Tagesspiegel: «ΕΕ και Τουρκία - Καρότο και μαστίγιο»

«Η ΕΕ θέλει να δώσει στον Τούρκο αρχηγό του κράτους Erdogan την προοπτική ενισχυμένης οικονομικής συνεργασίας. Αλλά ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΕΛΚ Weber είναι επιφυλακτικός»

Το ρεπορτάζ του ανταποκριτή στο Βερολίνο για Ευρωπαϊκά Θέματα Albrecht Meier και της ανταποκρίτριας στην Κωνσταντινούπολη Susanne Güsten αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Μετά από χρόνια παγώματος των σχέσεων επιχειρείται προσέγγιση μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας; Αυτό είναι το ερώτημα που προκύπτει ενόψει της συνάντησης των ηγετών της ΕΕ και του Τούρκου Προέδρου Recep Tayyip Erdogan, η οποία προγραμματίζεται για αύριο Τρίτη στην Άγκυρα. Οι επικεφαλής της Επιτροπής Ursula von der Leyen και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Charles Michel θέλουν να δώσουν στον Erdogan την προοπτική επέκτασης της Τελωνειακής Ένωσης της ΕΕ και διευκόλυνσης των ταξιδιών στην Ένωση για τους Τούρκους πολίτες.

Ωστόσο, η ΕΕ συνδέει τις αποφάσεις αυτές με σαφείς προϋποθέσεις: Ο Erdogan θα πρέπει να θέσει σε μόνιμη βάση τέλος στις προκλήσεις εναντίον των εταίρων της ΕΕ, Ελλάδας και Κύπρου.

Πέρυσι ο Erdogan είχε στείλει επανειλημμένα το ερευνητικό σκάφος «Oruc Reis» στην Ανατολική Μεσόγειο προς αναζήτηση φυσικού αερίου. Στη συνέχεια, η Αθήνα κατηγόρησε την Τουρκία ότι διεξήγαγε έρευνες εντός της ελληνικής ΑΟΖ. Στο μεταξύ, η Τουρκία απέσυρε τα πλοία της από την αμφισβητούμενη περιοχή.

Ταυτόχρονα, η ΕΕ εξαρτάται στην Προσφυγική Πολιτική από την συνεργασία της Άγκυρας. Ο Erdogan επιμένει ότι η ΕΕ πρέπει να εκπληρώσει περαιτέρω υποχρεώσεις από το Σύμφωνο για τους Πρόσφυγες. Κατά την άποψη του τούρκου αρχηγού κράτους, αυτό περιλαμβάνει την επέκταση των οικονομικών σχέσεων στο πλαίσιο της υφιστάμενης Τελωνειακής Ένωσης με την ΕΕ, καθώς και την ελευθερία των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες. Ο Erdogan επεχείρησε να ασκήσει πίεση στην ΕΕ τον Φεβρουάριο του 2020, όταν και ανακοίνωσε ότι τα σύνορα με την Ελλάδα είναι ανοιχτά για τους πρόσφυγες.

Στις Βρυξέλλες, ωστόσο, τονίζεται ότι κατά την επίσκεψη της von der Leyen και του Michel δεν θα γίνει διαπραγμάτευση με τον Erdogan. Αντίθετα, η επικεφαλής της Επιτροπής και ο Πρόεδρος του Συμβουλίου προτίθενται να εξηγήσουν στον Τούρκο αρχηγό του κράτους τον οδικό χάρτη για την πιθανή βελτίωση των σχέσεων, ο οποίος αποφασίστηκε κατά την τελευταία Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ δια τηλεδιάσκεψης στα τέλη Μαρτίου.

Σύμφωνα με τη δήλωση της Συνόδου Κορυφής, η ΕΕ συμφώνησε να εμβαθύνει την συνεργασία με την Άγκυρα σε μια σταδιακή διαδικασία. Ωστόσο, τελικές αποφάσεις δεν αναμένονται μέχρι τον Ιούνιο. Η Καγκελάριος Angela Merkel δήλωσε επίσης μετά την Σύνοδο Κορυφής ότι θα πρέπει καταρχήν να υπάρξει αναμονή, προκειμένου να διαπιστωθεί το «πώς εξελίσσεται η αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο».

