Θεσσαλονίκη: Το «Μαύρο Σάββατο» του Ιουλίου του 1942

Tagesspiegel: Η εφημερίδα δημοσιεύει άρθρο του ιστορικού René Wildangel που αναφέρεται στο «Μαύρο Σάββατο» του Ιουλίου του 1942, όταν επιστρατεύθηκαν από τις ναζιστικές δυνάμεις κατοχής στη Θεσσαλονίκη οι άρρενες της εβραϊκής κοινότητας, ηλικίας από 18 έως 45 χρονών, για καταναγκαστική εργασία, χωρίς να γνωρίζουν, όπως αναφέρεται, τη φρικτή μεταχείριση που τους περίμενε. 

Φωτο koutipandoras.

Η Ρένα Μόχλο, ιστορικός και πρωτοπόρος στην έρευνα για το Ολοκαύτωμα στην Ελλάδα, επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι ιδιαίτερα πικρή, κατά τη γνώμη της, ήταν η συμπεριφορά των πολλών συνεργών των κατοχικών δυνάμεων και εκείνων που έκαναν ότι δεν έβλεπαν, την ώρα που οι περισσότεροι Έλληνες Εβραίοι, είχαν θέσει σε κίνδυνο τη ζωή τους για την υπεράσπιση της Ελλάδας έναντι του Mussolini. Η Ελλάδα δεν προστάτευσε τους εβραίους πολίτες της, όπως δυστυχώς δεν το έκαναν πολλές άλλες χώρες, σημειώνει η ιστορικός.

Το δημοσίευμα αναφέρεται στην ιστορία της εβραϊκής κοινότητας στη Θεσσαλονίκη, η οποία πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο χαρακτηριζόταν ως η «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων», και προσθέτει ότι μετά το «Μαύρο Σάββατο» του Ιουλίου 1942, η εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού προχώρησε με ταχύτατους ρυθμούς, υπό την επίβλεψη του εκπροσώπου της Wehrmacht στην πόλη, Max Merten. Λόγος γίνεται και για τη συστηματική υλοποίηση του σχεδίου εξόντωσης από τις αρχές του 1943, από τα SS και τους συνεργάτες του Eichmann, Dieter Wisliceny και Alois Brunner, όπως επίσης για τον εκτοπισμό μέσα σε έξι μήνες περισσότερων από 45.000 ανθρώπων ως επί το πλείστον στο Άουσβιτς, εκ των οποίων μόνο λίγες εκατοντάδες επέστρεψαν στη Θεσσαλονίκη μετά τον πόλεμο.

Το δημοσίευμα σχολιάζει ότι σήμερα ναι μεν υπάρχουν ερευνητικά προγράμματα και αυξανόμενο ενδιαφέρον γύρω από την ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, ωστόσο είναι ελάχιστοι οι τόποι μνήμης. Το άλλοτε μεγαλύτερο εβραϊκό νεκροταφείο της Ευρώπης καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ενώ σήμερα στην περιοχή βρίσκεται το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και μόνο ένα μικρό μνημείο θυμίζει ότι το Πανεπιστήμιο βρίσκεται σε έναν ιερό τόπο που καταστράφηκε βάναυσα, ενώ και το Μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Πλατεία Ελευθερίας εύκολα περνά απαρατήρητο. Το άρθρο επισημαίνει ότι ο πρώην δήμαρχος Γ. Μπουτάρης είχε αναγγείλει τη δημιουργία ενός Πάρκου Μνήμης  το 2018, ωστόσο η νέα διοίκηση της πόλης αγνοεί το σχέδιο, κάτι που είναι «άκρως απογοητευτικό», όπως λέει η Χέλα Ματαλών, μέλος της εβραϊκής κοινότητας. Η εβραϊκή κοινότητα παίζει κεντρικό ρόλο στην ιστορία της Θεσσαλονίκης και για τη φρικτή της τύχη φέρουν ευθύνη πρωτίστως Γερμανοί αλλά και Έλληνες συνεργοί τους, ενώ μέχρι σήμερα απουσιάζει η απόδοση του φόρου τιμής που της αρμόζει, καταλήγει το άρθρο.