«Ο αιώνιος παίκτης»
Οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι επιστρέφουν πλέον σωρηδόν στην Τουρκία. Την περασμένη εβδομάδα ήταν ΓΓ του ΝΑΤΟ Jens Stoltenberg. Αυτή την εβδομάδα ήταν η σειρά του νεοεκλεγέντος Πρωθυπουργού της Σουηδίας Ulf Kristersson να επισκεφτεί στην Άγκυρα τον Τούρκο Πρόεδρο Recep Tayyip Erdoğan.
Μόλις πριν από ένα χρόνο, ο Erdoğan ήταν ένας παρίας της διεθνούς Πολιτικής. Εξαιτίας της απρόβλεπτης Εξωτερικής του Πολιτικής, είχε κατορθώσει να αποξενώσει ταυτόχρονα Ευρωπαίους, Αμερικανούς και διάφορα κράτη της Μέσης Ανατολής. Ο πόλεμος στην Ουκρανία άλλαξε απότομα την κατάσταση. Ξαφνικά ο Erdoğan είναι ένας περιζήτητος ηγέτης. Είναι ένας από τους λίγους πολιτικούς που διατηρεί στενούς δεσμούς τόσο με τη Μόσχα, όσο και με το Κίεβο. Σε συνεργασία με τον ΓΓ του ΟΗΕ António Guterres διαπραγματεύτηκε μάλιστα τη Συμφωνία για τα Σιτηρά μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η οποία έχει κάπως απαλύνει την πείνα στον κόσμο.
Αλλά ο Erdoğan δεν θα ήταν ο Erdoğan, αν δεν γνώριζε πώς να εκμεταλλευτεί υπέρ του αυτή την ιδιαίτερη γεωπολιτική κατάσταση. Μετά από σχεδόν 20 χρόνια στην εξουσία έχει αποκτήσει όσο κανένας άλλος Τούρκος πολιτικός την ικανότητα να εκμεταλλεύεται τις αδυναμίες των αντιπάλων του. Αυτό τον έκανε τον πιο ισχυρό αρχηγό του τουρκικού κράτους από τον ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας Mustafa Kemal Atatürk και μετά. Εδώ και καιρό χρησιμοποιεί αυτή τη στρατηγική και στις σχέσεις του με τις άλλες χώρες. Έτσι, εμφανίζεται διατεθειμένος να εγκρίνει τη σχεδιαζόμενη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, μόνον εφόσον η Σουηδία και η Φινλανδία αποστασιοποιηθούν ακόμη πιο ξεκάθαρα από το YPG, το παρακλάδι του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος PKK στη Συρία. Ο Τούρκος Πρόεδρος απαιτεί συγκεκριμένα από τη Στοκχόλμη και το Ελσίνκι να εκδίδουν στην Τουρκία τους υποστηρικτές του PKK/YPG.
Μέχρι στιγμής, οι Ευρωπαίοι έχουν αντιμετωπίσει τα αιτήματα της τουρκικής κυβέρνησης με δικαιολογημένες επιφυλάξεις. Τα νομικά εμπόδια είναι μεγάλα, καθώς θα πρέπει να είναι εγγυημένη η δίκαιη δίκη στη χώρα απέλασης, κάτι που συχνά δεν συμβαίνει στην περίπτωση της Τουρκίας.
Ωστόσο, ο Πρωθυπουργός Kristersson έστειλε κατά την επίσκεψή του το μήνυμα ότι θα προβεί σε παραχωρήσεις προς τον Τούρκο Πρόεδρο. «Μία από τις προτεραιότητες της κυβέρνησής μου είναι η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, η καταπολέμηση του συνδυασμού οργανωμένο έγκλημα και τρομοκρατία», δήλωσε στην Άγκυρα. Μια φωτογραφία που κυκλοφόρησε αμέσως στα φιλοκυβερνητικά τουρκικά ΜΜΕ δείχνει τον Erdoğan να μιλά στον Kristersson με σηκωμένο το δάκτυλο. Το σουηδικό Κοινοβούλιο προτίθεται την ερχόμενη εβδομάδα να προετοιμάσει την αυστηροποίηση της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας.
Η αντιμετώπιση του Erdoğan είναι για τη Δύση μια άσκηση ισορροπίας. Από τη μία πλευρά, ο πόλεμος στην Ουκρανία εξαναγκάζει Ευρωπαίους και Αμερικανούς να συμβιβαστούν ως ένα βαθμό με τον εξουσιαστή στην Άγκυρα, καθώς το γεωπολιτικό του βάρος είναι πολύ μεγάλο για να τον δυσαρεστήσουν ειδικά αυτή τη στιγμή. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να αποφύγουν την εντύπωση ότι είναι ευάλωτοι στους εκβιασμούς. Γιατί αυτό θα παρακινούσε τον Erdoğan να συνεχίσει να παίζει το παιχνίδι του.
Η ΕΕ έχει ήδη διδαχθεί κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης του 2015-2016 το τι σημαίνει η σύναψη συμφωνίας με τον Erdoğan. Εκείνη την εποχή προέβη σε εκτεταμένες πολιτικές παραχωρήσεις για να πείσει την τουρκική κυβέρνηση να εμποδίζει τους πρόσφυγες από το να συνεχίζουν το ταξίδι τους προς την Ευρώπη. Από εκείνο το χρονικό σημείο και μετά, ο Erdoğan αξιοποίησε αυτό το μοχλό πίεσης, όποτε του δόθηκε η ευκαιρία.
Αυτή τη φορά η Δύση θα πρέπει να χαράξει από νωρίς «κόκκινες γραμμές». Και αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι δεν θα πρέπει να υποτάξει τις αρχές του Κράτους Δικαίου στις απαιτήσεις της Άγκυρας. Ασφαλώς δεν θα βλάψει, εάν οι Ευρωπαίοι υπενθυμίσουν στον Erdoğan ότι τους χρειάζεται τουλάχιστον όσο τον χρειάζονται και εκείνοι. Λίγους μήνες πριν από τις κρίσιμες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, η τουρκική οικονομία εξακολουθεί να βρίσκεται σε κρίση. Ο πληθωρισμός έφτασε τον Οκτώβριο στην τιμή-ρεκόρ του 85%. Οι πιθανότητες νίκης του Erdoğan δεν θα αυξηθούν, εάν τώρα μειωθούν και οι εμπορικές συναλλαγές με την Ευρώπη.
Maximilian Popp
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.