Süddeutsche Zeitung: «Voice of Germany»

«Επί δεκαετίες όλοι συμφωνούσαν ότι η Ευρώπη θα είναι πιο ασφαλής, αν η Γερμανία δεν είναι και τόσο ισχυρή. Τώρα η χώρα θα πρέπει να αυξήσει τους εξοπλισμούς της και να αναλάβει ηγετικό ρόλο. Παραμένει όμως το ερώτημα, αν αυτό είναι καλή ιδέα»

Του ανταποκριτή της εφημερίδας στις Βρυξέλλες Hubert Wetzel :

Στην πράξη η γερμανική ηγεσία στην Ευρώπη ισοδυναμεί συχνά με την προσπάθεια τετραγωνισμού του κύκλου. «Κάποιοι θέλουν από τη Γερμανία περισσότερο ηγετικό ρόλο, άλλοι λιγότερο», λέει ένας υπάλληλος της ΕΕ. «Μερικοί θεωρούν τη γερμανική ηγεσία καλή σε ένα θέμα, αλλά όχι σε ένα άλλο. Ο ηγετικός ρόλος της Γερμανίας, αλλά και η τήρηση αποστάσεων από το Βερολίνο, χαρακτηρίζονται συλλήβδην ως μοναχική πορεία της Γερμανίας και ο καθένας έχει τη δυνατότητα να εκφράσει όποια άποψη θέλει επ’ αυτής».

Μπορεί τα πράγματα να είναι και έτσι. Αλλά αυτό δεν μεταβάλλει το γεγονός ότι, από τη στιγμή που ο πόλεμος επέστρεψε στην Ευρώπη και η ήπειρος βρίσκεται αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη κρίση από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, σε πολλές χώρες έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι οι Γερμανοί σκέφτονται κυρίως τον εαυτό τους και κάνουν ό,τι είναι καλύτερο για αυτούς.

Αυτό δεν είναι εντελώς λάθος. Είναι γεγονός πως οι χώρες της ΕΕ από την Ανατολική Ευρώπη προειδοποιούσαν εδώ και χρόνια ότι η κατασκευή των αγωγών Nord Stream θα καθιστούσε την Ευρώπη εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο και την αυθαιρεσία του Κρεμλίνου –όπως επίσης και ότι οι αντιδράσεις των χωρών αυτών συχνά υποτιμήθηκαν από το Βερολίνο ως ρωσοφοβικές. Ο Scholz επέμεινε στο Nord Stream 2 μέχρι την τελευταία στιγμή πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Επιπλέον, ήταν διστακτικός και κατέφυγε σε ελιγμούς, όταν έπρεπε να ληφθούν αποφάσεις για μία εκπαιδευτική αποστολή της ΕΕ για τον ουκρανικό Στρατό, και ακόμη περισσότερο όταν το διακύβευμα ήταν οι παραδόσεις όπλων. Ο Καγκελάριος έκανε λόγο για «Αλλαγή Εποχής». Αλλά μετά την σχετική ομιλία του ενώπιον του Bundestag, το Βερολίνο έστειλε με υπερηφάνεια στους Ουκρανούς 5.000 κράνη, την ώρα που μικρότερα κράτη παρέδιδαν οβίδες.

Όλα αυτά έχουν εξανεμίσει σε σημαντικό βαθμό την εμπιστοσύνη προς τη Γερμανία, ειδικά στην Ανατολική Ευρώπη, δηλώνει ο Γερμανός ευρωβουλευτής Daniel Freund. Ένας αξιωματούχος της ΕΕ που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του το θέτει πιο έντονα: «Ηγετικός ρόλος της Γερμανίας; Κανείς στις Βρυξέλλες δεν γνωρίζει τι πραγματικά θέλει αυτή η χώρα». Η ζημιά που έχει προκαλέσει η Γερμανία στην αξιοπιστία της με την απροθυμία και τις συνεχείς αλλαγές πορείας σε σχέση με την παροχή βοήθειας προς την Ουκρανία είναι τεράστια. «Το ερώτημα αν μπορεί κανείς να βασιστεί στη Γερμανία τίθεται διαρκώς».

Αυτό το κομμάτι του ευρωπαϊκού γραφειοκρατικού και διπλωματικού κόσμου που κατά προτίμηση μιλάει αγγλικά -στην πραγματικότητα όλοι πλην των Γάλλων- μπορεί στο μεταξύ να διαβάζει κάθε πρωί στο ενημερωτικό δελτίο του Politico Europe, σε ποιο θέμα η Γερμανία είναι για ακόμα μια φορά απομονωμένη, ποιο ζήτημα μπλοκάρει το Βερολίνο, πού διστάζει ή αγνοεί και παρακάμπτει άλλες χώρες στην ΕΕ. Η διαφορά μεταξύ της αξίωσης της Γερμανίας να διαδραματίσει έναν ηγετικό ρόλο και της λιγότερο εντυπωσιακής πραγματικότητας έχει κατά τα φαινόμενα δημιουργήσει ένα δικό της δημοσιογραφικό είδος. Το κατά πόσον όλα είναι πάντοτε τόσο άσχημα, όσο περιγράφονται στο Politico, δεν έχει σχεδόν καμία σημασία, λέει αξιωματούχος της ΕΕ. Τα άρθρα είναι γραμμένα στα αγγλικά, όλοι στις Βρυξέλλες τα διαβάζουν, «και η αντίληψη αυτή δημιουργεί τη δική της πραγματικότητα».

