Γιατροί Χωρίς Σύνορα: Αφιερώνουν τη φετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS στα παιδιά με HIV

Η Φιόνα, 8 ετών, έξω από την κλινική των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για ασθενείς με HIV στην Ουγκάντα (Credits: Isabel Corthier / MSF)

Στα παιδιά με HIV αφιερώνουν την φετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, στέλνοντας παράλληλα ένα σαφές μήνυμα στις φαρμακευτικές εταιρείες να σταματήσουν να καθυστερούν την ανάπτυξη κατάλληλων θεραπειών κατά του HIV για τα παιδιά.

Η κάλυψη θεραπείας στα παιδιά που ζουν με τον HIV είναι απαράδεκτα χαμηλή, καθώς μόνο το 52% των θετικών στον HIV παιδιών έλαβε θεραπεία το 2017. Τα μισά από αυτά τα παιδιά συνεχίζουν να λαμβάνουν κατώτερης ποιότητας θεραπευτικά σχήματα, με αποτέλεσμα να διατρέχουν κίνδυνο για αυξημένες παρενέργειες, ανθεκτικότητα και αποτυχία της θεραπείας. Στην υποσαχάρια Αφρική, όπου ζει το 90% των παιδιών με HIV, τα ποσοστά ανθεκτικότητας στις υπάρχουσες δραστικές ουσίες κατά του HIV, όπως η νεβιραπίνη και η εφαβιρένζη, είναι υψηλά. Το ποσοστό θνησιμότητας των παιδιών που είναι θετικά στον HIV παραμένει υψηλό, ιδίως τα πρώτα τέσσερα χρόνια της ζωής τους. Το 2017, 110.000 παιδιά σε όλο τον κόσμο πέθαναν από ασθένειες που σχετίζονται με τον HIV.

Με αφορμή την επικείμενη σύνοδο στο Βατικανό με αντικείμενο την κλιμάκωση της διάγνωσης και της θεραπείας του HIV για παιδιά, η διεθνής ιατρική ανθρωπιστική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα (Médecins Sans Frontières/MSF) επικρίνει τις φαρμακευτικές εταιρείες για την καθυστέρησή τους να αναπτύξουν κατάλληλες συνθέσεις φαρμάκων κατά του HIV για παιδιά.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες δυσκολεύονται να προσφέρουν στα παιδιά που είναι θετικά στον HIV τις θεραπείες που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), επειδή οι παιδιατρικές μορφές αυτών των αντιρετροϊκών φαρμάκων δεν είναι διαθέσιμες εκεί όπου υπάρχει ανάγκη.

 «Δυστυχώς τα παιδιά με HIV δεν αποτελούν προτεραιότητα για τις φαρμακευτικές εταιρείες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εφαρμόζονται παλαιότερες, κατώτερης ποιότητας θεραπείες για τους νεαρότερους ασθενείς μας. Επιπλέον, η αυξανόμενη ανθεκτικότητα στα ήδη υπάρχοντα φάρμακα κατά του HIV στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής δείχνει ότι οι παλαιότερες θεραπείες ίσως να μην είναι τόσο αποτελεσματικές σε παιδιά που ζουν με τον HIV. Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να δώσουμε στα βρέφη και στα παιδιά καλύτερες επιλογές θεραπείας. Για πόσο ακόμα τα παιδιά με HIV θα πρέπει να υποφέρουν και να πεθαίνουν από καθαρή αδιαφορία;» δηλώνει ο Ηλίας Παυλόπουλος, Γενικός Διευθυντής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

Ο HIV των παιδιών παραμένει μία παραμελημένη ασθένεια, καθώς η αγορά για παιδιατρικά φάρμακα κατά του HIV είναι μικρή, ποτέ δεν ήταν προτεραιότητα ούτε για τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες ούτε για τους κατασκευαστές γενοσήμων. Τόσο η ανάπτυξη και κυκλοφορία νέων συνθέσεων παιδιατρικών φαρμάκων όσο και η κλιμάκωΔραστικές ουσίες που συνιστά ο ΠΟΥ για θεραπεία πρώτης γραμμής για βρέφη και παιδιά εξακολουθούν να μην είναι διαθέσιμες, επειδή οι φαρμακευτικές εταιρείες καθυστερούν τις διαδικασίες, βάζοντας εμπόδια στη θεραπεία χιλιάδων παιδιών με HIV.

