Κύπρος: Σε δύσκολη θέση με τις ευρωπαϊκές κυρώσεις

Handelsblatt: Η Κύπρος, χώρα-μέλος της Ε.Ε., βρίσκεται κι η ίδια σε δύσκολη θέση με τις ευρωπαϊκές κυρώσεις»

«Οι κυρώσεις της Ε.Ε. κατά της Ρωσίας θα πλήξουν και την Κύπρο, που φιλοξενεί πολλούς πλούσιους Ρώσους -ακόμα και Ρώσους που συνδέονται στενά με τον Πρόεδρο Putin»

Ο ανταποκριτής της εφημερίδας στην Αθήνα, Gerd Höhler, κάνει λόγο στο άρθρο του για σύγκρουση συμφερόντων για τον Πρόεδρο της Κύπρου, Νίκο Αναστασιάδη, καθώς η Ε.Ε. αναμένει από εκείνον να συμμετάσχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, τη στιγμή μάλιστα που και αυτός ζητά διαρκώς την υποστήριξη των εταίρων στη διένεξη με την Τουρκία, από την άλλη όμως η Κυπριακή Δημοκρατία διατηρεί στενές σχέσεις με τη Ρωσία: περίπου το 5% των κατοίκων της Κύπρου είναι Ρώσοι, μεταξύ αυτών πολλοί που έχουν στενές διασυνδέσεις με το Κρεμλίνο. Παράλληλα, η Ρωσία, μετά τη Μ. Βρετανία, είναι η δεύτερη χώρα προέλευσης τουριστών που επισκέπτονται την Κύπρο.

Από το 2013, όταν ο Ν. Αναστασιάδης ανέλαβε την Προεδρία της Κύπρου, επεδίωξε να έχει στενές σχέσεις με τον Putin, τώρα όμως καλείται να παγώσει λογαριασμούς Ρώσων πελατών σε κυπριακές τράπεζες. Σύμφωνα με την ανταπόκριση, ευκατάστατοι Ρώσοι έχουν καταθέσεις πολλών δισεκατομμυρίων στις κυπριακές τράπεζες και εικάζεται ότι μεταξύ αυτών είναι πολιτικοί και ολιγάρχες που συγκαταλέγονται στη λίστα της Ε.Ε. με τις κυρώσεις. Η ρωσική Κεντρική Τράπεζα VTB μετέφερε την Πέμπτη το μερίδιό της ύψους 46% στην Russian Commercial Bank, που λειτουργεί στην Κύπρο, σε Κυπρίους μετόχους, με στόχο να θωρακίσει την RCB από τις κυρώσεις που επέβαλαν κατά της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας οι ΗΠΑ και η Μ. Βρετανία.

Επιπλέον, αν η Ε.Ε. ακολουθήσει το παράδειγμα των Βρετανών και απαγορεύσει τις πτήσεις της Αeroflot, θα επηρεαστεί σημαντικά η τουριστική κίνηση στην Κύπρο, δεδομένου ότι η ρωσική εταιρεία και η θυγατρική της Pobedaπραγματοποιούν καθημερινά πτήσεις μεταξύ Μόσχας και Λάρνακας.

Ναι μεν ο Πρόεδρος Αναστασιάδης έχει καταδικάσει απερίφραστα τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, ωστόσο η ανταπόκριση υπενθυμίζει ότι έναν χρόνο μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, ο Κύπριος Πρόεδρος επισκέφτηκε τη Μόσχα και υπέγραψε συμφωνία με τον Ρώσο ομόλογό του, με την οποία το πολεμικό ναυτικό της Ρωσίας απέκτησε πρόσβαση στα κυπριακά λιμάνια, κι αυτό παρά τις αντιδράσεις των ΗΠΑ. Ο Putin, σε αντάλλαγμα, προχώρησε σε αναδιάρθρωση του δανείου που είχε παραχωρήσει η Ρωσία στην Κύπρο το 2011, ύψους 2,5 δις. ευρώ.

