Κέντρο Νέου Ελληνισμού (CeMoG) του FU-Berlin : "Ελληνογερμανικές διασταυρώσεις στα χρόνια του Όθωνα"

Το Κέντρο Νέου Ελληνισμού (CeMoG) του FU-Berlin οργανώνει σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ελληνογερμανικών Σχέσεων (ΕΜΕΣ) του ΕΚΠΑ συνέδριο με θέμα «Ελληνογερμανικές διασταυρώσεις στα χρόνια του Όθωνα», το οποίο πραγματοποιείται στο Βερολίνο στις 8–10 Νοεμβρίου 2019.

Το συνέδριο

Δεν υπάρχει άλλη περίοδος της νεότερης και σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας κατά την οποία η εισαγωγή κρατικών θεσμών να μετασχηματίζει την κοινωνία και τα πολιτισμικά πρότυπα σε βαθμό ανάλογο με αυτόν που παρατηρείται κατά τις τρεις δεκαετίες της βασιλείας του Όθωνα. Η προσπάθεια εισαγωγής μέσω των ελληνογερμανικών διασταυρώσεων ευρωπαϊκών προτύπων, σε μια περιοχή που μόλις είχε αποσχισθεί από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, συνεπάγεται βαθιές πολιτικές, θεσμικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές μεταβολές, όπως επίσης μεταβολές του δομημένου περιβάλλοντος και των πρακτικών της καθημερινότητας. Παρά τις αντιστάσεις και τις συγκρούσεις, η εικόνα της Ελλάδας μετά το τέλος της «Βαυαροκρατίας» –ο ίδιος ο όρος θα μπορούσε να μελετηθεί ως ένα ακόμη μετα-αφήγημα στην ελληνογερμανική ιστορία– έχει αλλάξει ριζικά.

Η σημασία της πρόσληψης προτύπων που μεταφέρονται από τους Βαυαρούς, στο πλαίσιο πάντα των ευρύτερων ευρωπαϊκών πολιτισμικών μεταφορών από τα προεπαναστατικά χρόνια, έχει ήδη επισημανθεί στο πλαίσιο υπαρχουσών μελετών, η συστηματοποίηση των οποίων θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο επιμέρους δοκιμίων της Επιτομής. Η ερμηνεία των δεδομένων κυριαρχείται πάντως συχνά από την σκοπιά της γενικής ελληνικής πολιτικής ιστορίας και στην καλύτερη περίπτωση επεκτείνεται σε εξειδικευμένα ζητήματα που αφορούν τη νομοθεσία, την εκπαίδευση, τη στρατιωτική οργάνωση ή την οργάνωση των εκκλησιαστικών πραγμάτων. Η εξέταση των μετασχηματισμών υπό αυτό το πρίσμα αφήνει έτσι στο περιθώριο σημαντικές πτυχές των διασταυρώσεων του υπό διαμόρφωση νεοελληνικού χώρου με τον γερμανόφωνο χώρο, αλλά και της εγγραφής αυτών των σχέσεων σε ευρύτερες ευρωπαϊκές διαδικασίες.

Σκοπός του συνεδρίου είναι η εστίαση σε αδιερεύνητες ακόμη πλευρές των σχέσεων με τον γερμανόφωνο χώρο ενός τμήματος του νέου ελληνισμού που αναπτύσσεται μέσα στα όρια της επικράτειας του νεαρού βασιλείου. Επιδιώκεται να δοθεί έμφαση στο πεδίο των ιδεών, των νοοτροπιών και των πολιτισμικών μεταφορών που διαμορφώνουν τόσο τις καθημερινές πρακτικές όσο και τα κοινωνικά και πολιτισμικά πρότυπα, καθώς και στην εξέλιξη των θεσμικών πλαισίων ή των στοιχείων του υλικού πολιτισμού που εμφανίζονται ως αποτέλεσμα των μετασχηματισμών.

Το πλαίσιο

Το συνέδριο πραγματοποιείται στο πλαίσιο της ανάπτυξης της Επιτομής των Ελληνογερμανικών Διασταυρώσεων. Η Επιτομή αποτελεί ένα δίγλωσσο ψηφιακό έργο αναφοράς, με ελεύθερη πρόσβαση, το οποίο θα παρέχει σε ένα ευρύ κοινό, αξιόπιστες πληροφορίες για τις ιστορικές, πολιτισμικές και επιστημονικές διασταυρώσεις μεταξύ του γερμανόφωνου και του ελληνόφωνου χώρου από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα. Η επιλογή μας υπέρ ενός πληθυντικού αριθμού διασταυρούμενων ιστοριών δεν αποτυπώνεται μόνο στην προγραμματική διεπιστημονικότητα του έργου, που καλύπτει το σύνολο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, αλλά εγγράφεται επιπλέον στην ίδια την αρχιτεκτονική του. Τα ιστορικά δοκίμια διακρίνονται έτσι σε τρεις τύπους που περιέχουν μικρο-ιστορίες (Mikrogeschichten), μακρο-διαδικασίες (Makrovorgänge) και μετα-αφηγήματα (Metanarrative). Πρόκειται για τρεις διακριτές προοπτικές εστιάσεις πάνω στην ιστορική πρώτη ύλη, οι οποίες επιτρέπουν να αναδειχθούν οι διαφορετικοί παράγοντες που συμπλέκονται στις επιμέρους χρονικές στιγμές και αθροίζονται στην κοινή και πολυπρισματική ελληνογερμανική ιστορία.

Με το συνέδριο «Ελληνογερμανικές διασταυρώσεις στα χρόνια του Όθωνα» εγκαινιάζεται η σειρά των επιστημονικών συναντήσεων που προβλέπονται για τη συγγραφή των ιστορικών δοκιμίων στο πλαίσιο ανάπτυξης της Επιτομής. Σκοπός του προγράμματος είναι η συστηματοποίηση των γνώσεων των ειδικών με τρόπο που θα τις καταστήσει προσβάσιμες στο ευρύτερο κοινό. Προσβλέπουμε συγχρόνως στην ανάδειξη άγνωστων ή αμφιλεγόμενων όψεων των γεγονότων που θα διευκολύνει τον προσανατολισμό της μελλοντικής έρευνας.