WELT: Συμβιβασμό με Πολωνία και Ουγγαρία

«Τα δισεκατομμύρια ρέουν»

Υπότιτλος: «Πριν από τη συνάντηση στις Βρυξέλλες, η Angela Merkel πέτυχε - κατά τα φαινόμενα - συμβιβασμό με την Πολωνία και την Ουγγαρία. Επίσης, έχει σχεδιαστεί η επιβολή κυρώσεων σε βάρος του Erdogan»

Η ανταπόκριση των Tobias Kaiser και Christoph B. Schiltz από τις Βρυξέλλες αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Ανακούφιση πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη: Σε στενό συντονισμό με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η γερμανική κυβέρνηση, η οποία προεδρεύει των 27 ευρωπαϊκών κρατών-μελών μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου, κατάφερε κατά τα φαινόμενα να πείσει την Πολωνία και την Ουγγαρία να υποχωρήσουν στη διαμάχη για τον προϋπολογισμό της Ένωσης.

Έτσι, η Καγκελάριος Angela Merkel καταγράφει μια πρώτη εν μέρει επιτυχία πριν ακόμη ξεκινήσει η συνάντηση κορυφής. Εφόσον όλοι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων εγκρίνουν τον συμβιβασμό που συνομολογήθηκε την Πέμπτη, θα ανοίξει ο δρόμος για τον Πολυετή Προϋπολογισμό της ΕΕ για τα επόμενα επτά χρόνια και το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δις Ευρώ.

Η Πολωνία και η Ουγγαρία μπλόκαραν το πακέτο όγκου περίπου 1,8 τρις Ευρώ, επειδή η εκταμίευση των κονδυλίων του προϋπολογισμού επρόκειτο να συνδεθεί για πρώτη φορά με  το σεβασμό του Κράτους Δικαίου από μέρους των χωρών που θα τα λαμβάνουν. Ο λόγος: Η Βουδαπέστη και η Βαρσοβία φοβούνται ότι αυτός ο μηχανισμός του Κράτους Δικαίου θα χρησιμοποιηθεί εναντίον τους μόλις τεθεί σε ισχύ. Παρόμοιες διαδικασίες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη εναντίον των δύο χωρών για παραβίαση του Κράτους Δικαίου.

Σε συνάντηση τους στη Βαρσοβία την Τρίτη το απόγευμα, ο Πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Viktor Orbán και ο Πολωνός ομόλογός του Mateusz Morawiecki συμφώνησαν κατά τα φαινόμενα να αποδεχθούν τη συμβιβαστική πρόταση που επεξεργάστηκε η Γερμανία. Σύμφωνα με πληροφορίες της WELT, η πρόταση προβλέπει ότι οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα εγκρίνουν την Πέμπτη μια πρόσθετη δήλωση. Σε αυτήν κατά τα φαινόμενα θα διασφαλίζεται ότι ο μηχανισμός του Κράτους Δικαίου θα είναι δυνατόν να εφαρμοστεί μόνο στον προϋπολογισμό της ΕΕ, αλλά δεν θα αγγίζει την κυριαρχία των κρατών. Επιπλέον, θα ισχύει μόνο για μελλοντικούς προϋπολογισμούς της ΕΕ, και όχι για τα δισεκατομμύρια που εξακολουθούν να δικαιούνται η Πολωνία και η Ουγγαρία από τον τρέχοντα προϋπολογισμό.

Στην πρόσθετη δήλωση αρχικά αναφερόταν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα εξαναγκάσει την Ουγγαρία να υποδεχθεί μετανάστες και ότι δεν θα απαιτηθεί από την Πολωνία η διαγραφή του προτύπου της συντηρητικής οικογένειας από το Σύνταγμα. Αυτή η διατύπωση απαλείφθηκε από νεότερη εκδοχή της δήλωσης. Με την πρώτη ματιά, και τα δύο ζητήματα δεν έχουν καμία σχέση με τον μηχανισμό του Κράτους Δικαίου.

