Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ - Δεν ξεχνάμε αυτούς που...ξεχνάνε

 Παγκόσμια Ημέρα Αλτσχάιμερ - Δεν ξεχνάμε αυτούς που...ξεχνάνε

Η Αλτσχάιμερ, μία νόσος που εξαπλώνεται ταχύτατα σε παγκόσμιο επίπεδο (κάθε 65 δευτερόλεπτα, κάποιος άνθρωπος στον κόσμο αναπτύσσει τη νόσο) κατατάσσεται πλέον ανάμεσα στις σύγχρονες, παγκόσμιες μάστιγες. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η μόνη αιτία θανάτου ανάμεσα στις κορυφαίες 10, που δεν μπορεί να προληφθεί, να θεραπευθεί ή να επιβραδυνθεί.

Ιστορία

Η Αλτσχάιμερ, μια χρόνια νευροεκφυλιστική ασθένεια του κεντρικού νευρικού συστήματος, πήρε το όνομά της από τον Γερμανό ψυχίατρο Αλοΐσιο Αλτσχάιμερ (1864 – 1915). Ο Αλτσχάιμερ ήταν ο πρώτος που περιέγραψε με σαφήνεια τα συμπτώματά της, το 1906, αποκαλώντας τη νόσο “προγεροντική άνοια”.

Αλτσχάιμερ και άνοια

Είναι αναγκαίο να εξηγήσουμε τη διαφορά της Αλτσχάιμερ από την άνοια, καθώς οι δύο έννοιες πολλές φορές συγχέονται ή χρησιμοποιούνται εναλλακτικά.

Η άνοια δεν είναι νόσος, αλλά σύνολο συμπτωμάτων που περιλαμβάνει προβλήματα μνήμης, δυσκολίες στον συλλογισμό και την επίλυση προβλημάτων, καθώς και διαταραχές της ομιλίας και της αντίληψης.

Η Αλτσχάιμερ είναι νόσος που οδηγεί στην άνοια. Περίπου τα 2/3 των περισσοτέρων από 50.000.000 διαγνωσμένων περιστατικών άνοιας παγκοσμίως οφείλονται στη νόσο Αλτσχάιμερ (η δεύτερη πιο συχνή αιτία άνοιας είναι η αγγειακή άνοια, αποτέλεσμα εγκεφαλικών επεισοδίων, και δεν πρέπει να συγχέεται με την Αλτσχάιμερ)

 Αιτίες και διάρκεια

Ο αιτίες της νόσου Αλτσχάιμερ δεν είναι ακόμη εν πολλοίς γνωστές. Εικάζεται ότι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες καθώς και ο τρόπος ζωής παίζουν σημαντικό ρόλο. Από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι και το τελικό στάδιο της νόσου μεσολαβούν κατά μέσο όρο 6 με 10 έτη.

Παρατηρούνται πάντως περιπτώσεις όπου η ασθένεια διαρκεί 15 ή ακόμη και 20 έτη (ωστόσο, λιγότερο από 3% των ατόμων ζει περισσότερο από 14 έτη μετά τη διάγνωση). Γενικά, η νόσος εντοπίζεται στα άτομα άνω των 65 ετών, αν και πρόωρο Αλτσχάιμερ μπορεί να εμφανιστεί και πολύ νωρίτερα. Η νόσος εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες.

Μορφωτικό επίπεδο

Αρκετές έρευνες έχουν δείξει επίσης ότι υπάρχει σχέση μεταξύ χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και άνοιας και ιδιαίτερα τύπου Alzheimer. Πρόσφατα μάλιστα σε έρευνα με 528 άτομα που έπασχαν από άνοια βρέθηκε ότι το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο αύξησε τον κίνδυνο για τη νόσο Alzheimer σε γυναίκες με λιγότερα από 8 χρόνια εκπαίδευσης.

Αλτσχάιμερ και οικογένεια

Η νόσος συχνά ονομάζεται “οικογενειακή ασθένεια” λόγω του χρόνιου στρες της παρακολούθησης ενός αγαπημένου προσώπου με αυτήν. Το συμπτώματα του μέλους της οικογένειας που νοσεί, επηρεάζουν όλα τα ψυχικά, συναισθηματικά και κοινωνικά επίπεδα της ζωής στο σπίτι. Η οικογένεια κλονίζεται και η/ο σύζυγος (ή το παιδί) μετατρέπεται σε φροντιστή.

Συχνά εμφανίζεται ντροπή για την ασθένεια, θυμός και άγχος, ενώ λόγω του στίγματος της ψυχικής ασθένειας είναι πολύ συνηθισμένη η απομάκρυνση από κοινωνικές επαφές και εκδηλώσεις. Πολλές φορές, οι συγγενείς που φροντίζουν ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ θεωρούνται τα “κρυμμένα θύματα” της νόσου.

Προειδοποιητικά σημεία της νόσου.

Αν κάποιο από τα αγαπημένα σας πρόσωπα, ή και εσείς οι ίδιοι, αναγνωρίζετε κάποιο από τα παρακάτω συμπτώματα, απευθυνθείτε αμέσως σε κάποιον ειδικό.

Δυσκολεύεστε να θυμηθείτε την ημέρα, τον μήνα και τη χρονιά.

Δυσκολεύεστε να οργανώσετε το καθημερινό σας πρόγραμμα και τις δραστηριότητές σας.

Δυσκολεύεστε στο να κάνετε και να διαχειριστείτε πράγματα που στο παρελθόν ήταν ιδιαίτερα εύκολα. Δυσκολεύεστε, για παράδειγμα, να μαγειρέψετε, να οδηγήσετε ή να διαχειριστείτε τα οικονομικά σας.

