Παίζει ρόλο το ύψος του ανθρώπου στις ασθένειες ;

Ερευνητές διαπίστωσαν ότι το μέγεθος του σώματος μπορεί να επηρεάσει τους κινδύνους εμφάνισης ασθενειών. Ανάλογα με την ασθένεια, οι ψηλότεροι ή οι κοντύτεροι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να νοσήσουν.

Είναι στατιστικά αποδεδειγμένο ότι οι άνθρωποι γίνονται όλο και πιο ψηλοί: Οι Γερμανοί άνδρες είχαν ύψος μέσο όρο 1,67 μ. το 1896, αλλά σχεδόν 1,80 μ.το 2021. Για τις γυναίκες στην ίδια χρονική περίοδο αυξήθηκε από 1,56 μ σε μέσο όρο 1,66 μ. 

Καθοριστικό βέβαια ως προς την υγεία είναι ο τρόπος ζωής στην καθημερινότητα. Παρ' όλα αυτά, το ύψος προφανώς παίζει ρόλο σε διάφορες ασθένεις:

Διαβήτης

Οι ψηλοί άνθρωποι έχουν ένα πλεονέκτημα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός και σύμφωνα με τον Norbert Stefan, καθηγητή Κλινικής-Πειραματικής Διαβητολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Tübingen, ότι οι γενετικοί παράγοντες για την αύξηση του σώματος σχετίζονται με λιγότερο λίπος στο συκώτι και καλύτερη ευαισθησία στην ινσουλίνη.

Αυτοί οι δύο παράγοντες εξασφαλίζουν επομένως ότι οι ψηλοί άνθρωποι έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν διαβήτη. Οι μικροί άνθρωποι, από την άλλη πλευρά, έχουν φτωχότερη αξιοποίηση της γλυκόζης, πράγμα που σημαίνει ότι είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν διαβήτη.

Αυτό είναι επίσης το αποτέλεσμα μιας αξιολόγησης από τον Μάιο του 2023: Όσο ψηλότερες είναι οι γυναίκες και οι άνδρες σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα να πάθουν διαβήτη τύπου 2. Παράγοντες κινδύνου γι' αυτό, ωστόσο, είναι επίσης το σοβαρό υπερβολικό βάρος και η έλλειψη άσκησης. Ο Karel Kostev, επιστημονικός υπεύθυνος επιδημιολογικής έρευνας στο συμβεβλημένο ερευνητικό ινστιτούτο IQVIA, εξέτασε τα δεδομένα 780.000 ενήλικων ασθενών μαζί με μια ομάδα παθολόγων από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ντίσελντορφ.

Το συμπέρασμά τους: για κάθε δέκα εκατοστά μικρότερου ύψους, ο κίνδυνος νεοεμφανιζόμενου διαβήτη τύπου 2 αυξάνεται κατά 15% στις γυναίκες και κατά 10% στους άνδρες. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ του ύψους και της ανάπτυξης διαβήτη τύπου 1, ο οποίος συχνά ξεκινά στην παιδική ή εφηβική ηλικία λόγω απόλυτης έλλειψης της ορμόνης ινσουλίνης.

Μια άλλη γερμανική μελέτη το 2019 κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι οι μικροί άνθρωποι έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 - ανεξάρτητα από την αντίστοιχη μάζα σωματικού λίπους.

Καρδιαγγειακές παθήσεις

Το μέγεθος του σώματος μπορεί επίσης να επηρεάσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων. Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ντίσελντορφ ανέλυσε τα δεδομένα σχεδόν 660.000 ασθενών και διαπίστωσε ότι οι μικρότερες γυναίκες και άνδρες έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους ψηλότερους να υποφέρουν από υψηλή αρτηριακή πίεση ή να υποστούν εγκεφαλικό επεισόδιο στο οποίο πεθαίνει εγκεφαλικός ιστός.

Σύμφωνα με τον Norbert Stefan, οι ψηλοί άνθρωποι έχουν πολλά πλεονεκτήματα. Απαριθμεί: "Λιπαρά οξέα λιγότερα, LDL χοληστερόλη χαμηλότερη, γλυκόζη χαμηλότερη και ηπατοκίνες (πρωτεΐνες του ήπατος) ευνοϊκότερες". Αυτό σημαίνει ότι αθροιστικά: Οι ψηλοί άνθρωποι έχουν μικρότερο κίνδυνο καρδιακής προσβολής.

