DIE WELT : «Ο φόβος της Γερμανίας για τα χρέη των άλλων»

«Το Ταμείο Διάσωσης του Ευρώ είναι έτοιμο να διαθέσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια για να στηρίξει τις χώρες που έχουν φτάσει στα όριά τους από την κρίση του κορωνοϊού. Αυτό από μόνο του αποτελεί παραχώρηση από τη Γερμανία και σημείο-καμπή. Αλλά η υπόλοιπη Ευρώπη θέλει ακόμα περισσότερα»

Η ανταπόκριση του Tobias Kaiser από τις Βρυξέλλες αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Στην κρίση του κορωνοϊού, πολλά πηγαίνουν πιο γρήγορα απ’ ό,τι συνήθως - ακόμη και στις Βρυξέλλες. Μέχρι τώρα,

οι Υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης συχνά συνεδρίαζαν μισή ημέρα, την Τρίτη όμως δύο ώρες ήταν αρκετές για να επέλθουν αποτελέσματα. Στο πλαίσιο τηλεδιάσκεψης, οι Υπουργοί συμφώνησαν να χρησιμοποιήσουν το Ταμείο Διάσωσης του Ευρώ ESM για την κρίση του κορωνοϊού, εφόσον αυτό καταστεί αναγκαίο.

Η συμβιβαστική συμφωνία απετέλεσε παραχώρηση της Γερμανίας και άλλων δημοσιονομικά συντηρητικών χωρών του Ευρώ προς εκείνα τα μέλη της Ευρωζώνης που ζητούν περισσότερη αλληλεγγύη στην αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού.

Ωστόσο, αν ο Ομοσπονδιακός Υπουργός Οικονομικών Olaf Scholz (SPD) πίστευε ότι έτσι θα έμπαινε τέλος στη συζήτηση για περαιτέρω μέτρα αντιμετώπισης της κρίσης, όπως η κοινοτικοποίηση του χρέους στην Ευρωζώνη, έκανε λάθος. Ήδη, από το επόμενο πρωί, μεγάλο μέρος των χωρών της Ευρωζώνης καμωνόταν σαν ο συμβιβασμός της προηγούμενης ημέρας να μην υπάρχει.

Τότε έγινε γνωστή μια επιστολή που συντάχθηκε, μεταξύ άλλων, από τον Πρόεδρο της Γαλλίας Emmanuel Macron, τον Πρωθυπουργό της Ιταλίας Giuseppe Conte και τον Πρωθυπουργό της Ισπανίας Pedro Sánchez. Μαζί με έξι άλλες χώρες της ΕΕ, ζητούν την έκδοση κοινοτικών ομολόγων για τη χρηματοδότηση της καταπολέμησης του ιού και τη σταθεροποίηση των ευρωπαϊκών οικονομιών.

Η ιδέα κοινών ομολόγων μεταξύ των χωρών της ΕΕ εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην κρίση του Ευρώ. Εάν δημοσιονομικά πιο ισχυρές χώρες, όπως η Γερμανία ή η Ολλανδία, εκδώσουν κοινά ομόλογα με πιο χρεωμένες χώρες, όπως η Ιταλία, οι συμμετέχοντες με κατώτερες αξιολογήσεις θα καταβάλλουν χαμηλότερα επιτόκια. Λόγω της συγκριτικά καλής φερεγγυότητας χωρών, όπως η Γερμανία, οι επενδυτές είναι πιθανό να απαιτήσουν χαμηλότερο ασφάλιστρο κινδύνου. Ωστόσο, η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση και άλλες χώρες της Βόρειας Ευρώπης απορρίπτουν μια τέτοια κοινοποίηση χρεών σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Το χρονικό σημείο δημοσιοποίησης της επιστολής, την οποία υπογράφουν επίσης η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Σλοβενία, το Βέλγιο και η Ελλάδα, έχει επιλεγεί στρατηγικά: Την Πέμπτη, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα πραγματοποιήσουν την τρίτη τηλεδιάσκεψη για την κρίση του κορωνοϊού. Αναμένεται να συζητηθεί η χρηματοδότηση των μέτρων αντιμετώπισης της κρίσης. Σε αυτή την περίσταση, η επιστολή είναι πιθανό να ασκήσει πιέσεις στα φορολογικά συντηρητικά μέλη, όπως η Γερμανία, η Φινλανδία και η Ολλανδία, τα οποία ήλπιζαν ότι ο συμβιβασμός της Τρίτης θα έθετε τέλος στη συζήτηση για τα κορωνο-ομόλογα.