Έχετε δυσχέρεια στο να εκφραστείτε. Σας ξεφεύγουν οι κατάλληλες λέξεις.

Θυμάστε πολύ καλά γεγονότα που συνέβησαν πριν πολλά χρόνια, αλλά ξεχνάτε τα πρόσφατα.

Ξεχνάτε ονόματα και φυσιογνωμίες ανθρώπων.

Ξεχνάτε τα ραντεβού που είχατε και τις υποχρεώσεις σας.

Χάνετε συχνά τα προσωπικά σας αντικείμενα, όπως κλειδιά, γυαλιά, χάπια, κινητό κλπ.

Χάνετε τον δρόμο σας σε περιοχές που γνωρίζετε πολύ καλά.

Υπάρχουν τροφές ενάντια στο Alzheimer;

Η διατροφική προσέγγιση για την νόσο Alhzeimer εστιάζει σε τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά, βιταμίνες (όπως βιταμίνη C και βιταμίνη Ε) και απαραίτητα λιπαρά οξέα καθώς υπάρχει μια σειρά μελετών που υποστηρίζουν ότι αυτά τα θρεπτικά συστατικά πιθανόν να προλαμβάνουν την εμφάνιση της νόσου μέσω της προστασίας του εγκεφάλου από τις οξειδωτικές ρίζες και την φλεγμονή.

Η διατροφή φαίνεται να είναι ένας από τους παράγοντες που έχουν προστατευτικό ρόλο όσον αφορά την εμφάνιση ή/ και την εξέλιξη της νόσου. Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι το οξειδωτικό στρες και η συσσώρευση ελεύθερων ριζών εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία της νόσου. Επίσης αρκετές έρευνες έχουν βρει συσχέτιση μεταξύ των γνωστικών ικανοτήτων και τα επίπεδα συγκέντρωσης του φολικού οξέος, βιταμίνης Β12, Β6 και ομοκυστεΐνης στον ορό.

Εντούτοις, οι διατροφικοί παράγοντες δεν μπορούν να μελετηθούν χωριστά, αλλά σε συνδυασμό με τους υπόλοιπους παράγοντες που σχετίζονται με το Alzheimer, όπως γενετικούς, οιστρογόνα, χρήση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες.

Δίαιτα MIND για την καταπολέμιση του Alhzeimer

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Rush δημιούργησαν την δίαιτα MIND ,η οποία αποτελεί έναν συνδυασμό της Μεσογειακής διατροφής και της αντιυπερτασικής δίαιτας DASH. Σκοπός της διατροφής αυτής είναι η πρόληψη των εκφυλιστικών παθήσεων και η ενίσχυση της υγείας του εγκεφάλου και πιθανώς η καταπολέμηση αυτών των ασθενειών μέσω της επιβράδυνσης της εξέλιξης τους.

Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της δίαιτας είναι ότι προωθεί την κατανάλωση των εξής 10 τροφίμων:

Πράσινα φυλλώδη λαχανικά (όπως σπανάκι, μαρούλι κ.τ.λ), σε τουλάχιστον 6 μερίδες εβδομαδιαίως.

Άλλα λαχανικά, τουλάχιστον μία μερίδα την ημέρα

Ξηρούς καρπούς, 5 μερίδες εβδομαδιαίως

Μούρα (μύρτιλο, βατόμουρο) , 2-3 μερίδες εβδομαδιαίως

Όσπρια, τουλάχιστον 3 μερίδες εβδομαδιαίως

Ολικής άλεσης δημητριακά, 1 μερίδα κάθε μέρα

Ψάρια, 1 φορά την εβδομάδα

Πουλερικά, 2 φορές την εβδομάδα

Χρήση αποκλειστικά ελαιολάδου για την μαγειρική

Κρασί, ένα ποτήρι ημερησίως

Αντιθέτως, με βάση τη MIND diet καλό είναι να καταναλώνονται με χαμηλότερη συχνότητα τα παρακάτω:

Κόκκινο κρέας, λιγότερο από 4 μερίδες την εβδομάδα

Τυριά, λιγότερο από 1 μερίδα εβδομαδιαίως

Σφολιάτες και γλυκά, λιγότερο από 5 μερίδες εβδομαδιαίως

Τηγανητά και πρόχειρα φαγητά, λιγότερο από 1 μερίδα την εβδομάδα

Αποφυγή αγελαδινού βουτύρου

Η μελέτη που πραγματοποίησε η ερευνητική ομάδα χρησιμοποιώντας την MIND diet κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα άτομα όσο πιο προσκολλημένα ήταν στην διατροφή τόσο χαμηλότερα ήταν τα ποσοστά εμφάνισης της νόσου Alzheimer. Ακόμα και εκείνοι που ήταν μέτρια συμμορφωμένοι με την διατροφή είχαν 35% λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν.

Σήμερα, υπάρχουν πάνω από 200.000 ασθενείς στην Ελλάδα και 50.000.000 παγκοσμίως, ενώ από τη νόσο προσβάλλονται το 5% των ατόμων άνω των 65 ετών και το 25% άνω των 85. Σύμφωνα με τις προβλέψεις των επιστημόνων, στο μέλλον ο αριθμός των ανοϊκών ατόμων θα αυξηθεί δραματικά. Η Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών (Alzheimer Hellas) εκτιμά ότι αριθμός τους στην χώρα μας θα φθάσει στους 354.000 το 2050.

Από τη νόσο Αλτσχάιμερ πάσχει, εξάλλου, όλη η οικογένεια. Αυτοί που έχουν υπό τη φροντίδα τους ανοϊκούς ασθενείς και υπολογίζονται σε 400.000 στην Ελλάδα επωμίζονται δυσβάστακτο ψυχολογικό, σωματικό και οικονομικό φορτίο.