκειται για την πρώτη γυναίκα επικεφαλής του τμήματος Οικονομίας του Χάρβαντ, την ΚΛΟΝΤΙΑ ΓΚΟΛΝΤΙΝ (CLAUDIA GOLDIN), η οποία τον περασμένο Οκτώβριο τιμήθηκε με το Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών, μόλις η τρίτη γυναίκα που λαμβάνει αυτό το βραβείο από το 1969, όταν απονεμήθηκε για πρώτη φορά.

Η Κ. Γκόλντιν μελέτησε τα τελευταία 200 χρόνια της γυναικείας αγοράς εργασίας στις ΗΠΑ. Η έρευνά της κατέρριψε την ευρέως διαδεδομένη υπόθεση ότι η οικονομική ανάπτυξη οδηγεί αναπόφευκτα σε περισσότερες ευκαίριες αμειβόμενης απασχόλησης για τις γυναίκες. Η γνωστή απεικόνιση της πορείας της συμμετοχής των γυναικών στην εργασία δείχνει αντιθέτως ένα σχήμα U, με τη μικρότερη συμμετοχή στις αρχές του 20^ου αιώνα και υψηλότερη στην αγροτική οικονομία στα τέλη του 18^ου αιώνα και μετά το 1970.

Πηγή: Johan Jarnestad, The Royal Swedish Academy of Sciences.

 Από το 1970 ξεκινά μία αργή αλλά σταθερή επανάσταση με μεταβολές σε διάφορες φάσεις της ζωής των γυναικών, όπως την ηλικία του πρώτου γάμου, τα ποσοστά διαζυγίων, τον αριθμό και το χρόνο γέννησης των παιδιών, το εισόδημα και τη δραστηριοποίηση στην αγορά εργασίας. Ενδιαφέρουσες, επίσης, είναι οι διαπιστώσεις της σχετικά με τη χρήση των αντισυλληπτικών που έδωσε στις γυναίκες την δυνατότητα ελέγχου της επαγγελματικής τους εξέλιξης. Το 1970, όταν οι ανύπαντρες γυναίκες στις ΗΠΑ απέκτησαν πρόσβαση στα αντισυλληπτικά χάπια το 10 % των πτυχίων ιατρικής και το 5 % των πτυχίων νομικής και μεταπτυχιακών στη διοίκηση επιχειρήσεων  απονεμήθηκαν σε γυναίκες. Το 1980 αυτό το ποσοστό είχε τριπλασιασθεί.

Ωστόσο πώς εξηγείται το μισθολογικό χάσμα παρόλο το υψηλό μορφωτικό επίπεδο των γυναικών; Μεταξύ άλλων, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει το ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να αναλαμβάνουν σημαντικά μεγαλύτερο μερίδιο της μη αμειβόμενης φροντίδας (care work), δηλαδή της φροντίδας των παιδιών και των ηλικιωμένων. Αναλαμβάνοντας αυτά τα καθήκοντα είναι πιο δύσκολο για τις γυναίκες να εργαστούν σε θέσεις εργασίας που απαιτούν πολλές υπερωρίες και συχνά επαγγελματικά ταξίδια. Κι αυτές οι θέσεις “αδηφάγου” εργασίας (greedy work) είναι που αμείβονται δυσανάλογα καλά. Αυτό είναι δύσκολο να αλλάξει, πρώτον, επειδή ο καταμερισμός των εργασιών φροντίδας εντός ενός ζευγαριού αλλάζει πολύ αργά, παρόλη την αυξανόμενη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας, και δεύτερον επειδή σε ένα ζευγάρι με ισότιμη κατανομή των εργασιών φροντίδας, κανένας από τους δύο δε μπορεί να ακολουθήσει μία “αδηφάγο” εργασία.

Και οι λύσεις; Η Κ. Γκόλντιν βλέπει ως πιθανές λύσεις αφενός τη φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων εκτός σπιτιού η οποία πρέπει να συνοδεύεται από την μείωση του σχετικού κόστους και αφετέρου τις τεχνολογικές καινοτομίες στον εργασιακό χώρο που καθιστούν δυνατό τον καταμερισμό της εργασίας και τα ευέλικτα ωράρια.

Σε κάθε περίπτωση τονίζει την ανάγκη μεταβολής του ορίζοντα των γυναικών, δηλαδή της πρόβλεψης της μελλοντικής εργασιακής τους ζωής και ταυτότητας.  Οι αποφάσεις των γυναικών, για την εκπαίδευσή τους, οι οποίες επηρεάζουν τις ευκαιρίες σταδιοδρομίας λαμβάνονται νωρίς. Εάν οι προσδοκίες των νέων γυναικών διαμορφώνονται από τις εμπειρίες των προηγούμενων γενεών, για παράδειγμα των μητέρων τους, οι οποίες δεν επέστρεψαν στην εργασία τους μέχρι να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, τότε πρέπει κανείς να αναμένει μία αργή ανάπτυξη.

Κλείνουμε το φετινό αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας με το σύνθημα των γυναικών του ΟΗΕ (UN Women):

«Επενδύστε στις γυναίκες. Επιταχύνετε την πρόοδο».

Το ΔΣ