Γερμανία: Ποια είναι η αντιπαράθεση για το επίδομα (Bürgergeld) στους Ουκρανούς

Η συζήτηση των τελευταίων ημερών για το ,,βασικό επίδομα διαβίωσης,, (Bürgergeld) των Ουκρανών αφορά κυρίως το ερώτημα εάν οι πρόσφυγες πολέμου από την Ουκρανία θα πρέπει να συνεχίσουν να λαμβάνουν Bürgergeld ή αντ' αυτού τις χαμηλότερες παροχές βάσει του Νόμου για τις Παροχές στους Αιτούντες Άσυλο (Asylbewerberleistungsgesetz).

Ποια είναι η τρέχουσα κατάσταση

Από την έναρξη του πολέμου, οι Ουκρανοί πρόσφυγες στη Γερμανία έχουν ένα ειδικό καθεστώς. Μέσω της «Οδηγίας για τη μαζική εισροή» της ΕΕ, λαμβάνουν απευθείας άδεια διαμονής και πρόσβαση στο κανονικό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, δηλαδή στο Bürgergeld. Αντίθετα, οι πρόσφυγες από άλλες χώρες λαμβάνουν αρχικά παροχές βάσει του AsylbLG (Asylbewerberleistungsgesetz), μέχρι να εγκριθεί η αίτησή τους για άσυλο.

Τα κεντρικά επιχειρήματα της συζήτησης

Οι υποστηρικτές της αλλαγής σε AsylbLG (μεταξύ άλλων, τμήματα της CDU/CSU και του FDP) υποστηρίζουν:

Δημιουργία κινήτρων για εργασία: Το Bürgergeld, με τις υψηλότερες παροχές του και το λιγότερο αυστηρό σύστημα εύρεσης εργασίας, αποτελεί εμπόδιο για την απασχόληση. Οι χαμηλότερες παροχές του AsylbLG θα δημιουργούσαν ισχυρότερο κίνητρο για ταχύτερη αναζήτηση εργασίας.

Δίκαιη μεταχείριση: Το τρέχον καθεστώς οδηγεί σε άνιση μεταχείριση σε σχέση με άλλους πρόσφυγες, οι οποίοι λαμβάνουν σημαντικά χαμηλότερες παροχές. Μια αλλαγή θα αντιμετώπιζε όλους τους πρόσφυγες ισότιμα.

Εξοικονόμηση κόστους: Οι δαπάνες για το Bürgergeld είναι υψηλές, και μια αλλαγή θα μπορούσε δυνητικά να οδηγήσει σε εξοικονομήσεις στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας.

Οι αντίπαλοι της αλλαγής (μεταξύ άλλων, SPD, Πράσινοι, αλλά και η κοινωνική πτέρυγα της CDU) υποστηρίζουν:

Αυξημένη γραφειοκρατία: Μια αλλαγή θα συνεπαγόταν τεράστιο γραφειοκρατικό φόρτο, καθώς τα Jobcenter, που είναι υπεύθυνα για το Bürgergeld, δεν θα ήταν πλέον αρμόδια, αλλά οι υπηρεσίες αλλοδαπών. Αυτό θα καθυστερούσε την ένταξη στην αγορά εργασίας.

Εστίαση στην ένταξη: Το σύστημα των Jobcenter είναι καλύτερα προσαρμοσμένο στην ένταξη ανθρώπων στην εργασία, προσφέροντας μαθήματα γλώσσας, κατάρτιση και άμεση εύρεση εργασίας. Το AsylbLG δεν προσφέρει αυτή την υποστήριξη σε αυτή τη μορφή.

Ανεπαρκές κίνητρο: Η οικονομική διαφορά μεταξύ των παροχών δεν είναι αρκετά μεγάλη ώστε να λειτουργήσει ως αποτελεσματικό κίνητρο για εργασία. Επιπλέον, πολλές Ουκρανές είναι μητέρες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τη φροντίδα των παιδιών, κάτι που αποτελεί το κύριο πρόβλημα για την εύρεση εργασίας.

Αλληλεγγύη: Είναι ακατάλληλο να επιβάλλονται μέτρα λιτότητας ειδικά στους Ουκρανούς πρόσφυγες πολέμου και να τους καθιστούν «αποδιοπομπαίους τράγους».

Συνοπτικά, η συζήτηση περιστρέφεται κυρίως γύρω από τα θέματα των κινήτρων για εργασία, της δικαιοσύνης, της ένταξης και της αποτελεσματικότητας της διοίκησης. 

Πληροφορίες / επεξηγήσεις: Οι πληρωμές του βασικού εισοδήματος αυξήθηκαν το 2024. Η Γερμανία ξόδεψε σχεδόν 47 δισεκατομμύρια ευρώ για το βασικό εισόδημα (τo 2023 ξόδεψε 42,6 δισ), ποσό μεγαλύτερο από το προηγούμενο έτος (τo 2023 ξόδεψε 42,6 δισ). 

Ένας ενήλικας που ζει μόνος του λαμβάνει σήμερα 563 ευρώ το μήνα, ενώ τα ζευγάρια που έχουν ανάγκη λαμβάνουν 506 ευρώ ανά άτομο..

Το Bürgergeld και το Asylbewerberleistungsgesetz και τα δύο παροχές κοινωνικής ασφάλισης, αλλά απευθύνονται σε διαφορετικές ομάδες ατόμων και έχουν διαφορετικούς στόχους. 

Το Bürgergeld -επίδομα διαβίωσης είναι η νέα βασική κοινωνική ασφάλιση για άτομα που αναζητούν εργασία και αντικατέστησε το επίδομα ανεργίας II (Hartz IV) τον Ιανουάριο του 2023. Απευθύνεται σε άτομα που είναι βασικά ικανά να εργαστούν, αλλά προσωρινά δεν έχουν εργασία, και τα υποστηρίζει στην αναζήτηση εργασίας και την επανένταξη στην αγορά εργασίας. 

Ο νόμος περί παροχών προς τους αιτούντες άσυλο (AsylbLG) ρυθμίζει τις παροχές προς τους αιτούντες άσυλο στη Γερμανία. Οι παροχές περιλαμβάνουν βασικές παροχές όπως χαρτζιλίκι, στέγαση, διατροφή και ιατρική περίθαλψη. Επιπλέον, μπορούν να χορηγηθούν ειδικές παροχές, όπως πρόσθετες ανάγκες για έγκυες γυναίκες ή άτομα με αναπηρία, καθώς και παροχές για την κάλυψη ειδικών αναγκών των παιδιών. Το ύψος των παροχών εξαρτάται από τις ατομικές ανάγκες και τη διάρκεια παραμονής στη Γερμανία.