FAZ για Εβρο:«Το νεκρό κορίτσι ίσως και να μην υπήρξε ποτέ»

Frankfurter Allgemeine Zeitung: «Το νεκρό κορίτσι ίσως και να μην υπήρξε ποτέ»

«Το SPIEGEL έγραψε ότι ένα πεντάχρονο κορίτσι-πρόσφυγας από τη Συρία έχασε τη ζωή του σε νησί στον ελληνοτουρκικό συνοριακό ποταμό Έβρο. Οι Έλληνες φέρονταν να μην της είχαν παράσχει καμία βοήθεια. Τώρα η ιστορία αυτή εξαφανίστηκε από την ιστοσελίδα του περιοδικού. Τι συνέβη;»

«Σύμφωνα με τους γονείς της, η Μαρία είχε δυνατό χαρακτήρα και ήταν γεμάτη όνειρα. Αγαπούσε τα κόμικς και ήθελε να γίνει τηλεοπτικός αστέρας. Τώρα η Μαρία είναι νεκρή. Πέθανε στις αρχές Αυγούστου στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης, επειδή οι ελληνικές Αρχές της αρνήθηκαν οποιαδήποτε βοήθεια. Είχε μόλις γίνει πέντε ετών».

Με αυτή τη θλιβερή διαπίστωση και την ξεκάθαρη κατηγορία ξεκινούσε στα τέλη Αυγούστου το ρεπορτάζ του ανταποκριτή του SPIEGEL, Γιώργου Χρηστίδη, το οποίο αναφερόταν στη μοίρα των λεγόμενων «38 του Έβρου». Μια ομάδα Σύρων προσφύγων έγινε πρωτοσέλιδο στα διεθνή ΜΜΕ υπό τον τίτλο «Οι 38 του Έβρου». Από τα μέσα Ιουλίου έως τα μέσα Αυγούστου, 38 πρόσφυγες είχαν εγκλωβιστεί σε ένα μικρό νησί στη μέση του ελληνοτουρκικού ποταμού Έβρου. Ένα πεντάχρονο κοριτσάκι με το όνομα Μαρία ελέχθη ότι έχασε τη ζωή του εκεί από δάγκωμα σκορπιού, επειδή οι ελληνικές Αρχές δεν παρείχαν βοήθεια. Αυτό υποστηριζόταν από ΜΚΟ, το SPIEGEL και τον βρετανικό τ/σ Channel 4.

Προς το παρόν, ωστόσο, το SPIEGEL δεν αναφέρεται πλέον καθόλου στο θέμα. Όποιος θέλει να έχει πρόσβαση στο εν λόγω άρθρο του ανταποκριτή στην Ελλάδα, διαβάζει από τις 8 Νοεμβρίου την εξής επισήμανση: «Στη θέση αυτή υπήρχε δημοσίευμα σχετικά με την τύχη μιας ομάδας προσφύγων στον ποταμό Έβρο, στα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας το καλοκαίρι του 2022. Στο μεταξύ υπάρχουν αμφιβολίες για την μέχρι τώρα καταγραφή των τότε συμβάντων. Για αυτό και έχουμε αποσύρει προσωρινά αρκετά δημοσιεύματα για αυτό το θέμα από την ιστοσελίδα μας». Η απόφαση αυτή αναφέρεται σε άρθρα του ανταποκριτή από την Ελλάδα, ενώ ένα απόσπασμα που σχετίζεται με τις κατηγορίες διαγράφηκε προσωρινά από σχόλιο για την κατάσταση των Σύρων προσφύγων. Η ιστοσελίδα θεμάτων ΜΜΕ Medieninsider επέστησε πρώτη την προσοχή σε αυτές τις εξελίξεις.

