Σαν σήμερα πριν 60 χρόνια ξεκινάει η ελληνική εργατική μετανάστευση στη Γερμανία

Σήμερα 30 Μαρτίου 2020 κλείνουν 60 χρόνια ελληνικής εργατικής μετανάστευσης στη Γερμανία, 60 χρόνια από την υπογραφή της ελληνογερμανικής σύμβασης «Περί απασχολήσεως Ελλήνων εργατών στη Γερμανία».

Στη δεκαετία 1961-1971 έφυγαν 892.175 άτομα σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης (βασικά στη  Δυτική

Γερμανία - Στοιχεία της ΕΣΥΕ), κυρίως άνδρες αλλά και γυναίκες, ηλικίας 18-35 χρόνων. Το 90% προερχόταν από την ελληνική επαρχία, άκληροι, μικροαγρότες, δίχως πείρα βιομηχανικού εργάτη. Συνυπολογίζοντας ναυτεργάτες και όσους καταχωρήθηκαν ως «προσωρινώς μεταναστεύσαντες», ο συνολικός αριθμός ξεπερνούσε το ένα εκατομμύριο εργαζόμενους Ελληνες.

Φωτο  Achilleas Hatzinicolaou

Στη Γερμανία ονομάστηκε και «διπλή συνθήκη», καθώς υπογράφτηκε μεταξύ Δ. Γερμανίας και Ισπανίας στις 29/3/1960 και ακολούθησε η υπογραφή με την Ελλάδα στις 30/3/1960 της «Σύμβασης Περί Επιλογής και Τοποθετήσεως Ελλήνων εργατών εις γερμανικάς επιχειρήσεις». 

Αντίστοιχες διακρατικές συμφωνίες της Δ. Γερμανίας: το 1955 με Ιταλία (για εισαγωγή Ιταλών εργατών), το 1961 με Τουρκία, το 1963 με Μαρόκο, το 1964 με Πορτογαλία, το 1965 με Τυνησία και το 1968 με Γιουγκοσλαβία. 

H Γερμανία εξασφάλιζε έτσι φτηνό εργατικό δυναμικό για τη ραγδαία αναπτυσσόμενη βιομηχανία της ενώ παράλληλααποκαταστούσε σχέσεις με χώρες που είχαν υποφέρει από τη ναζιστική κατοχή.

Σύμφωνα με το γερμανικό κέντρο τεκμηρίωσης για τη μετανάστευση στη Γερμανία "DOMID", μόνο μέσα στις δύο πρώτες βδομάδες λειτουργίας του γραφείου στην Αθήνα, υπέβαλλαν αίτηση 4.500 Ελληνες. Η κοσμοσυρροή αυτή οδήγησε να ανοίξει γραφείο και στη Θεσσαλονίκη.

Οι Επιτροπές εξέταζαν την υγεία των υποψηφίων (μετρήσεις μυών, ακτινογραφίες θώρακος, οδοντιατρικές εξετάσεις) και τι "ειδικές" γνώσεις τυχόν είχαν, οργάνωναν και το ταξίδι τους. Ανθρωποι με δύο δόντια χαλασμένα, από το υστέρημά τους πλήρωναν οδοντίατρο να τα σφραγίσει, για να καταφέρουν να φύγουν. 

Δυο κονσέρβες, μια κουκέτα

Οι επιλεγέντες έπαιρναν «πράσινη κάρτα» εργασίας. Αρχικά το ταξίδι ξεκινούσε από τον Πειραιά με το φέρι μποτ «Κολοκοτρώνης». Εφταναν στο Μπρίντεζι της Ιταλίας και από 'κει με τρένο στη Γερμανία. Από το 1964, μια φορά τη βδομάδα ταξίδευαν από Αθήνα και Θεσσαλονίκη προς Μόναχο με ειδικές αμαξοστοιχίες, υπερπλήρεις, που συνήθως μετέφεραν πάνω από 1.000 άτομα. Την αποβάθρα (υπ' αριθμ. 11) όπου τερμάτιζαν τα τρένα αυτά στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας, οι μετανάστες την έλεγαν «αποβάθρα» ή «γραμμή της ελπίδας». 

Δυο κονσέρβες (μια με σαρδέλες, μια με κορν-μπιφ), ένα καρβέλι ψωμί, λίγες ελιές κι ένα κομμάτι τυρί. Από Θεσσαλονίκη προς Μόναχο πολλοί κάθονταν πάνω στη βαλίτσα τους στη διάρκεια όλου του ταξιδιού, που κρατούσε δυόμιση μέρες.

Η στέγαση των μεταναστών εργατών γινόταν σε υποτυπώδεις συνθήκες, σε χώρους που  προέρχονταν κυρίως από την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Κάθε εργάτης είχε στη διάθεσή του ένα κρεβάτι σε κουκέτα, ένα ντουλάπι που κλείδωνε, μια θέση στο τραπέζι του φαγητού και μια καρέκλα.

Εξήντα  χρόνια μετά, οι συνθήκες της μετανάστευσης μοιάζουν διαφορετικές. Η αιτία και το αποτέλεσμα παραμένουν ίδια. Αλλάζουν οι εθνικότητες στα κύματα των μεταναστών.

Φωτο Δορυφόρος

Ο "Δορυφόρος" από την αρχή του έτους θεώρησε υποχρέωσή του να κάνει μια ειδική αναφορά στην γενιά αυτή που μέσα από αντίξοες συνθήκες ήρθε στη Γερμανία και κατάφερε να πετύχει τόσα πολλά όχι μόνο σε προσωπικό και οικογενειακό επίπεδο αλλά σε κοινωνικό. Δημιούργησε Κοινότητες και συλλόγους που κράτησαν σε συνοχή τον Ελληνισμό, έφτιαξε σχολεία, δημιούργησε χώρους συνάντησης, Εκκλησίες ενίσχυσε τη συλλογικότητα σε βαθμό που 60 χρόνια μετά διατηρείται σε επίπεδα που δεν το συναντά κανείς σ άλλη εθνικότητα.

Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων μεταναστών των πρώτων δεκαετιών έχει αποχωρήσει από την ενεργό εργασία. Είτε έχει επιστρέψει στην Ελλάδα, είτε βρίσκεται μεταξύ των δυο χωρών, είτε έχει απεβιώσει. 

Φωτο: Δορυφόρος 

Ίσως να είναι από τις τελευταίες επετείους δεκαετίας που μπρούμε να τιμήσουμε και να βρίσκονται στη ζωή άνθρωποι της εποχής εκείνης.

Για το λόγο αυτό θα συνεχίσουμε όλο το χρόνο με την προβολή φωτογραφιών και αναφορές στη ζωή των 60 χρόνων.

Δημιουργήσαμε ένα φωτογραφικό άλμπουμ με σχολικές φωτογραφίες, με φωτογραφίες των ελληνικών σχολείων (σχολικά κτίρια που στεγάστηκαν ελληνικά σχολεία), φωτογραφίες από εστιατόρια, από το πολιτιστικό κέντρο της Εκκλησίας και άλλες φωτογραφίες 

Ως μια μικρή ένδειξη σεβασμού στην γενιά αυτή των Ελλήνων εργατών της Γερμανίας.

Δορυφόρος 

Πηγή στοιχείων: DOMID, Ριζοσπάστης, Alfavita, Δορυφόρος