Εξάλλου, αυτό που έχει ήδη αποφασιστεί αποτελεί σημείο-καμπή: το πακέτο διάσωσης του Ευρώ έχει ως στόχο να παρέχει σε κάθε μέλος της Ευρωζώνης προληπτική πιστωτική γραμμή ύψους 2% του ΑΕΠ, την οποία θα μπορεί να χρησιμοποιεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Μια τέτοια γενική πιστωτική γραμμή για όλες τις χώρες της Ευρωζώνης δεν προβλεπόταν μέχρι τώρα. Το καταστατικό του ESM περιέχει μέτρα βοήθειας προς μεμονωμένες χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες.

Η προληπτική γραμμή πιστώσεων που συζητείται τώρα θα παρέχει βοήθεια σε οικονομίες που εξακολουθούν να είναι διαρθρωτικά στέρεες, αλλά διατρέχουν τον κίνδυνο να χάσουν την πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Αυτός ο κίνδυνος είναι πραγματικός για μεμονωμένα μέλη της Ευρωζώνης. Ωστόσο, η πλειοψηφία των χωρών της Ευρωζώνης απέχει πολύ από μία τέτοια κατάσταση.

Γερμανοί ευρωβουλευτές επικρίνουν τη δέσμευση για επιστράτευση του ESM τη δεδομένη χρονική στιγμή. «Πρέπει να περιμένουμε ακόμα πριν χρησιμοποιήσουμε δάνεια μεγάλου όγκου από τον ESM», δήλωσε η Katarina Barley, Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. «Είμαστε ακόμα στην αρχή της κρίσης και πρέπει να προετοιμαστούμε για βαθιά ύφεση. Είναι ψυχολογικά σημαντικό να έχουμε στη φαρέτρα μας μέτρα όπως η στήριξη του ESM, ώστε να μπορέσουμε πραγματικά, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, να παρέμβουμε δυναμικά».

Η πολιτικός του SPD προειδοποιεί ότι στο μέλλον μπορεί να υπάρξει μια κατάσταση κατά την οποία μεμονωμένες υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης να δανείζονται χρήματα στις κεφαλαιαγορές μόνο με αντάλλαγμα πολύ υψηλά επιτόκια. «Είναι πιθανό χώρες που μπορούν και πρέπει να καταφύγουν τώρα στις κεφαλαιαγορές λόγω της κρίσης του κορωνοϊού κάποια στιγμή να μην μπορούν στο μέλλον να αντλήσουν χρήματα από τις κεφαλαιαγορές», προειδοποιεί η Barley.

Ο Markus Ferber, Εκπρόσωπος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΕΛΚ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, επέκρινε επίσης την βιαστική χρήση του ESM: «Μπορώ μόνον να προειδοποιήσω ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν μεμιάς όλα τα όπλα για την αντιμετώπιση της κρίσης».

Η πρόταση των Υπουργών Οικονομικών, η οποία θα συζητηθεί από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, φαίνεται να προκαλεί αμφισβητήσεις μεταξύ των χωρών της Ευρωζώνης. Ωστόσο, μόνο η Ολλανδία τόλμησε να επικρίνει δημόσια τα σχέδια. «Το τοπίο είναι ομιχλώδες και δεν γνωρίζουμε πως θα είναι η επόμενη φάση», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών Wopke Hoekstra μετά την τηλεδιάσκεψη μεταξύ των Υπουργείων Οικονομικών. Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, η Ευρωζώνη θα χρειαστεί τον ESM ως «έσχατο δανειστή».

Ο ESM είναι ενδιαφέρουσα περίπτωση για τις ενδιαφερόμενες χώρες, διότι μια προληπτική πιστωτική γραμμή αποτελεί προϋπόθεση για την έναρξη λειτουργίας του προγράμματος των Άμεσων Νομισματικών Συναλλαγών (OMT) της ΕΚΤ. Το πρόγραμμα αυτό ξεκίνησε από τον πρώην Πρόεδρο της ΕΚΤ Mario Draghi και επιτρέπει στην ΕΚΤ να αγοράζει επ' αόριστον κρατικά ομόλογα από μεμονωμένες χώρες. Ο Draghi εισήγαγε αυτό το εργαλείο που έλαβε και το χαρακτηρισμό «μπαζούκα» στο αποκορύφωμα της κρίσης του Ευρώ και καθησύχασε τις αγορές, χωρίς ποτέ να χρειαστεί να το χρησιμοποιήσει.

Το γεγονός ότι και η διάδοχος της Draghi, Christine Lagarde, παρότρυνε την Τετάρτη τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων να ξανασκεφτούν τα κοινά κορωνο-ομόλογα, θα αυξήσει την πίεση σε Βερολίνο, Άμστερνταμ κ.α.