Aρθρο αναγνωστών: Λίγες σκέψεις για την Αγία Σοφία κι ο συμβολισμόςτης 24ης Ιουλίου της

Λίγες σκέψεις για την Αγία Σοφία κι ο συμβολισμόςτης 24ης Ιουλίου 

της Μαρίας Μιχελή, Κλασσική φιλόλογος 

Η   αναγγελία της είδησης της απόφασης του Ερντογάν να γίνει η Αγία Σοφία τζαμί μας συγκλόνισε όλους. Δεν πρόκειται μόνο για προσβολή της χριστιανοσύνης και της ορθοδοξίας αλλά για την προσβολή
κάθε ελεύθερα σκεπτόμενου ανθρώπου, κάθε ανθρώπου που μέσα του αναγνωρίζει τη σημασία του μνημείου αυτού. Δεν προσβάλει μονάχα τους Έλληνες, θα ήταν λάθος να το δούμε αποκομμένα, αλλά τον Παγκόσμιο Πολιτισμό.

Για αυτό και η απόφαση αυτή ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Αγία Σοφία είναι ένα μνημείο – σύμβολο και δεν πρέπει να εργαλειοποιείται για τα πολιτικά παιχνίδια του Ερντογάν καθώς η κίνηση του αυτή μαρτυρά τις πολιτικές του σκοπιμότητες εν μέσω οικονομικής κρίσης που επιδεινώθηκε τόσο απότον κορωνοϊό όσο και από την υποχώρηση του κόμματός του στις δημοσκοπήσεις. Η απόφαση για την μετατροπή της σε τζαμί φανερώνει τη συστηματική προσπάθεια του Ερντογάν να οικειοποιηθεί κάτι που δεν του ανήκει, την προσπάθεια μέσα από τέτοιους συμβολισμούς να διατηρήσει τη συνοχή του τουρκικού λαού, μια πρακτική βέβαια που απέχει πολύ από τα ευρωπαϊκά δεδομένα.

Ο Ερντογάν μετατρέπεται σε σουλτάνο και στρέφεται όχι μονάχα εναντίον της Ελλάδας αλλά του Κεμάλ και των προσπαθειών που έκανε εκείνος για το λαό του.Απομακρύνεται από το κοσμικό κράτος και τη δύση και οδεύει επικίνδυνα για ένα θεοκρατικό καθεστώς. Μετατρέπεται σε σουλτάνο που αμφισβητεί τα πάντα καθώς ονειρεύεται μια νέα οθωμανική αυτοκρατορία. Μέσα στο πλαίσιο αυτό των γενικών αμφισβητήσεων επιλέγει μια ημερομηνία ορόσημα για να τη  μουσουλμανική προσευχή στην Αγία Σοφία και η ελληνική κυβέρνηση στέκεται λίγη μπροστά στιςεξελίξεις.

Η 24η Ιουλίου είναι μια καθαρά συμβολική ημερομηνία καθώς στις 24 Ιουλίουτου 1923 υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάνης από την Ελλάδα, την Τουρκία και τις άλλες χώρες που πολέμησαν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Μικρασιατική εκστρατεία (1919-1922) και συμμετείχαν στη Συνθήκη των Σεβρών. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θεωρεί ότι η συνθήκη αυτή αποτελεί ήττα του Κεμάλ και ντροπή για τουςΤούρκους για αυτό και την αμφισβητεί με κάθε τρόπο. 

Τώρα όμως η προκλητικότητατου δεν έχει όριο. Η αμφισβήτηση είναι διττή γιατί και η Αγία Σοφία γίνεται τζαμί και θα προσευχηθούν μια ημερομηνία ορόσημο για τον καθορισμό των συνόρων τηςχώρας μας.Το σχέδιο του ήταν έξυπνο και δημιούργησε τις κατάλληλες συνθήκες για να τοκάνει πραγματικότητα. Η πρώτη φορά που αμφισβήτησε δημόσια τη Συνθήκη της Λωζάνης   ήταν   το  2016 μιλώντας σε περιφερειακούς διοικητές της Τουρκίας, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «Το 1920 μας έδειξαν τη Συνθήκη των Σεβρών για ναμας πείσουν το 1923 για τη Συνθήκη της Λωζάνης. Και κάποιοι προσπάθησαν να μαςτο παρουσιάσουν αυτό ως νίκη. Με τη Συνθήκη της Λωζάνης δώσαμε στους Έλληνες τανησιά, που αν φωνάξεις από τις ακτές του Αιγαίου, θα ακουστείς απέναντι. Είναι αυτόνίκη;». Ωστόσο ο δρόμος είχε στρωθεί λίγα χρόνια πριν όταν το 2013 βγήκαν στη δημοσιότητα έγγραφα από το περιβάλλον του Ερντογάν, στα οποία γινόταν λόγος για την μη εγκυρότητα της Συνθήκης της Λωζάνης. Η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι μια νέα άλωση, άλωση τουπολιτισμού, της ελευθερίας. 

Είναι μια κίνηση για τους κεμαλικούς Τούρκους ανοίγοντας τον δρόμο για τις νέο-οθωμανικές φιλοδοξίες, τη μισαλλοδοξία και τον φονταμενταλισμό. Η αλλαγή της χρήσης του μνημείου, δε συνάδει με τα κριτήρια τηςκήρυξης, προσβάλλει την έννοια Παγκόσμιο Μνημείο, αλλοιώνει την αυθεντικότητάτου ως προς στις άυλες αξίες, τη χρήση και τη λειτουργία του και παράλληλα αμφισβήτηση των ορίων με την Ελλάδα με έναν έμμεσο και κεκαλυμμένο τρόπο. Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες καινα ασκήσει πίεση στα πολιτικά παιχνίδια του Ερντογάν τόσο ζητώντας την επιβολή κυρώσεων στην τελωνειακή σύνδεση Τουρκίας – ΕΕ όσο και με όλες τις απαραίτητεςδιπλωματικές ενέργειες που χρειάζονται σε διεθνές επίπεδο. Αλλά και η Ε.Ε., το NATO, οι ΗΠΑ, η διεθνής Κοινότητα, γνωρίζουν τις παράνομες και αντισυμβατικές διεκδικήσεις του Ερντογάν. 

Αντιλαμβάνονται και τον κίνδυνο για τη διεθνή ειρήνηπου ενέχουν. Οφείλουν να έχουν μια πιο δυναμική και ξεκάθαρη αντίδραση. Αυτό ακόμα δεν έχει γίνει ούτε από την ελληνική κυβέρνηση γεγονός που αποθρασύνει τον Ερντογάν και ενισχύει τις παράνομες επιθετικές του διαθέσεις κατά της διεθνούς νομιμότητας και της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.