Ο Orbán είχε επανειλημμένα ισχυριστεί, απευθυνόμενος προς την κοινή γνώμη της χώρας του, ότι ο μηχανισμός θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να εξαναγκάσει την Ουγγαρία να υποδεχθεί μετανάστες. Ο Morawiecki, από την άλλη πλευρά, υποστήριξε σε πλείστες όσες περιπτώσεις ότι η ΕΕ προτίθεται να σβήσει το πρότυπο της συντηρητικής οικογένειας από τις βασικές αρχές του Συντάγματος της χώρας του. Και οι δύο θα είναι σε θέση επομένως να διαφημίσουν τον συμβιβασμό στην εσωτερική κοινή γνώμη ως νίκη.

Επιπλέον, το ενδιαφερόμενο κράτος θα μπορεί να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ΔΕΚ) για να ζητήσει την εξέταση του μηχανισμού του Κράτους Δικαίου. Μέχρι τότε, ο Μηχανισμός δεν θα μορεί να τεθεί σε λειτουργία. Η Βαρσοβία και η Βουδαπέστη θεωρούν ότι οι κυρώσεις για παραβίαση του Κράτους Δικαίου βρίσκονται σε αντίθεση προς το Ευρωπαϊκό Δίκαιο. Σε σχέση με αυτό το ζήτημα ασκείται κριτική στις Βρυξέλλες, για παράδειγμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: «Η συμφωνία με την Πολωνία και την Ουγγαρία δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε καθυστερήσεις ή μη εφαρμογή του μηχανισμού», προειδοποιεί ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων Daniel Freund.

Η ευαίσθητη αποστολή της Merkel: Η  Πολωνία και η Ουγγαρία υποχώρησαν, τώρα θα πρέπει να συμφωνήσουν και οι 24 άλλοι αρχηγοί της ΕΕ, ιδίως ο Πρωθυπουργός της Ολλανδίας Mark Rutte, ο Καγκελάριος της Αυστρίας Sebastian Kurz και η Πρωθυπουργός της Δανίας Mette Frederiksen, οι οποίοι απαιτούν καθαρή στάση έναντι της Βαρσοβίας και της Βουδαπέστης. Κυρίως είναι η έγκριση από το ΔΕΚ που θα μπορούσε να προκαλέσει την έντονη αντίδραση του Ευρωκοινοβουλίου.

Εκτός από τη διαφωνία για τον μηχανισμό του Κράτους Δικαίου, στο τραπέζι υπάρχουν και άλλα δύσκολα ζητήματα. Το Brexit δεν είναι ένα από αυτά, καθώς δεν αποτελεί θέμα συζήτησης σε αυτήν τη Σύνοδο Κορυφής. Ωστόσο, η Merkel βρίσκεται υπό τεράστια πίεση. Αποχωρεί από το αξίωμά της σε εννέα μήνες και αυτή η Σύνοδος Κορυφής υπό Γερμανική Προεδρία σχετίζεται και με την ευρωπαϊκή της κληρονομιά.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα πρέπει να δεσμευτούν και σε έναν νέο στόχο μέχρι το 2030 για το κλίμα. Μέχρι στιγμής, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να μειώσει έως το 2030 τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% σε σύγκριση με τις εκπομπές του 1990. Τώρα η Ευρώπη καλείται να κινηθεί ταχύτερα προς την ουδετερότητα του κλίματος. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen υποστηρίζει τη μείωση των εκπομπών τουλάχιστον κατά 55% έως το 2030. Υπάρχει γενική συναίνεση για το στόχο του 55%. Το πώς θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος όμως αποτελεί αμφιλεγόμενο ζήτημα. Έντεκα χώρες της ΕΕ υποστήριξαν δημοσίως τη μείωση κατά τουλάχιστον 55%, μεταξύ αυτών και η Γαλλία και η Ισπανία. Η Γερμανία υποστηρίζει επίσης τον στόχο. Η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχία επιθυμούν ευνοϊκούς ειδικούς όρους σε σχέση με την εμπορία εκπομπών και τον επιμερισμό των βαρών.