Στο σύνολο δεδομένων από το Ντίσελντορφ, οι κοντές γυναίκες και άνδρες είχαν υψηλότερο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου, κατά την οποία στενεύουν τα αιμοφόρα αγγεία, γεγονός που αυξάνει επίσης τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Σύμφωνα με τη μελέτη, για κάθε δέκα εκατοστά αύξηση του ύψους, ο κίνδυνος γι' αυτό μειώνεται κατά 9% στις γυναίκες και κατά 13% στους άνδρες. Αντίθετα, οι ψηλότερες γυναίκες και άνδρες έχουν υψηλότερο κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής, σύμφωνα με αυτό το σύνολο δεδομένων.

Θρομβώσεις

Οι ψηλοί άνθρωποι βρίσκονται σαφώς σε μειονεκτική θέση . "Όσο μακρύτερα είναι τα άκρα, τόσο περισσότερο αίμα πρέπει να αντλείται προς την καρδιά", απεικονίζει ο Norbert Stefan. Σύμφωνα με τον ίδιο, έως και το 90 % των θρομβώσεων συμβαίνουν στις βαθιές φλέβες των ποδιών και μπορεί να οδηγήσουν σε πνευμονική εμβολή.

Ο Karel Kostev και η ομάδα παθολόγων του στο Ντίσελντορφ καταλήγουν επίσης στο συμπέρασμα ότι ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου αυξάνεται κατά 23 % για κάθε δέκα εκατοστά ύψους σώματος. Μια ματιά σε μια σουηδική ανάλυση από το 2017 δείχνει επίσης: Οι ψηλοί άνθρωποι έχουν υψηλότερο κίνδυνο θρόμβωσης.

Αμερικανοί ερευνητές κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι οι ψηλοί άνθρωποι έχουν υψηλότερο κίνδυνο κολπικής μαρμαρυγής και κιρσών, οι οποίες μπορούν να ευνοήσουν την ανάπτυξη θρομβώσεων. Για το σκοπό αυτό, η ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Κολοράντο ανέλυσε πληροφορίες για περισσότερους από 250.000 ενήλικες για περισσότερες από 1.000 ασθένειες και χαρακτηριστικά.

Καρκίνος

Στον καρκίνο, επίσης, υπάρχει σύνδεση μεταξύ του μεγέθους του σώματος και της συχνότητας της νόσου. Η σύγκριση των δεδομένων από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ντίσελντορφ έδειξε ότι οι ψηλότεροι ασθενείς είναι πιο ευάλωτοι. Ο κίνδυνος αυξάνεται κατά 9% για τις γυναίκες και κατά 6% για τους άνδρες για κάθε δέκα εκατοστά αύξησης του ύψους.

Ο Norbert Stefan βλέπει έναν λόγο για τους ολοένα και ψηλότερους ανθρώπους στην αυξημένη κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων και κόκκινου κρέατος. Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνει την Κίνα, όπου το ύψος αυξάνεται εδώ και χρόνια. Η υπερβολική κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών ενεργοποιεί τα γονίδια ανάπτυξης, ιδίως εκείνα για τους αυξητικούς παράγοντες IGF-1 και επίσης IGF-2, και τα ρυθμίζει προς τα πάνω. Ο διαβητολόγος Stefan τα αποκαλεί αυτά "λίπασμα για τα κύτταρα". 

Η σύνδεση με τον καρκίνο προέρχεται από τη δια βίου ισχυρότερη ανάπτυξη των κυττάρων, η οποία προωθείται από τους IGF-1 και IGF-2 και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης σύνδεση μεταξύ του μεγέθους και της συχνότητας εμφάνισης ορισμένων τύπων καρκίνου. Ο Norbert Stefan κατονομάζει τους τρεις πιο συνηθισμένους σε ψηλούς ανθρώπους: τον καρκίνο του μαύρου δέρματος, τον καρκίνο του παχέος εντέρου και τον καρκίνο του μαστού.

Πόνος στην πλάτη

"Μια σχέση μεταξύ του μεγέθους του σώματος και του πόνου στην οσφυαλγία υποστηρίζεται πάντα, αλλά δεν έχει αποδειχθεί", λέει ο Bernd Kladny, Γενικός Γραμματέας της Γερμανικής Εταιρείας Ορθοπεδικής και Ορθοπεδικής Χειρουργικής.

Η καταπόνηση είναι μεγαλύτερη στους ψηλούς ανθρώπους όταν σκύβουν προς τα εμπρός και σηκώνουν κάτι, για παράδειγμα, "αλλά έχουν επίσης διαφορετική ανατομία με ισχυρότερους μύες από τους κοντύτερους ανθρώπους". Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συμβάλλουν στον πόνο στην πλάτη. 

Πηγή: (dpa/mak)