Κατά την Σύνοδο Κορυφής, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ ζήτησαν επίσης από την Επιτροπή να υποβάλει νέες προτάσεις για την παροχή περαιτέρω οικονομικής βοήθειας προς την Άγκυρα. Τα κεφάλαια θα χρησιμοποιηθούν για τη διασφάλιση της στέγασης σχεδόν 4 εκ. Σύρων προσφύγων στην Τουρκία.

Ωστόσο, δεν υποστηρίζουν όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ την πολιτική της αποκλιμάκωσης. Σε αντίθεση με τη Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση, η Ελλάδα, η Κύπρος και η Γαλλία επιμένουν στην πιο σκληρή δυνατή γραμμή έναντι της Άγκυρας. Το 2019, η ΕΕ αποφάσισε να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία λόγω των αμφιλεγόμενων γεωτρήσεων προς αναζήτηση φυσικού αερίου στα ανοικτά της Κύπρου. Οι κυρώσεις περιελάμβαναν τότε την μείωση των κονδυλίων της ΕΕ και τον προσωρινό τερματισμό των συνομιλιών ανώτατου επιπέδου για ζητήματα Εμπορίου.

Ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΕΛΚ στο Ευρωκοινοβούλιο, Manfred Weber (CSU), προειδοποίησε να μην γίνουν βεβιασμένες παραχωρήσεις προς την Άγκυρα σε σχέση με την επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης και την διευκόλυνση των ταξιδιών για τους Τούρκους πολίτες. «Προς το παρόν είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για διευκόλυνση των θεωρήσεων και επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης», δήλωσε ο Weber στον TAGESSPIEGEL. Είναι μεν καλό το γεγονός ότι η von der Leyen και ο Michel αναζητούν τον διάλογο με τον Erdogan. «Αλλά η τουρκική ηγεσία θα πρέπει πρώτη να κάνει κινήσεις», είπε.

Ο Weber υπενθύμισε ότι οι πιθανές διευκολύνσεις στις θεωρήσεις συνδέονται με σαφείς όρους της ΕΕ. Σε αυτούς περιλαμβάνεται η ελευθερία των ΜΜΕ και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, τα οποία υπονομεύονται στο πλαίσιο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας στην Τουρκία. «Περιμένουμε ότι η αντιτρομοκρατική νομοθεσία στην Τουρκία θα πληροί τα πρότυπα προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και ελευθερίας των ΜΜΕ», δήλωσε ο επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΕΛΚ.

Μετά από τις γεωτρήσεις της Τουρκίας για φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο, απαιτείται τώρα μια μεγαλύτερη χρονικά φάση για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης μεταξύ της Άγκυρας και της ΕΕ, δήλωσε ο Weber.

Κατά τη άποψη του επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΕΛΚ, τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για την ΕΕ, ώστε να ξεκαθαρίσει την θέση της έναντι της Τουρκίας και να σταματήσει εντελώς την διαδικασία ένταξής της στην ΕΕ. «Η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ αποτελεί ψευδαίσθηση. Η Τουρκία δεν θα ενταχθεί στην ΕΕ», είπε. Ο Weber πρόσθεσε ότι μόνο εάν η ΕΕ και η Τουρκία γίνουν ειλικρινείς η μία έναντι της άλλης θα μπορούσαν να αναπτύξουν καλές σχέσεις.

Αμέσως πριν από την επίσκεψη της ηγεσίας της ΕΕ στον Erdogan, η καταστολή των φωνών που επικρίνουν την κυβέρνηση στην Τουρκία έφτασε σε νέο αποκορύφωμα. Ο υπερασπιστής των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Ömer Faruk Gergerlioglu συνελήφθη το Σαββατοκύριακο μετά την άρση της βουλευτικής του ασυλίας, ξυλοκοπήθηκε από την αστυνομία μέχρι σημείου νοσηλείας του στο νοσοκομείο και τελικά μεταφέρθηκε από την Μονάδα Εντατικής Θεραπείας σε φυλακή υψίστης ασφαλείας. Δέκα συνταξιούχοι Ναύαρχοι συνελήφθησαν τη Δευτέρα το πρωί για την σύνταξη ανοικτής επιστολής, στην οποία εξέφραζαν την ανησυχία τους σχετικά με την κυβερνητική πολιτική.

