Το όραμα του Ρήγα Φεραίου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων

Το 1796 ο εθνεγέρτης Ρήγας Φεραίος, ο Βελεστινλής, οραματίστηκε την δημιουργία μιας δημοκρατικής πολιτείας στα υπόδουλα, από τους Οθωμανούς, Βαλκάνια και η Χάρτα, το πρώτο από τα δώδεκα φύλλα της οποίας είχε ήδη τυπωθεί στην Κωνσταντινούπολη, θα αποτελούσε το πρώτο βήμα. Το 1797 τυπώθηκαν στη

Βιέννη 1.220 αντίτυπα της δωδεκάφυλλης Χάρτας και τα μισά μέσω της Τεργέστης έφτασαν στη Σμύρνη και τα άλλα μισά στο Βουκουρέστι.

Σήμερα εκτιμάται ότι σώζονται περίπου 100 αντίτυπα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ αυτό του Καπεσόβου που πιθανολογείται ότι προέρχεται από το Βουκουρέστι, αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση και ήταν ένα από τα αντίτυπα της Χάρτας που παρουσιάστηκαν πρόσφατα σε έκθεση στο Τελόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από την έρευνα (την τελευταία δεκαετία με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας), όπως ανέφερε ο κ. Λιβιεράτος, έχει προκύψει ότι κυκλοφόρησαν δυο κύριες εκδόσεις της Χάρτας, τύπου Α και τύπου Β. Στα πρώτα υπάρχουν κενά σε τοπωνύμια ή άλλες διαφορές. Τα σωζόμενα αντίτυπα είναι στην πλειονότητά τους τύπου Β και έγχρωμα, αλλά υπάρχει και μια τρίτη έκδοση-παραλλαγή της Χάρτας τύπου Α, όπως είναι αυτή του Καπεσόβου. Πρόκειται για αναπάντητα ερωτήματα για το πώς εκδόθηκαν και τέτοια αντίτυπα. Τα δώδεκα φύλλα της Χάρτας του Καπεσόβου είναι ασπρόμαυρα διαστάσεων 85Χ58,5 εκατοστά και είναι δεμένα με δερμάτινη στάχωση, όπως και άλλο αντίτυπο που φυλάσσεται στη Ρουμανική Ακαδημία στο Βουκουρέστι, γεγονός που ενισχύει το σενάριο να έφτασε από εκεί στο Καπέσοβο η Χάρτα και όχι από τη Σμύρνη. 

Το που σχεδιάστηκε για να φτάσει το τυπογραφείο η Χάρτα διαστάσεων 2Χ2 μέτρα, (περιλαμβάνει μια τεράστια έκταση από τον Δούναβη μέχρι το Λιβυκό πέλαγος και από την Καλαβρία της Ιταλίας μέχρι την Δυτική Μικρά Ασία) είναι άγνωστο. Πιθανολογείται ότι αυτό έγινε στο Βουκουρέστι και μάλιστα στο σπίτι γιατρού από τη Ζίτσα. Η Χάρτα δεν ακολουθεί την τεχνική και πρακτική της εποχής που τυπώθηκε, αλλά παλιότερες, είναι ένα ακόμη στοιχείο. Εκτιμάται ότι ο Ρήγας βιάζονταν να προλάβει τις εξελίξεις και πίστευε στη βοήθεια του Μεγάλου Ναπολέοντα για να υλοποιηθεί το όραμα του. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα 160 νομίσματα από διάφορες ιστορικές περιόδους του Ελλαδικού χώρου, που απεικονίζονται στη Χάρτα του Ρήγα (η έκθεση συνοδεύεται από νομίσματα που υπάρχουν στο Αρχαιολογικό Μουσείο, καθώς και χάρτες, παλαίτυπα εποχής), κάτι που δεν συνηθίζονταν στους χάρτες της εποχής, ωστόσο το σενάριο που πρόβαλε ο κ. Λιβιεράτος είναι «ότι τα γρόσια ήταν ένα μήνυμα για μια χώρα όχι μόνο ελεύθερη αλλά και ευημερούσα», μαζί με τα γράμματα και τα άρματα. 

Ακολουθούν: «Στην καρδιά του Μάη του ’68» (σε συνεργασία με τη Photometria, International Photography Festival), «Και τα δέντρα στο Μουσείο;» (σε συνεργασία με τον εικαστικό Πέρο Μπέχλη), «Αρμονικές Χαράξεις από το αρχείο του Βασιλείου Κουρεμένου» (σε συνεργασία με τη Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων), «Έρια. Κτηνοτρόφοι της αρχαίας Ηπείρου» (σε συνεργασία με διάφορους φορείς), «Ευεργεσία» (σε συνεργασία με διάφορους φορείς), «Η Δωδώνη και η Δύση» (σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια του Salerno, και του Lecce, στα Αρχαιολογικά Μουσεία της Νάπολης, του Τάραντα και του Ρηγίου της Καλαβρίας), «Το χρυσό στεφάνι και η φιάλη της αρχαιοκαπηλίας», «Αναφορά στην αρχαιολόγο Ιουλία Βοκοτοπούλου»....

Δημοσιεύτηκε στη σελίδα: http://www.mixanitouxronou.gr