Πέθανε ένα κορίτσι σε νησί στον ποταμό Έβρο στα ελληνοτουρκικά σύνορα; Υπήρξε γενικά η Μαρία; Αν παρακολουθήσει κανείς τα ρεπορτάζ του SPIEGEL και την ταινία του Channel 4, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ως προς αυτό. Το καταθέτουν οι γονείς του παιδιού και άλλα πρόσωπα από την ομάδα των προσφύγων. Η ταινία του Channel 4 δείχνει πλάνα από ένα βίντεο τραβηγμένο με κινητό τηλέφωνο από μια γυναίκα, μέλος της ομάδας των προσφύγων, το οποίο στάλθηκε ως έκκληση για βοήθεια. Στο βίντεο περιγράφεται ότι το νησί, στο οποίο έχει εγκλωβιστεί η ίδια και οι άλλοι πρόσφυγες κατοικείται από φίδια, σκορπιούς και έντομα. Δύο πλάνα δείχνουν πρησμένα σημεία του σώματος παιδιών που φέρονταν να δαγκώθηκαν από σκορπιό. Ένα 9χρονο κορίτσι φερόταν να είναι σε κρίσιμη κατάσταση, η 5χρονη Μαρία λεγόταν ότι πέθανε στις 9 Αυγούστου. Ωστόσο, μπορεί να τη δει κανείς ζωντανή σε ένα πλάνο. Ο θάνατός της, στον οποίο αναφερόταν η γυναίκα στο βίντεο, αναπαρήχθη από τους δημοσιογράφους ως γεγονός.

Η είδηση αυτή είχε συνέπειες. ΜΚΟ εξεμάνησαν, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες επέπληξε την ελληνική κυβέρνηση παραπέμποντας στο θάνατο του κοριτσιού. Στις 16 Αυγούστου, Έλληνες συνοριοφύλακες βρήκαν την ομάδα των προσφύγων, για την οποία μέχρι τότε λεγόταν ότι δεν μπορούσε να εντοπιστεί. Ο ανταποκριτής του SPIEGEL Χρηστίδης εξέφρασε τις αμφιβολίες του. Στα δημοσιεύματα που κατέβηκαν από την ιστοσελίδα λέγεται ότι μετέφερε αμέσως στις ελληνικές Αρχές την έκκληση των προσφύγων για βοήθεια. Οι ελληνικές Αρχές από την πλευρά τους είπαν ότι το μικρό νησί δεν ανήκει στην Ελλάδα, αλλά στην Τουρκία και ότι οι πρόσφυγες απωθήθηκαν στον Έβρο από Τούρκους συνοριοφύλακες. Η τουρκική κυβέρνηση απέρριψε αυτήν την περιγραφή της κατάστασης.

Ο συντάκτης του SPIEGEL Χρηστίδης εξέφρασε αμφιβολίες για το αφήγημα της ελληνικής κυβέρνησης σε μία σειρά αναρτήσεών του στο Twitter στις 14 Αυγούστου, στις οποίες περιέγραφε το πώς εντοπίστηκαν οι πρόσφυγες. Υποστήριξε, μάλιστα, ότι έχει συγκεντρώσει «βουνά αποδείξεων» ότι οι πρόσφυγες βρίσκονταν στο νησί και εξέπεμψαν έκκληση για βοήθεια. Τα μεταδεδομένα συγκρίθηκαν, οι δημοσιογράφοι πραγματοποίησαν βιντεοκλήσεις με τους πρόσφυγες, ενώ υπήρχαν και μαρτυρίες Ελλήνων κατοίκων. Ωστόσο, το «Έβερεστ των αποδείξεων» δεν εμπόδισε κάποιους «συναδέλφους» από το να ακολουθούν τις προσταγές όσων βρίσκονται στην εξουσία, αναφερόταν στα tweets.

Η ελληνική κυβέρνηση, με την οποία ο Χρηστίδης έχει από τότε αντιπαράθεση και η οποία έχει στραφεί εναντίον επικριτικών δημοσιογράφων, παρουσιάζει την όλη υπόθεση διαφορετικά. Σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζει, στο νησί δεν πέθανε κανένα κορίτσι, η Μαρία δεν υπήρξε ποτέ. Ανάμεσα στους 38 πρόσφυγες που οδηγήθηκαν, μαζί με άλλους, στο συγκρότημα των φυλακών Φυλάκιο στην Ορεστιάδα, συγκαταλεγόταν και μια οικογένεια με τέσσερα παιδιά, τα οποία ήταν καλά στην Υγεία τους.

