Έλληνες λογοτέχνες έχουν βραβευτεί με Νόμπελ

Mε αφορμή την ταινεία "Καζαντζάκης" που προβλήθηκε στην ελληνική τηλεόραση "ΑΝΤ1" και την αναφορά στο Νόμπελ λογοτεχνίας ας δούμε πως καθιερώθηκε το βραβείο Νόμπελ και ποιοι Έλληνες λογοτέχνες έχουν βραβευτεί με Νόμπελ και ποιοι ήταν υποψήφιοι για το βραβείο;

Το βραβείο Νόμπελ είναι ένα σύνολο από ετήσια διεθνή βραβεία που απονέμονται σε μια σειρά από κατηγορίες σε αναγνώριση των πολιτισμικών ή/και επιστημονικών επιτευγμάτων. Η διαθήκη του Σουηδού εφευρέτη Άλφρεντ Νόμπελ θεσμοθέτησε τα βραβεία το 1895. Τα βραβεία στη Φυσική, στη Χημεία, στη Φυσιολογία ή Ιατρική, στη Λογοτεχνία και στην Ειρήνη για πρώτη φορά απονεμήθηκαν το 1901

Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται στο Όσλο της Νορβηγίας, ενώ τα άλλα βραβεία απονέμονται στη Στοκχόλμη της Σουηδίας. Το Βραβείο Νόμπελ θεωρείται ευρέως ως το πιο διάσημο βραβείο διαθέσιμο στους τομείς της λογοτεχνίας, της ιατρικής, της φυσικής, της χημείας, της ειρήνης, και των οικονομικών

Βραβευμένοι με νόμπελ λογοτεχνίας

Γιώργος Σεφέρης (1963)

Ήταν ο πρώτος Έλληνας λογοτέχνης ο οποίος βραβεύτηκε με Νόμπελ. Έχει γράψει ποιήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια και έχει μεταφράσει ξενόγλωσσα έργα. Είχε προταθεί για το Νόμπελ άλλες δύο φορές (το 1955 και το 1961) και τελικά το απέσπασε το 1963 με την αιτιολογία της Σουηδικής Ακαδημίας να είναι η εξής: «για το υπέροχο λυρικό ύφος του, που είναι εμπνευσμένο από ένα βαθύ αίσθημα για το ελληνικό πολιτιστικό ιδεώδες…».

Οδυσσέας Ελύτης (1979)

Έγραψε ποιήματα, δοκίμια και έκανε μεταφράσεις. Σύμφωνα με τη Σουηδική Ακαδημία βραβεύτηκε «για την ποίησή του, η οποία, με φόντο την ελληνική παράδοση, ζωντανεύει με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική καθαρότητα βλέμματος τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργικότητα».

Υποψήφιοι για το νόμπελ λογοτεχνίας

Γιάννης Ρίτσος

Ήταν υποψήφιος για Νόμπελ τέσσερις συνεχόμενες φορές, ενώ το 1979 η Σουηδική Ακαδημία πρότεινε σε αυτόν και τον Ελύτη να μοιραστούν το βραβείο. Και οι δύο αρνήθηκαν, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ήταν αντίπαλοι και πολλοί εκπρόσωποι του πνευματικού χώρου συμφώνησαν με τον τρόπο που οι δύο ποιητές αντιμετώπισαν το θέμα. Μετά την απονομή του βραβείου στον Ελύτη, ο Ρίτσος δήλωσε πως “Η απονομή του βραβείου Νόμπελ στον μεγάλο μας Έλληνα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη δεν είναι μία τιμή προς τον Ελύτη, αλλά μία τιμή προς το ίδιο το Νόμπελ.”

Νίκος Καζαντζάκης

Ίσως ο σπουδαιότερος Έλληνας λογοτέχνης της σύγχρονης Ελλάδας, κατακρίθηκε όσο κανένας άλλος για το έργο του και θεωρήθηκε μεταξύ άλλων άθεος, κομμουνιστής, διαφθορέας των νέων και δημόσιος κίνδυνος. Ενώ τα βιβλία του γνώριζαν τεράστια επιτυχία στο εξωτερικό, στην Ελλάδα όχι μόνο δεν εκτιμούνταν, αλλά και εκδίδονταν με δυσκολία ή κατακρίνονταν. Ήταν υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ εννιά φορές, ενώ η ίδια η Ελλάδα ήταν αυτή η οποία υποβοήθησε την τελική απόρριψή του από τη θέση του νικητή.

Γεώργιος Σουρής

Είναι ένας από τους σπουδαιότερους σατιρικούς ποιητές της σύγχρονης Ελλάδας και χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως «σύγχρονος Αριστοφάνης». Ήταν προτεινόμενος για το βραβείο κάθε χρόνο από το 1907 έως το 1912, εκτός από το 1910 (συνολικά δηλαδή πέντε φορές).

Κωστής Παλαμάς

Ήταν ένας από τους πολυγραφότερους Έλληνες λογοτέχνες και συνέβαλε σημαντικά στην ανανέωση και την εξέλιξη της νεοελληνικής ποίησης. Ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ λογοτεχνίας δεκατέσσερις φορές (κάθε χρόνο από το 1926 έως το 1940, εκτός από το 1939).

Γιώργος Θεοτοκάς

Ήταν ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους της γενιάς του ’30 και προτάθηκε για το Νόμπελ μία φορά, το 1945.

Γεώργιος Δροσίνης (μία φορά υποψήφιος)

Γρηγόριος Ξενόπουλος (μία φορά υποψήφιος)

Άγγελος Σικελιανός (πέντε φορές υποψήφιος)

Το 1947 ήταν υποψήφιοι για Νόμπελ αυτοί οι τρεις Έλληνες λογοτέχνες μαζί με το Νίκο Καζαντζάκη.

Στρατής Μυριβήλης

Ήταν από τους σημαντικότερους πεζογράφους της γενιάς του ’30 και ήταν τρεις φορές υποψήφιος για Νόμπελ.

Ηλίας Σιμόπουλος

Είναι λιγότερο γνωστός από τους λογοτέχνες που αναφέρθηκαν προηγουμένως, ίσως επειδή έζησε και έδρασε σε μεταγενέστερη εποχή από τους υπόλοιπους. Ήταν μία φορά υποψήφιος για Νόμπελ, το 2011, κάτι που δείχνει ότι ακόμη και σήμερα η Ελλάδα γεννάει ανθρώπους ικανούς να διαπρέψουν.

Είναι απαραίτητο να σημειωθεί ότι το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας δεν αποτελεί το μόνο τρόπο αναγνώρισης της αξίας ενός λογοτέχνη. Πολλοί συγγραφείς διεθνούς φήμης δεν το έχουν λάβει, χωρίς αυτό να υποτιμά την αξία τους, ενώ οι περισσότεροι από τους παραπάνω έχουν λάβει άλλα σημαντικά βραβεία και όλοι τους έχουν καταξιωθεί μέσω του έργου τους διεθνώς.

Πηγή: thematofylakes.gr, wikipedia