Η ελληνική επανέκδοση του έργου του Roger Milliex, «Homage a la Grece: 1940-1944», «Φόρος Τιμής στην Ελλάδα: 1940-1944 με κείμενα και μαρτυρίες Γάλλων πολιτών», είναι πλέον διαθέσιμο σε ηλεκτρονική μορφή, μετά από μετάφραση και ανάρτηση στην ιστοσελίδα του «Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας» (ΓΕΕΘΑ).
Ο Roger Milliex οδηγήθηκε στην αρχική έκδοση αυτού του βιβλίου-λευκώματος στα γαλλικά, στο οποίο αποτυπώνεται η εκ μέρους των Γάλλων αναγνώριση της σημασίας της Ελληνικής Αντίστασης κατά των Ιταλών και Γερμανών κατακτητών στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Roger Milliex γεννήθηκε το 1913 στην Μασσαλία και σπούδασε στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Aix-en-Provence. Το 1936 ήλθε στην Ελλάδα ως καθηγητής της γαλλικής γλώσσας και λογοτεχνίας στο
 |
| Ο Roger Milliex, τ. Δ/ντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. |
Στην περίοδο της Κατοχής, ο Roger Milliex είχε διαφύγει μαζί με την σύζυγό του στην νότια Γαλλία. Με την δραστηριότητα που ανέπτυξε εκεί, πέτυχε να προκαλέσει το ενδιαφέρον των Γάλλων για την Ελληνική Αντίσταση. Με δική του πρωτοβουλία συγκεντρώθηκαν κείμενα Γάλλων διανοουμένων, μεταξύ των οποίων ήταν ο Αντρέ Φουζερόν, ο Ανρί Ματίς κ.α., καθώς και πίνακες των Πικάσο, Μπονάρ, Μασόν, Πικαμπιά, Ντιφί κ.ά. για τον Ελληνικό Λαό, προκειμένου να συμπεριληφθούν στο βιβλίο - λεύκωμα, με τίτλο «Αφιέρωμα στην Ελλάδα: 1940-1944».
Τον Δεκέμβριο του 1945, με πρωτοβουλία του τότε διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Octave Merlier και του Roger Milliex, εξασφαλίζονται από την γαλλική κυβέρνηση 140 υποτροφίες για σπουδές στη Γαλλία, οι οποίες δίνονται σε νεαρούς Έλληνες διανοούμενους, καλλιτέχνες και επιστήμονες. Ακολούθως, οι δυο τους οργανώνουν, τον Δεκέμβριο του 1945, μιαν ιστορική αποστολή, με περίπου 200 νέες και νέους. Μερικοί από τις Ελληνίδες και τους Έλληνες, που θα έλαμπαν στο διεθνές στερέωμα των τεχνών και των επιστημών τις επόμενες δεκαετίες, έφευγαν για το Παρίσι, υπότροφοι του Γαλλικού Ινστιτούτου.
Το νεοζηλανδέζικο καράβι «Ματαρόα», το οποίο μετέφερε επιζήσαντες Εβραίους και χιλιάδες Αμερικανούς πεζοναύτες, αυτή την φορά, σ' ένα ταξίδι που έγινε θρύλος, είχε στο κατάστρωμά του τον ανθό της ελληνικής νεολαίας της εποχής. Από τον Πειραιά στον Τάραντα της Ιταλίας κι από εκεί με τρένο, μέσω Ελβετίας, προς το Παρίσι. Πολλά χρόνια αργότερα ο φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης θεώρησε το ταξίδι του «Ματαρόα» «ιστορικό γεγονός που πρέπει να γραφτεί». Ο Merlier, με το απαράμιλλο ήθος που τον χαρακτήριζε, μίλησε μόνο μια φορά για το «Ματαρόα», χρόνια αργότερα σε μια συνέντευξη: «Ήταν φτωχά παιδιά... Δεν θα τους ξεχάσω ποτέ. Οτιδήποτε κι αν επιτύχει κανείς για τέτοιους ανθρώπους θα είναι λίγο». Οι νέοι άνθρωποι που έφθασαν στο Παρίσι ήταν ξένοι στην μέση της Ευρώπης κι έπρεπε να επιβιώσουν. Ξεκίνησαν ένα δύσκολο αλλά κι εμβληματικό ταξίδι, και οι περισσότεροι το ολοκλήρωσαν με τον πιο δημιουργικό τρόπο.