Ο Gergerlioglu συνελήφθη στο διαμέρισμά του την Παρασκευή το απόγευμα και χτυπήθηκε στο πρόσωπο μπροστά από τις κάμερες. Λόγω διαφόρων τραυματισμών, πόνου στο στήθος και υψηλής αρτηριακής πίεσης, ο 55χρονος χρειάστηκε να μεταφερθεί στο νοσοκομείο και να υποβληθεί σε θεραπεία στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας όλη τη νύχτα. Το Σάββατο μεταφέρθηκε κατευθείαν στη φυλακή από το νοσοκομείο.

Ο Gergerlioglu ήταν βουλευτής του κουρδικού κόμματος HDP στο τουρκικό Κοινοβούλιο έως ότου απομακρύνθηκε από το κοινοβούλιο πριν από δύο εβδομάδες κάτω από την πίεση της κυβέρνησης. Θα εκτίσει ποινή δυόμισι ετών λόγω ενός tweet το 2016, στο οποίο υποστήριξε τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με το PKK, πρόταση που ερμηνεύτηκε ως προπαγάνδα υπέρ της τρομοκρατίας.

Ο Gergerlioglu χρησιμοποίησε την εντολή του για να φέρει στο φως τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να δώσει φωνή στα θύματα. Έστρεψε την κυβέρνηση εναντίον του, ιδίως με τις αποκαλύψεις για αστυνομική βία. Στη σύλληψή του συμμετείχε αστυνομικός, τον οποίο ο Gergerlioglu είχε καταγγείλει πριν από δύο χρόνια για τέλεση βασανιστηρίων -ήταν αυτός που τον χτύπησε στο πρόσωπο.

Η κυβέρνηση ξεκίνησε ένα νέο κύμα εκκαθαρίσεων τη Δευτέρα με τη σύλληψη δέκα υπογραφόντων μιας ανοικτής επιστολής προς την κυβέρνηση, την οποία συνέταξαν 104 συνταξιούχοι Ναύαρχοι. Οι συντάκτες εξέφρασαν την ανησυχία τους για πιθανά σχέδια της κυβέρνησης να καταγγείλει την Συνθήκη του Montreux, η οποία ρυθμίζει τα διεθνή δικαιώματα πλοήγησης στο Βόσπορο. Πολιτικός της κυβέρνησης προκάλεσε τις σχετικές εικασίες, όταν πρόσφατα δήλωσε ότι ο Erdogan έχει την εξουσία να καταγγείλει την Συνθήκη.

Αυτή η συζήτηση σχετικά με την έξοδο από τη Συνθήκη του Montreux προκάλεσε ανησυχία, αναφέρεται στην ανοιχτή επιστολή των πρώην Ναυάρχων. Κυβερνητικοί πολιτικοί τους κατηγόρησαν για ανάρμοστη παρέμβαση και προσπάθεια ανατροπής της κυβέρνησης και κάλεσαν την Εισαγγελία να ξεκινήσει αμέσως έρευνα. Η κυβερνητική Υπηρεσία Πληροφοριών επεσήμανε ότι η επιστολή δημοσιεύθηκε ακριβώς 103 ημέρες πριν από την επέτειο της απόπειρας πραξικοπήματος το καλοκαίρι του 2016 και είχε 103 υπογράφοντες. Εξ αυτού του λόγου προκύπτει η υποψία για σκοτεινές προθέσεις, οι οποίες προφανώς δεν κατέστη δυνατόν να διαλυθούν ακόμη και μετά την 104η υπογραφή. «Όχι μόνο οι υπογράφοντες, αλλά όλοι όσοι μπορεί να τους έχουν ενθαρρύνει, θα λογοδοτήσουν στην Δικαιοσύνη», ανακοίνωσε η Υπηρεσία. Οι συλλήψεις ξεκίνησαν το επόμενο πρωί.