Αποστολή της Merkel, εφόσον επιτευχθεί μια λίγο-πολύ αρμονική συμφωνία σε σχέση με το Κράτος Δικαίου, θα είναι να επιλυθεί η διαφορά για το κλίμα σύμφωνα με την παραδοσιακή μέθοδο της ΕΕ: Με επιπλέον χρήματα από τις Βρυξέλλες για την Πολωνία, την Τσεχία και άλλες χώρες που αντιστέκονται στο στόχο του 55%.

Στο μεταξύ, οι σχέσεις μεταξύ Βρυξελλών και Άγκυρας έχουν πλέον φτάσει σε ένα νέο χαμηλό. Ο Τούρκος Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan αντέδρασε στην πρόταση των Ευρωπαίων τον Οκτώβριο για διάλογο στέλνοντας και πάλι πλοίο για αναζήτηση φυσικού αερίου στη Μεσόγειο, ζητώντας μποϊκοτάζ σε βάρος των γαλλικών προϊόντων, δυσφημίζοντας τον Γάλλο Πρόεδρο Emmanuel Macron ως «πνευματικά ασθενή» και υιοθετώντας μια επιθετική πολιτική στη σύγκρουση για την περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ στον Νότιο Καύκασο. Είναι σημαντικά βήματα που έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της ΕΕ.

Κατά τη συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ τη Δευτέρα διεφάνη για πρώτη φορά ένα ευρύ μέτωπο υπέρ της επέκτασης των κυρώσεων. Εκτός από την Κύπρο και την Ελλάδα, είναι κυρίως η Γαλλία που πιέζει για κυρώσεις και προτίθεται να παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις κατά τη Σύνοδο Κορυφής. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι θα απαγορευτεί η είσοδος στην ΕΕ και θα παγώσουν οι τραπεζικοί λογαριασμοί και άλλων ατόμων και επιχειρήσεων που εμπλέκονται στην αναζήτηση φυσικού αερίου στα ανοικτά της Κύπρου.

Είναι επίσης πιθανό η ΕΕ να απειλήσει στο μέλλον με ένα άλλο επίπεδο κυρώσεων, εάν ο Erdogan συνεχίσει την πολιτική του. Σε αυτήν την περίπτωση θα μπορούσαν για παράδειγμα να υποστούν κυρώσεις Τούρκοι αξιωματούχοι και πολιτικοί που είναι υπεύθυνοι για την Εξωτερική Πολιτική της χώρας. Αντίθετα οι οικονομικές κυρώσεις και το εμπάργκο όπλων αποκλείονται.

Η αποστολή της Merkel θα είναι να λάβει επιτέλους θέση στο ζήτημα των κυρώσεων. Ταυτόχρονα, η Merkel θα επιχειρήσει να καθησυχάσει κυρίως τον Macron. Τελικά η Καγκελάριος θα πρέπει να διαμορφώσει ένα πακέτο κυρώσεων, με το οποίο θα μπορούν να ζήσουν οι επικριτές του Erdogan, όπως ο Macron, αλλά και εκείνα τα κράτη, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, τα οποία αναζητούν συνεχώς το διάλογο με την Άγκυρα.

Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκεται και το πώς οι χώρες της ΕΕ θα καταφέρουν να διεξάγουν εμβολιασμούς σε στενό συντονισμό μεταξύ τους. Η Ισπανία πρότεινε να αρχίσουν όλες οι χώρες της ΕΕ τους εμβολιασμούς σε συγκεκριμένη ημερομηνία. Αποστολή της Merkel θα είναι να υποβάλει προς συζήτηση την πρόταση της Μαδρίτης.