DIE WELT: Γερμανικές εκλογές και Τουρκία

WELT: «Τουρκία και ομοσπονδιακές εκλογές - Ο εφιαλτικός για τον Erdogan συνασπισμός»

«Η Angela Merkel αποχωρεί, ο Τούρκος Πρόεδρος χάνει τους στενότερους Ευρωπαίους συμμάχους του. Οι κακές δημοσκοπικές επιδόσεις των Χριστιανοδημοκρατών και οι πιθανές νέες κυβερνητικές συμμαχίες ενδεχομένως προκαλούν μεγάλη νευρικότητα στην Άγκυρα. Ιδίως αναφορικά με τα αιτήματα δύο κομμάτων»

Η ανταπόκριση της Carolina Drüten από την Αθήνα αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Οι μέτριες δημοσκοπικές επιδόσεις του υποψήφιου Καγκελαρίου των CDU/CSU Armin Laschet είναι πιθανό να ανησυχούν τουλάχιστον έναν άνθρωπο κατά παρόμοιο τρόπο με τον ίδιο: Τον Recep Tayyip Erdogan. Με την αποχώρηση της Καγκελαρίου, ο Τούρκος Πρόεδρος χάνει τον στενότερο σύμμαχό του στην ΕΕ. Η Angela Merkel πάντοτε προστάτευε την Άγκυρα από τις αυστηρές κυρώσεις της ΕΕ. Ήταν αυτή που σε μεγάλο βαθμό σχεδίασε την Συμφωνία για τους Πρόσφυγες -μέσω της οποίας η Τουρκία λαμβάνει πολλά χρήματα.

Οι ομοσπονδιακές εκλογές θα λάβουν χώρα σε λιγότερες από δύο εβδομάδες. Μια νέα κυβέρνηση θα οδηγήσει τις γερμανο-τουρκικές σχέσεις προς μια νέα κατεύθυνση, η οποία με τη σειρά της θα καθορίσει την σχέση μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών. Αν και για πολλά χρόνια το ερώτημα στην Γερμανία ήταν το εάν η Τουρκία θα πρέπει να γίνει μέλος της ΕΕ (ερώτημα στο οποίο η Merkel απαντούσε πάντοτε με «Όχι»), σχεδόν όλα τα κόμματα έχουν συνειδητοποιήσει πλέον ότι η Τουρκία είναι ένας απαραίτητος γεωστρατηγικός εταίρος. Ταυτόχρονα, υπάρχει η διάθεση να αντιμετωπιστεί η αυταρχική πολιτική της κυβέρνησης στην Άγκυρα με σαφή μηνύματα.

Το ερώτημα, όμως, που τίθεται είναι: Πώς θα διαχειριστεί αυτές τις διαπιστώσεις ο μελλοντικός κυβερνητικός συνασπισμός; Τα εκλογικά προγράμματα παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές. Το AfD δεν λαμβάνεται υπόψη, καθώς κανένα άλλο κόμμα στο Bundestag δεν είναι διατεθειμένο να συνεργαστεί μαζί του. Το CDU/CSU θέλει «να συνεχιστεί η στενή συνεργασία με την Τουρκία» και τονίζουν την «μεγάλη στρατηγική και οικονομική σημασία» της. Μπορεί κανείς να ερμηνεύσει την στάση αυτή ως συνέχεια της πολιτικής της απερχόμενης Καγκελαρίου. Με την διαφορά ότι η Merkel ήταν πολιτικός μεγάλου ειδικού βάρους στην ΕΕ. Εάν ο Laschet γίνει διάδοχός της, θα πρέπει να αγωνιστεί για να εδραιώσει την θέση του στην πολιτική σκηνή των Βρυξελλών.

Αυτό βέβαια θα ήταν σε κάθε περίπτωση προς το συμφέρον της Άγκυρας. Ο Laschet, πρώην Υπουργός Ένταξης στην τοπική κυβέρνηση της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, έχει «θετική εικόνα» στην Τουρκία, λέει ο Günter Seufert, Διευθυντής του Κέντρου Εφαρμοσμένων Τουρκικών Σπουδών. Ο υποψήφιος Καγκελάριος των Χριστιανοδημοκρατών υποστηρίζει τη συνεργασία σε οικονομικό και κοινωνικοπολιτικό επίπεδο.