Μεταξύ των επιβατών του «Ματαρόα» περιλαμβάνονταν: Ο αρχιτέκτονας Πάνος Τζελέπης, οι φιλόσοφοι Κορνήλιος Καστοριάδης, Κώστας Παπαϊωάννου, Μιμίκα Κρανάκη και Κώστας Αξελός, ο ιστορικός Νίκος Σβορώνος, οι φοιτητές αρχιτεκτονικής Εμμανουήλ Κινδύνης, Αριστομένης Προβελέγγιος, Αθανάσιος Γάττος, Κωνσταντίνος Μανουηλίδης, Νικόλας Χατζημιχάλης, Γιώργος Κανδύλης, Πάνος Τσολάκης και Τάκης Ζενέτος, ο κινηματογραφιστής Μάνος Ζαχαρίας, ο γλύπτης Μέμος Μακρής, ο ζωγράφος Ντίκος Βυζάντιος, ο μουσικός Δημήτρης Χωραφάς, ο τεχνοκριτικός Άγγελος Προκοπίου, οι γιατροί Ανδρέας Γληνός και Ευάγγελος Μπρίκας, η συγγραφέας Έλλη Αλεξίου, η ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου, ο ποιητής Ανδρέας Καμπάς, οι φιλόλογοι Εμμανουήλ Κριαράς και Σταμάτιος Καρατζάς και πολλοί άλλοι.
Το 1959 ο Roger Milliex μετατέθηκε στην Κύπρο, όπου, μετά την ανεξαρτησία της, έγινε μορφωτικός ακόλουθος της Γαλλικής Πρεσβείας και διευθυντής του Γαλλικού Μορφωτικού Κέντρου, το οποίο ο ίδιος ίδρυσε τον Νοέμβριο του 1960. Στην θέση αυτή παρέμεινε ως το 1971. Τόσον ο ίδιος όσο και η σύζυγός του θεωρήθηκαν ανεπιθύμητοι από την απριλιανή δικτατορία, η οποία μάλιστα αφαίρεσε από την Τατιάνα Γκρίτση-Milliex την ελληνική ιθαγένεια. Το 1971, ο Roger Milliex διορίσθηκε διευθυντής του Γαλλικού Μορφωτικού Κέντρου στην Γένοβα. Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την πτώση της δικτατορίας, το 1975. Από το 1982 ήταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και από το 1986 μέλος της Ακαδημίας της Μασσαλίας. Είχε παρασημοφορηθεί με το μετάλλιο του Φοίνικος από την Ελληνική Δημοκρατία και με το αργυρό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών. Πέθανε, σε ηλικία 93 ετών, στην Αθήνα, στις 7 Ιουλίου 2006.
Όσον αφορά το συγγραφικό του έργο, αξίζει να μνημονευθούν οι μελέτες του: «Ο Αδαμάντιος Κοραής για το γαλλικό πολιτισμό - O Victor Hugo πιστός φίλος της Ελλάδας» (1953), «Ο Παλαμάς και οι ευρωπαϊκές αξίες», «Ο Σολωμός και η Γαλλία» κ.λ.π. Το 1982 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Ημερολόγιο και μαρτυρίες του πολέμου και της κατοχής».
Ο Οδυσσέας Ελύτης, όταν η Ακαδημία Αθηνών τον έκανε αντεπιστέλλον μέλος της έγραψε: «Πρέπει Ροζέ να ξέρεις ότι η αγνή σου αγάπη δεν έχει μείνει χωρίς ανταπόκριση, ότι όλοι εμείς οι ταγμένοι να υπηρετούμε τις πνευματικές αξίες σε θεωρούμε δικό μας, σ΄ έχουμε στην καρδιά μας. Άφησέ με να σε ευχαριστήσω σαν να ήμουν εγώ όλη η Ελλάδα».
Τον Δεκέμβριο του 1945, με πρωτοβουλία του τότε διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Octave Merlier και του Roger Milliex, εξασφαλίζονται από την γαλλική κυβέρνηση 140 υποτροφίες για σπουδές στη Γαλλία, οι οποίες δίνονται σε νεαρούς Έλληνες διανοούμενους, καλλιτέχνες και επιστήμονες. Ακολούθως, οι δυο τους οργανώνουν, τον Δεκέμβριο του 1945, μιαν ιστορική αποστολή, με περίπου 200 νέες και νέους. Μερικοί από τις Ελληνίδες και τους Έλληνες, που θα έλαμπαν στο διεθνές στερέωμα των τεχνών και των επιστημών τις επόμενες δεκαετίες, έφευγαν για το Παρίσι, υπότροφοι του Γαλλικού Ινστιτούτου.
