42 χρόνια από το χειρότερο αεροπορικό δυστύχημα όλων των εποχών

CNN Greece
 
Το πιο πολύνεκρο δυστύχημα στην ιστορία της πολιτικής αεροπορίας συνέβη στις 27 Μαρτίου του 1977 στην Τενερίφη της Ισπανίας, όταν δύο Μπόινγκ 747 συγκρούστηκαν κατά τη διάρκεια της τροχοδρόμησης, με συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους 583 άνθρωποι. Η αεροπορική τραγωδία της Τενερίφης, αν και τα εμπλεκόμενα οχήματα ήταν αεροπλάνα, ήταν στην πραγματικότητα ένα τροχαίο
δυστύχημα. Σαράντα δύο χρόνια αργότερα, συζητάμε ακόμα το ζήτημα της ασφάλειας των πτήσεων και μάλιστα τις τελευταίες μέρες πιο έντονα από ποτέ. Τελικά, πόσο ασφαλές είναι να πετάμε;
Το δυστύχημα της 27ης Μαρτίου του 1977 ήταν συνέπεια μιας αλυσίδας συμπτώσεων.

Στη 1:15 μ.μ. έγινε μια έκρηξη βόμβας στο αεροδρόμιο του Γκραν Κανάριας, του μεγαλύτερου νησιού του συμπλέγματος των Καναρίων Νήσων, που βρίσκονται στ' ανοιχτά της βορειοδυτικής Αφρικής, ανήκουν στην Ισπανία και αποτελούν δημοφιλή τουριστικό προορισμό. Τη βόμβα είχαν τοποθετήσει μέλη της αυτονομιστικής οργάνωσης «Ένοπλες Ομάδες των ιθαγενών Γουάντσε» και η έκρηξη προκάλεσε τον τραυματισμό ενός ατόμου.

Οι αρχές διέκοψαν αμέσως τη λειτουργία του αεροδρομίου και διοχέτευσαν την εναέρια κυκλοφορία στο αεροδρόμιο «Λος Ροντέος» του γειτονικού νησιού της Τενερίφης. Σύντομα, παρατηρήθηκε το αδιαχώρητο από τα σταθμευμένα αεροπλάνα, προκαλώντας έναν σχετικό πανικό στον πύργο ελέγχου του αεροδρομίου. Ταυτόχρονα, πυκνή ομίχλη κάλυψε το αεροδρόμιο.

Ανάμεσα στα πολλά παρκαρισμένα αεροπλάνα, που περίμεναν να αποφειωθούν, ήταν και τα δύο μοιραία Μπόινγκ 747. Το ένα ανήκε στην αμερικανική εταιρεία Pan-American, η οποία δεν υπάρχει σήμερα και εκτελούσε την πτήση 1736 Λος Άντζελες - Νέα Υόρκη - Γκραν Κανάρια, με 380 επιβάτες και 16μελές πλήρωμα. Το άλλο ανήκε στην ολλανδική KLM. Εκτελούσε την πτήση 4085 Άμστερνταμ - Γκραν Κανάρια, με 234 επιβάτες και 14μελές πλήρωμα.

Όταν, γύρω στις 5 το απόγευμα άνοιξε το αεροδρόμιο της Γκραν Κανάρια, ο πύργος ελέγχου του αεροδρομίου της Τενερίφης άρχισε να δίνει εντολές για τη σταδιακή αναχώρηση των αεροσκαφών. Η ομίχλη, όμως, παρέμεινε πυκνή και η ορατότητα στο διάδρομο αρκετά χαμηλή. Ελλείψει επίγειου ραντάρ, η επικοινωνία μεταξύ πύργου ελέγχου και αεροσκαφών γινόταν με τον ασύρματο. Μία σειρά παρανοήσεων έφεραν τα δύο Μπόινγκ το ένα απέναντι στο άλλο στο διάδρομο απογείωσης.

Το αεροσκάφος της KLM άρχισε να τροχοδρομεί και να ανεβάζει ταχύτητα, προκειμένου να απογειωθεί. O πιλότος του αεροπλάνου της Pan-Am, που ήταν σταματημένο στο διάδρομο, προσπάθησε να το μετακινήσει όταν είδε το άλλο Jumbo να έρχεται κατά πάνω του, αλλά ήταν αργά. Τα δύο αεροσκάφη συγκρούστηκαν με σφοδρότητα και πήραν φωτιά. Από το Μπόινγκ της KLM κανείς δεν επέζησε, ενώ από το αμερικανικό αεροσκάφος σκοτώθηκαν 258 από τους επιβαίνοντες, 61 τραυματίστηκαν και μόλις 61 διασώθηκαν.

Τις έρευνες για τη διαλεύκανση του δυστυχήματος ανέλαβε η Ισπανική Πολιτική Αεροπορία, με τη συνδρομή Αμερικανών και Ολλανδών εμπειρογνωμόνων. Η πολύμηνη έρευνα έδειξε ότι ο πιλότος του Μπόινγκ της KLM απογειώθηκε χωρίς την έγκριση του πύργου ελέγχου, παρανοώντας τις εντολές του. Στην αρχή οι Ολλανδοί εμπειρογνώμονες προσπάθησαν να ρίξουν την ευθύνη στον πύργο ελέγχου, αλλά στο τέλος η KLM ανέλαβε ολοκληρωτικά την ευθύνη και αποζημίωσε τους συγγενείς των θυμάτων.

Η αεροπορική τραγωδία της Τενερίφης είχε ως αποτέλεσμα τη λήψη μιας σειράς μέτρων από τον ICAO για την αποφυγή παρόμοιων περιστατικών στο μέλλον. Τα πιο σημαντικά ήταν η καθιέρωση τυποποιημένης φρασεολογίας μεταξύ πύργου ελέγχου και κυβερνήτη του αεροσκάφους, ώστε να αποφεύγονται οι όποιες παρανοήσεις και η άμβλυνση της παντοκρατορίας του κυβερνήτη στο αεροσκάφος. Τα μέλη του πληρώματος ενθαρρύνονται να εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους προς τον κυβερνήτη, όσον αφορά θέματα ασφάλειας της πτήσης και αυτός οφείλει να παίρνει τις όποιες αποφάσεις, αφού λάβει υπόψη του τις παρατηρήσεις των υφισταμένων του.


Έκτοτε έχουν γίνει πολλά και αρκετά πολύνεκρα αεροπορικά δυστυχήματα, αλλά (ευτυχώς) κανένα δεν έφτασε το συγκεκριμένο σε αριθμό θυμάτων. Στις μέρες μας, η ασφάλεια των πτήσεων είναι και πάλι ένα από τα βασικά ζητούμενα, μετά από τα δύο δυστυχήματα που προκλήθηκαν με αεροσκάφη τύπου Boing 737 Max.