Η Καθημερινή έγραψε στις 26 Σεπτεμβρίου ότι ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης είχε απευθύνει επιστολή στο SPIEGEL και στο Channel 4, στην οποία απέρριπτε το αφήγημά τους για τα γεγονότα και υποστήριζε ότι οι κατηγορίες είναι ψευδείς. Η ΜΚΟ Humanrights360, η οποία ενεπλάκη στην υπόθεση, αναγνώρισε επίσης ότι το νησί ήταν τουρκικό έδαφος, και αυτό είναι κάτι που είχε επισημανθεί από την αρχή. Επιπλέον, δεν υπάρχουν στοιχεία και φωτογραφίες που να καταδεικνύουν πως υπήρξε νεκρό παιδί, αναφέρεται στην επιστολή. Το μόνο που υπήρξε ήταν η προαναφερθείσα οικογένεια με τα τέσσερα –εν ζωή- παιδιά. Ένα παιδί που φερόταν να δαγκώθηκε από σκορπιό είναι καλά στην Υγεία του.

Στις 24 Σεπτεμβρίου, ο δημοσιογράφος του SPIEGEL Χρηστίδης έγραψε στο Twitter ότι ένας από τους πρόσφυγες, με τους οποίους είχε μιλήσει, του είχε πει ότι οι ελληνικές Αρχές τον πίεζαν να ανακαλέσει τη μαρτυρία του για το κορίτσι που φέρεται να έχασε τη ζωή του. Η ελληνική κυβέρνηση, με τη σειρά της, κατηγόρησε το δημοσιογράφο ότι εισχώρησε ως φερόμενος μεταφραστής της προαναφερθείσας ΜΚΟ στην φυλακή για τους πρόσφυγες για να καταφέρει να μιλήσει με τους πρόσφυγες.

Τι λέει για όλα αυτά το SPIEGEL; Οι απαντήσεις στα ερωτήματα της FAZ αφήνουν να εννοηθεί πως υπάρχει οπισθοχώρηση: Πρόκειται για «αρκετά άρθρα, συμπεριλαμβανομένων και καταχωρήσεων ειδησεογραφικού χαρακτήρα, τα οποία αναφέρονται στην τύχη μιας ομάδας προσφύγων στα ελληνοτουρκικά σύνορα του ποταμού Έβρου το καλοκαίρι του 2022». Υπάρχουν πλέον «αμφιβολίες για την μέχρι τώρα περιγραφή του τι συνέβη τότε». Πρόκειται «κυρίως για την υποψία ότι οι πρόσφυγες ενδεχομένως έχουν επινοήσει τον θάνατο μιας κοπέλας στην κατάσταση ανάγκης, στην οποία είχαν βρεθεί. Μερικά από τα αρχικά δημοσιεύματα είχαν αποδεχτεί ως γεγονός τις περιγραφές των προσφύγων, οι οποίοι μέχρι σήμερα επιμένουν ότι το κορίτσι έχασε τη ζωή του».

Το SPIEGEL έχει προχωρήσει σε έλεγχο της εγκυρότητας των δημοσιευμάτων και «αφού ολοκληρωθεί η έρευνα θα αποφασιστεί το κατά πόσον τα άρθρα θα δημοσιευτούν και πάλι σε διορθωμένη και ενημερωμένη μορφή». Η εξέταση προκλήθηκε μετά από αίτημα του Διαμεσολαβητή που θεσπίστηκε στο περιοδικό το 2020, ο οποίος και έλαβε έξωθεν πληροφορίες. Τα στοιχεία εντοπίστηκαν στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και στην επιστολή του Έλληνα Υπουργού Μετανάστευσης, λένε από τον SPIEGEL. Το περιοδικό επιδιώκει την επικοινωνία με το Channel 4, το οποίο όπως φαίνεται έλαβε και αυτό επιστολή από τον Υπουργό. Και ο Χρηστίδης όντως βρέθηκε ως ψεύτικος μεταφραστής στον προσφυγικό καταυλισμό; Το SPIEGEL απάντησε: «Ο Γιώργος Χρηστίδης πήγε μαζί με τη ΜΚΟ ως μεταφραστής».

Ρεπορτάζ του Michael Hanfeld, στη στήλη «ΜΜΕ» της ε/φ ZEIT