Το νεοζηλανδέζικο καράβι «Ματαρόα», το οποίο μετέφερε επιζήσαντες Εβραίους και χιλιάδες Αμερικανούς πεζοναύτες, αυτή την φορά, σ' ένα ταξίδι που έγινε θρύλος, είχε στο κατάστρωμά του τον ανθό της ελληνικής νεολαίας της εποχής. Από τον Πειραιά στον Τάραντα της Ιταλίας κι από εκεί με τρένο, μέσω Ελβετίας, προς το Παρίσι. Πολλά χρόνια αργότερα ο φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης θεώρησε το ταξίδι του «Ματαρόα» «ιστορικό γεγονός που πρέπει να γραφτεί». Ο Merlier, με το απαράμιλλο ήθος που τον χαρακτήριζε, μίλησε μόνο μια φορά για το «Ματαρόα», χρόνια αργότερα σε μια συνέντευξη: «Ήταν φτωχά παιδιά... Δεν θα τους ξεχάσω ποτέ. Οτιδήποτε κι αν επιτύχει κανείς για τέτοιους ανθρώπους θα είναι λίγο». Οι νέοι άνθρωποι που έφθασαν στο Παρίσι ήταν ξένοι στην μέση της Ευρώπης κι έπρεπε να επιβιώσουν. Ξεκίνησαν ένα δύσκολο αλλά κι εμβληματικό ταξίδι, και οι περισσότεροι το ολοκλήρωσαν με τον πιο δημιουργικό τρόπο.
Μεταξύ των επιβατών του «Ματαρόα» περιλαμβάνονταν: Ο αρχιτέκτονας Πάνος Τζελέπης, οι φιλόσοφοι Κορνήλιος Καστοριάδης, Κώστας Παπαϊωάννου, Μιμίκα Κρανάκη και Κώστας Αξελός, ο ιστορικός Νίκος Σβορώνος, οι φοιτητές αρχιτεκτονικής Εμμανουήλ Κινδύνης, Αριστομένης Προβελέγγιος, Αθανάσιος Γάττος, Κωνσταντίνος Μανουηλίδης, Νικόλας Χατζημιχάλης, Γιώργος Κανδύλης, Πάνος Τσολάκης και Τάκης Ζενέτος, ο κινηματογραφιστής Μάνος Ζαχαρίας, ο γλύπτης Μέμος Μακρής, ο ζωγράφος Ντίκος Βυζάντιος, ο μουσικός Δημήτρης Χωραφάς, ο τεχνοκριτικός Άγγελος Προκοπίου, οι γιατροί Ανδρέας Γληνός και Ευάγγελος Μπρίκας, η συγγραφέας Έλλη Αλεξίου, η ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου, ο ποιητής Ανδρέας Καμπάς, οι φιλόλογοι Εμμανουήλ Κριαράς και Σταμάτιος Καρατζάς και πολλοί άλλοι.
Το 1959 ο Roger Milliex μετατέθηκε στην Κύπρο, όπου, μετά την ανεξαρτησία της, έγινε μορφωτικός ακόλουθος της Γαλλικής Πρεσβείας και διευθυντής του Γαλλικού Μορφωτικού Κέντρου, το οποίο ο ίδιος ίδρυσε τον Νοέμβριο του 1960. Στην θέση αυτή παρέμεινε ως το 1971. Τόσον ο ίδιος όσο και η σύζυγός του θεωρήθηκαν ανεπιθύμητοι από την απριλιανή δικτατορία, η οποία μάλιστα αφαίρεσε από την Τατιάνα Γκρίτση-Milliex την ελληνική ιθαγένεια. Το 1971, ο Roger Milliex διορίσθηκε διευθυντής του Γαλλικού Μορφωτικού Κέντρου στην Γένοβα. Επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την πτώση της δικτατορίας, το 1975. Από το 1982 ήταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και από το 1986 μέλος της Ακαδημίας της Μασσαλίας. Είχε παρασημοφορηθεί με το μετάλλιο του Φοίνικος από την Ελληνική Δημοκρατία και με το αργυρό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών. Πέθανε, σε ηλικία 93 ετών, στην Αθήνα, στις 7 Ιουλίου 2006.
Όσον αφορά το συγγραφικό του έργο, αξίζει να μνημονευθούν οι μελέτες του: «Ο Αδαμάντιος Κοραής για το γαλλικό πολιτισμό - O Victor Hugo πιστός φίλος της Ελλάδας» (1953), «Ο Παλαμάς και οι ευρωπαϊκές αξίες», «Ο Σολωμός και η Γαλλία» κ.λ.π. Το 1982 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Ημερολόγιο και μαρτυρίες του πολέμου και της κατοχής».
Ο Οδυσσέας Ελύτης, όταν η Ακαδημία Αθηνών τον έκανε αντεπιστέλλον μέλος της έγραψε: «Πρέπει Ροζέ να ξέρεις ότι η αγνή σου αγάπη δεν έχει μείνει χωρίς ανταπόκριση, ότι όλοι εμείς οι ταγμένοι να υπηρετούμε τις πνευματικές αξίες σε θεωρούμε δικό μας, σ΄ έχουμε στην καρδιά μας. Άφησέ με να σε ευχαριστήσω σαν να ήμουν εγώ όλη η Ελλάδα».
Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ, ομιλία ΠτΔ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.