H απογοήτευση να είσαι Έλληνας και νέος

Άρθρο του Γιώργου Παππά (Μόναχο) στην σημερινή έκδοση της εφημερίδας ΤΑ ΝΕΑ 

Ο λαϊκισμός, το κύμα ευρωσκεπτικισμού και η οικονομική κρίση αφήνουν αποτύπωμα. Και στη στάση των νέων απέναντι στην ευρωπαϊκή ιδέα και την ΕΕ.

Οι Ελληνες νέοι δηλώνουν δημοκράτες περισσότερο από όλους τους άλλους. Αλλά ο αντιευρωπαϊκός λαϊκισμός που επέλασε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έκανε την νεολαία της χώρας την πιο εθνοκεντρική και ευρωσκεπτικιστική. Η ευθύνη των πολιτικών δυνάμεων που επένδυσαν στον αντιευρωπαϊσμό είναι τεράστια. Η πολυετής κρίση της χώρας πρόσθεσε και την απαισιοδοξία των Ελλήνων νέων για το μέλλον τους.

Την ακτινογραφία της ευρωπαϊκής νεολαίας δίνει συγκριτική έρευνα για το «Ίδρυμα ΤUI“, το γερμανικό τουριστικό κολοσσό, για την „Ευρώπη της Νεολαίας“. Την έρευνα διενήργησε η δημοσκοπική εταιρία „YouGov» με δείγμα 6000 νέων από εφτά χώρες: Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Πολωνία, Ισπανία, Μεγάλη Βρετανία.

Κεντρικό συμπέρασμα-«καμπανάκι» για την ΕΕ: οι νέοι στη μεγάλη πλειοψηφία τους θεωρούν ότι πυρήνας της ΕΕ δεν είναι οι κοινές αξίες αλλά η οικονομική συνεργασία. Μόνον ένας στους πέντε νέους πιστεύουν η ΕΕ έχει μία κοινή πολιτισμική βάση. Και για μία Ένωση που στηρίζεται μόνο στην κοινή εσωτερική αγορά, «εύκολα βρίσκεται υποκατάστατο» προειδοποίησε ο Τόμας Έλερμπεκ, πρόεδρος του Συμβουλίου του «Ιδρύματος ΤUI» στην παρουσίαση της έρευνας την περασμένη Πέμπτη στο Βερολίνο..

Στα μάτια των νέων η ΕΕ είναι μάλλον ένας τεράστιος διοικητικός οργανισμός, παρά μία κοινότητα που δίνει τη δυνατότητα συνδιαμόρφωσης και αλλαγών.

Ανησυχητικά είναι τα ευρήματα για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται η σημερινή νεολαία τη δημοκρατία. Μόνον οι μισοί (52%) των νέων Ευρωπαίων θεωρούν τη Δημοκρατία ως το καλύτερο πολίτευμα. Το υψηλότερο ποσοστό καταγράφεται στους Έλληνες νέους 66% και ακολουθούν οι Γερμανοί (62%). Στις τελευταίες θέσεις για την αποδοχή της δημοκρατίας είναι οι Γάλλοι 42%, οι Πολωνοί 42% και οι Ιταλοί 45%. Χαρακτηριστικό είναι ότι στις τρεις αυτές χώρες γνώρισαν ιδιαίτερη άνθηση λαϊκιστικά, αντιδημοκρατικά, κόμματα και κινήματα.

Οι Έλληνες νέοι δείχνουν ότι είναι ιδιαίτερα εθνοκεντρικοί. Το 60% των Ελλήνων θέλουν επιστροφή εξουσίας από το ευρωπαϊκό κέντρο στις εθνικές κυβερνήσεις. Μεγάλο είναι το ποσοστό και στη Μεγάλη Βρετανία 44%, με μέσο ευρωπαϊκό όρο 38%. Στο άλλο άκρο είναι οι Γερμανοί, μόνο 22% θέλουν μείωση της εξουσίας της ΕΕ υπέρ των εθνικών κυβερνήσεων.