«Η Γερμανία μιλάει πολύ για το ότι θέλει να ηγηθεί, αλλά στην πράξη δεν το κάνει», λέει ο Matt Karnitschnig, ο οποίος στέλνει στο Politico ανταποκρίσεις από το Βερολίνο. Τα κάποιες φορές καυστικά άρθρα του ενοχλούν ιδιαίτερα τους Γερμανούς πολιτικούς και διπλωμάτες. «Και ακόμα κι αν η Γερμανία θα ήθελε να αναλάβει έναν πιο ηγετικό ρόλο, αυτό έχει καταστεί αδύνατο λόγω της έλλειψης αξιοπιστίας».

Έχει δίκιο; Μάλλον όχι. Και άλλες ευρωπαϊκές χώρες αγόραζαν εδώ και δεκαετίες το φθηνό ρωσικό αέριο του Wladimir Putin χωρίς να ανησυχούν για το ότι θα γίνονταν ευάλωτες στον εκβιασμό. Και οι ΗΠΑ με τη Γαλλία δεν βιάζονται να εξοπλίσουν τον ουκρανικό Στρατό με κύρια άρματα μάχης. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι, εάν τα αμερικανικά τανκς Abrams, τα γαλλικά Leclerc ή τα γερμανικά Leopard αρχίσουν να βάλλουν κατά του ρωσικού Στρατού, δύσκολα θα είναι σε θέση να ισχυριστούν ότι δεν αποτελούν συμβαλλόμενο μέρος στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Αλλά η Πολιτική δεν χαρακτηρίζεται από δικαιοσύνη. Και ειδικά ο Γερμανός Καγκελάριος, λένε άνθρωποι που τον συναντούν περιστασιακά κατά πρόσωπο σε συναντήσεις της ΕΕ, έχει έναν κάπως ενοχλητικό τρόπο να εξηγεί στους σκεπτικιστές Ευρωπαίους γιατί αυτό που κάνει για τη Γερμανία είναι στην πράξη η μόνη σωστή επιλογή και για όλους τους άλλους.

Αυτό συνέβη πριν από λίγες μέρες, για παράδειγμα, όταν ο Scholz επικρίθηκε σε μια συνάντηση της ΕΕ στην Πράγα για το τελευταίο πακέτο βοήθειας με στόχο την ανακούφιση πολιτών και επιχειρήσεων στη Γερμανία από τις συνέπειες της ενεργειακής κρίσης. Η κατηγορία είναι ότι το Βερολίνο δίδει απλόχερα 200 δις Ευρώ στους δικούς του πολίτες και επιχειρήσεις για να μπορέσουν να επιβιώσουν από την ενεργειακή κρίση, αλλά ταυτόχρονα εμποδίζει την ΕΕ να θέσει από κοινού ανώτατο όριο τιμών για τις αγορές φυσικού αερίου. Ο Scholz κατέγραψε μεν τις διαμαρτυρίες, αλλά ψυχρά ανέπτυξε το επιχείρημα ότι η υπόλοιπη Ευρώπη δεν θα βοηθηθεί, εάν η γερμανική Οικονομία καταρρεύσει. Και μάλιστα πρόσθεσε πως θα χρειαστεί λίγος χρόνος για να το καταλάβουν όλοι οι συνάδελφοί του.

Εάν η Γερμανία συμπεριφέρεται έτσι, αυτό θα αποδειχθεί καταστροφικό, λέει ο ευρωβουλευτής Freund. Και δεν είναι εύκολο να βρεθεί στις Βρυξέλλες κάποιος πρόθυμος να διαφωνήσει μαζί του. Σε κάθε περίπτωση, οι ερμηνείες για τους λόγους που συμβαίνει αυτό ποικίλλουν. Κάποιοι παρατηρητές αποδίδουν τη γερμανική συμπεριφορά στην άγνοια του Βερολίνου για τις ευρωπαϊκές ευαισθησίες, άλλοι στην αλαζονεία, άλλοι στην υποκρισία, κάποιοι απλώς στην κακή Επικοινωνία. Και κάποιοι λένε ότι ο Scholz απλά δεν ενδιαφέρεται και τόσο για την Ευρώπη.

Όποια κι αν είναι η αλήθεια, καμία από αυτές τις εξηγήσεις δεν είναι πραγματικά ευχάριστη για την υποτιθέμενη ηγέτιδα δύναμη Γερμανία. Ειδικά η τελευταία. «Για τους ανθρώπους της γενιάς του Scholz, η Ευρώπη είναι μια επαγγελματική υποχρέωση, όχι ο εγγυητής της Ειρήνης», λέει ο Ολλανδός δικηγόρος, δημοσιογράφος και συγγραφέας Geert Mak, ο οποίος γεννήθηκε το 1946. «Αλλά η Ευρώπη χάνει κάτι, αν τη δει κανείς μόνο ως επαγγελματική υποχρέωση». Πόλεμος, ειρήνη, γερμανική ενοχή και γερμανική ευθύνη: Ένας Γερμανός Καγκελάριος είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει καλά αυτά τα θέματα, ακόμα κι αν γεννήθηκε το 1958 όπως ο Olaf Scholz.