Πριν από έναν χρόνο πραγματοποιήθηκε σύνοδος στο Βατικανό, όπου εκπρόσωποι παγκόσμιων οργανισμών υγείας και στελέχη φαρμακευτικών εταιρειών δεσμεύτηκαν να αυξήσουν την πρόσβαση σε θεραπεία για παιδιά και ενήλικες που ζουν με τον HIV, όμως έχει σημειωθεί πολύ μικρή πρόοδος. Η σύνοδος συγκαλείται ξανά φέτος στις 6-7 Δεκεμβρίου.

«Τα παιδιά χρειάζονται πρόσβαση στα καλύτερα και πιο αποτελεσματικά φάρμακα που υπάρχουν, καθώς πρέπει να είναι ισοβίως σε θεραπεία για τον HIV» λέει η Τζέσικα Μπέρι, υπεύθυνη φαρμάκων κατά του HIV στην Εκστρατεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για την Πρόσβαση σε Βασικά Φάρμακα. «Οι φαρμακευτικές εταιρείες πρέπει να πάψουν να καθυστερούν και να αρχίσουν να κάνουν συντονισμένες ενέργειες, ώστε να μπορέσουν να σωθούν περισσότερες ζωές παιδιών. Δεν υπάρχει άλλος χρόνος για κενές υποσχέσεις.»

Ο ΠΟΥ συνιστά όλα τα παιδιά στα οποία γίνεται διάγνωση του HIV να ξεκινούν αμέσως αντιρετροϊκή θεραπεία. Χωρίς τις κατάλληλες συνθέσεις παιδιατρικών φαρμάκων κατά του HIV όμως, οι χώρες θα συνεχίσουν να δυσκολεύονται να εφαρμόσουν αυτή τη σύσταση.

Σημείωση προς τους συντάκτες:

H δραστική ουσία κατά του HIV ντολουτεγκραβίρη –που συνιστά ο ΠΟΥ ως την προτιμώμενη θεραπεία πρώτης γραμμής για βρέφη και παιδιά και εγκρίθηκε η χρήση της σε ενήλικες το 2013– εξακολουθεί να μην είναι διαθέσιμη για παιδιά, επειδή η φαρμακευτική εταιρεία ViiV Healthcare δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη τις απαραίτητες μελέτες και δεν έχει κατοχυρώσει μια σύνθεση για αναβράζοντα χάπια για μικρότερα παιδιά. Υπάρχει ήδη παιδιατρική σύνθεση σε μορφή κάψουλας μιας άλλης βασικής δραστικής ουσίας, της ραλτεγκραβίρης, ωστόσο η φαρμακευτική εταιρεία Merck καθυστερεί να την κατοχυρώσει στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η εναλλακτική που συνιστά ο ΠΟΥ αντί της ντολουτεγκραβίρης είναι ο συνδυασμός λοπιναβίρης/ριτοναβίρης, ωστόσο και εδώ υπάρχουν εμπόδια στην γενικευμένη χρήση της παιδιατρικής σύνθεσης. Οι κατασκευαστές γενοσήμων Mylan και Cipla έχουν καθυστερήσει πολύ να κλιμακώσουν τη διάθεση των παιδιατρικών συνθέσεων (δισκία και κάψουλες), ενώ τις διαθέτουν σε τριπλάσια τιμή συγκριτικά με το σιρόπι λοπιναβίρης/ριτοναβίρης, το οποίο έχει δυσάρεστη γεύση και υποτίθεται ότι αντικαθίσταται από τα προϊόντα τους.