Το SPD αφιερώνει στο προεκλογικό του πρόγραμμα μόνο λίγες προτάσεις στην Τουρκία. Η πολιτική της εκεί κυβέρνησης παρακολουθείται «με ανησυχία». Επιπλέον, ο διάλογος ΕΕ-Τουρκίας θα πρέπει να ενταθεί. Πριν από τέσσερα χρόνια οι Σοσιαλδημοκράτες χαρακτήριζαν τη χώρα ως «σημαντικό», αν και δύσκολο εταίρο, και τόνιζαν την σημασία των ενταξιακών συνομιλιών ως διαύλου συζήτησης. Ο τόνος σήμερα είναι διαφορετικός. Παρ’ όλα αυτά, με την πάροδο των χρόνων συμμετοχής του στην κυβέρνηση, το SPD κατέδειξε ότι αντιμετωπίζει την Τουρκία με ρεαλισμό.

Ως εκ τούτου, πιθανότατα το τουρκικό Προεδρικό Μέγαρο θα νοσταλγήσει τον Μεγάλο Συνασπισμό, η συνέχιση του οποίου φαίνεται να αποκλείεται αυτήν την στιγμή.

Ένας κυβερνητικός συνασπισμός αποτελούμενος από CDU/CSU, SPD και FDP, ο οποίος με τα τωρινά δημοσκοπικά δεδομένα είναι δυνατός, θα ήταν κατά τον Seufert ο πιο ευνοϊκός από την τουρκικής απόψεως, εφόσον ο Καγκελάριος θα είναι Χριστιανοδημοκράτης. Το πόσο ρεαλιστικό είναι αυτό μένει να φανεί, καθώς οι Σοσιαλδημοκράτες προηγούνται στις δημοσκοπήσεις.

Το FDP θέλει να θέσει τέλος στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, και προκρίνει αντ’ αυτού μια σχέση βασισμένη στην «στενή συνεργασία σε θέματα Ασφαλείας και Οικονομίας». Κατά τον Seufert, τα τρία αυτά κόμματα «έχουν τις λιγότερες απαιτήσεις από την Τουρκία» και θα ασκήσουν «μικρή πίεση» στην Άγκυρα.

Διαφορετικά είναι τα πράγματα όσον αφορά τους Πρασίνους και το Die Linke. Τα δύο κόμματα θέλουν να τερματίσουν την Προσφυγική Συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. Το Die Linke ζητά επίσης «άμεση διακοπή όλων των εξαγωγών όπλων» και αναφέρει σε αυτό το πλαίσιο και την Τουρκία. Η Κοινοβουλευτική Ομάδα των Πρασίνων, η οποία θέλει να αποτρέψει περαιτέρω παραδόσεις υποβρυχίων στην Τουρκία, έχει εκφράσει παρόμοια άποψη.

Μολονότι το Die Linke υποστηρίζει ότι έχει την διάθεση να συμβιβαστεί, ο Seufert θεωρεί ότι οι Πράσινοι είναι πιο πρόθυμοι να το κάνουν –«ακόμα κι αν φυσικά δεν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους του κόμματος», όπως λέει. Παράλληλα, επισημαίνει ότι οι προτάσεις για μια νέα Προσφυγική Συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ αναφέρονται στο προεκλογικό πρόγραμμα -το αίτημα είναι επομένως περισσότερο η μεταρρύθμιση παρά η κατάργηση της Συμφωνίας.

Σε αυτήν την βάση, ένας συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών, Πρασίνων και FDP φαίνεται να είναι επιθυμητός για την Άγκυρα, καθώς ο Erdogan πιθανότατα θα προτιμούσε τον Laschet από τον υποψήφιο του SPD για την Καγκελαρία Olaf Scholz. Με τον Scholz ως Καγκελάριο, η γερμανική Εξωτερική Πολιτική αναμένεται ότι θα τείνει προς τον ρεαλισμό.

Αντίθετα, μια συμμαχία SPD, Πρασίνων και Die Linke θα προκαλούσε στον Erdogan επιπλέον προβλήματα. Και εδώ, όμως, τίθεται το ερώτημα εάν το Die Linke θα μπορούσε να επιβάλει τα αιτήματά του σε ό,τι αφορά την Εξωτερική Πολιτική, τα οποία δεν εκφράζει με αυτόν τον τρόπο κανένα άλλο κόμμα.

Η εμπειρογνώμονας σε θέματα Τουρκίας Funda Tekin γράφει σε ένα έγγραφο για την δεξαμενή σκέψης Berlin-Bosporus Initiative ότι η Άγκυρα δεν χρειάζεται να φοβάται ότι θα υπάρξουν θεμελιώδεις αλλαγές αμέσως μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές. Αλλά πρέπει να φοβάται τον «πολύ ισχυρό αντίθετο άνεμο» που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι ο Erdogan δεν θα είναι πλέον μελλοντικά σε θέση να κινηθεί υπό την προστασία της Merkel.