Η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό νέων 29% που δεν επισκέφτηκαν ποτέ άλλη ευρωπαϊκή χώρα, ο μέσος όρος είναι 14% , το χαμηλότερο ποσοστό έχει η Γερμανία με 4%. Ταυτόχρονα τέσσερις στους πέντε Έλληνες 79% μπορούν να φανταστούν ότι θα ζήσουν και θα εργαστούν σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.

Σε καμία από τις έξι χώρες της έρευνας δεν υπάρχει πλειοψηφία των νέων για έξοδο από την ΕΕ, ο μέσος όρος υπέρ της εξόδου είναι 21%. Μεταξύ των χωρών όμως υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις. Οι Έλληνες με 31% είναι πολύ πάνω από το μέσο όρο υπέρ της εξόδου από την ΕΕ. Γάλλοι 19% και Πολωνοί 22% είναι στο μέσο όρο, ενώ οι λιγότερο ευρωσκεπτικιστές είναι οι Γερμανοί και οι Ισπανοί με 12%. Ενδεικτικό επίσης είναι ότι οι ευρωσκεπτικιστές νέοι αισθάνονται εντονότερα υπό οικονομική πίεση και αντιμετωπίζουν πιο απαισιόδοξα το μέλλον 66%, αντίθετα οι ευρωπαϊστές νέοι αισιοδοξούν για το μέλλον 74%. Οι επιπτώσεις της ευρωκρίσης στη στάση των νέων αποτυπώνονται και στην αποτίμηση της οικονομικής τους κατάστασης. Οι περισσότεροι 32% αξιολογούν την κατάστασή τους μάλλον κακή και 29% μάλλον καλή. Ιδιαίτερα αρνητική είναι η εκτίμηση Ελλήνων, Ισπανών και Γάλλων, ενώ θετική είναι των Γερμανών, Πολωνών και Βρετανών.

Οι προσδοκίες πάντως για ένα καλύτερο μέλλον γενικά είναι χαμηλές. Συνολικά μόνον το 26% των νέων Ευρωπαίων πιστεύουν ότι η γενιά τους θα πετύχει καλύτερο βιωτικό επίπεδο από των γονιών τους, το 52% δηλώνει απαισιόδοξο είτε περιμένει επιδείνωση.

Τα αποτελέσματα της έρευνας που παρουσιάστηκαν την Πέμπτη στο Βερολίνο δείχνουν ότι οι νέοι της Ευρώπης:

• ασκούν κριτική στην έλειψη συγκεκριμένων πολιτικών στόχων και σχεδίου της ΕΕ
• είναι δυσαρεστημένοι με τον τρόπο λειτουργίας των θεσμικών οργάνων της ΕΕ
• πάνω από το 1/3 θέλουν επιστροφή εξουσίας στις εθνικές κυβερνήσεις
• μόνον ένας στους δύο θεωρούν τη δημοκρατία το καλύτερο πολιτικό σύστημα
• οι ευρωσκεπτικιστές νέοι θεωρούν ότι απειλούνται από την παγκοσμιοποίηση και τα ανοιχτά σύνορα.

Η έρευνα του «Ιδρύματος ΤUI» δείχνει η ευρωπαϊκή νεολαία υποστηρίζει κατά βάση την ευρωπαϊκή ιδέα, είναι όμως δύσπιστη απέναντι σε συγκεκριμένες δράσεις και μέτρα», σχολίασε ο Μάρκους Σπίτλερ από το Επιστημονικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών «WZB“ του Βερολίνου. Επειδή η ικανοποίησή των νέων από την ΕΕ είναι περιορισμένη, επισημαίνει ο αναλυτής, «αντίστοιχα επισφαλής είναι και η υποστήριξή τους στο ευρωπαϊκό εγχείρημα».