Και τώρα θα μπορούσε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να μπει στον πειρασμό να ακολουθήσει τη δική του πολιτική έναντι του Putin αναβάλλοντας την εφαρμογή της δέσμης μέτρων που αποφάσισε η Ε.Ε. Εξάλλου, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει τους 40.000 Ρώσους πολίτες που ζουν στην Κύπρο, με την παρουσία τους να είναι ιδιαίτερα αισθητή στη Λεμεσό. Στην Κύπρο υπάρχουν, επίσης, πέντε ρωσικά σχολεία, τέσσερις ρωσικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί και δύο ρωσικές εφημερίδες, ενώ δραστηριοποιείται στη χώρα ο ρωσικός όμιλος πετρελαίου Lukoil. Εν συνεχεία γίνεται αναφορά στις μακροχρόνιες διμερείς σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας, τις σχέσεις των δύο Εκκλησιών και την υποστήριξη της ΕΣΣΔ στον αγώνα των Κυπρίων για ανεξαρτησία από τους Βρετανούς, καθώς επίσης στην εισροή Ρώσων μεταναστών στην Κύπρο τη δεκαετία του ’90. 

Πλούσιοι Ρώσοι και ρωσικές επιχειρήσεις ανακάλυψαν την Κύπρο ως φορολογικό παράδεισο και μέρος όπου μπορούν να φυλάσσουν τα κέρδη τους από το ξέπλυμα χρήματος. Στα μέσα του 2021 η Κύπρος ήταν με 147 δις. δολάρια ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στη Ρωσική Ομοσπονδία, η οποία με τη σειρά της είναι ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στην Κύπρο με 193 δις. δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί στο οκταπλάσιο του ετήσιου ΑΕΠ της Κύπρου. Η χώρα επί χρόνια προσπαθούσε να προσελκύσει ρωσικά κεφάλαια με χαμηλή φορολόγηση, υψηλά επιτόκια και διακριτικότητα, ενώ όποιος προχωρούσε σε επενδύσεις ύψους τουλάχιστον δύο εκατ. ευρώ σε κυπριακά ακίνητα, μπορούσε να λάβει την κυπριακή υπηκοότητα. 

Η ανταπόκριση αναφέρεται σε συγκεκριμένους Ρώσους μεγιστάνες που βρίσκονται στη λίστα της Ε.Ε. και των ΗΠΑ με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, όπως τον Viktor Vekselberg, ο όμιλος του οποίου είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της Τράπεζας Κύπρου, ενώ και ο δισεκατομμυριούχος Dmitri Rybolowlew είναι πλέον Κύπριος υπήκοος. Το δημοσίευμα αναφέρεται και σε άλλους Ρώσους με διασυνδέσεις στο Κρεμλίνο, που έχουν λάβει κυπριακό διαβατήριο και σημειώνει ότι με τα λεγόμενα «χρυσά διαβατήρια» η Κύπρος έχει εισπράξει από το 2013 περί τα 8 δις. ευρώ. Το πρόγραμμα ανεστάλη το 2020, μετά από αποκαλύψεις του Αl-Jazeera περί διαφθοράς στη διαδικασία έκδοσης των διαβατηρίων και τις σχετικές πιέσεις της Ε.Ε.

Το παράδειγμα της Κύπρου, καταλήγει η ανταπόκριση, καταδεικνύει πόσο δύσκολη είναι στην πράξη η εφαρμογή των κυρώσεων, λόγου χάρη το κλείσιμο τραπεζικών λογαριασμών, καθώς πολλές φορές οι κάτοχοι των λογαριασμών είναι ανώνυμοι, διότι σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για offshore εταιρείες, που δεν έχουν καν την έδρα τους ή τη δραστηριότητά τους στην Κύπρο. Εκτιμάται ότι στο ένα τρίτο των περιπτώσεων, πίσω από αυτές τις εταιρείες βρίσκονται άτομα από τις χώρες που διαδέχτηκαν τη Σοβιετική Ένωση μετά τη διάλυσή της.