Tagesspiegel :«Οφσάιντ η Άγκυρα»

Υπότιτλος: «Μετά την ΕΕ, οι ΗΠΑ επιβάλλουν επίσης κυρώσεις στην Τουρκία. Υπερέβαλε ο Πρόεδρος Erdogan με την αντιδυτική του πορεία;»

Στην ανταπόκριση της Susanne Güsten από την Κωνσταντινούπολη αναφέρονται τα ακόλουθα:

Στην υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ και μέλος του ΝΑΤΟ Τουρκία επιβλήθηκαν κυρώσεις την Τρίτη από

την Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

Λίγες ημέρες μετά την απόφαση της ΕΕ να τιμωρήσει την Τουρκία για την επιθετική πολιτική της στην ανατολική Μεσόγειο, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε τα δικά της κυρωτικά μέτρα που σχετίζονται με την αγορά ρωσικού συστήματος αεράμυνας από την Άγκυρα. Η τουρκική κυβέρνηση χαρακτήρισε τις αμερικανικές κυρώσεις άδικες και ανακοίνωσε αντίποινα. Τα κυρωτικά μέτρα δείχνουν πόσο έχει απομακρυνθεί η Τουρκία υπό τον Πρόεδρο Recep Tayyip Erdogan από τους παραδοσιακούς συμμάχους της.

Όπως και με τις κυρώσεις της ΕΕ την περασμένη εβδομάδα, η σημασία των κυρώσεων που επέβαλε η Αμερική έγκειται κυρίως στη συμβολική αξία τους και λιγότερο στην οικονομική ζημία που προκαλούν στην Τουρκία. Η λίρα έναντι του δολαρίου παρέμεινε σταθερή μετά την ανακοίνωση των μέτρων επειδή η απόφαση ήταν αναμενόμενη. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ απαγορεύουν κοινά έργα και μεταφορά τεχνολογίας μεταξύ εταιρειών των ΗΠΑ και της Τουρκικής Στρατιωτικής Υπηρεσίας Προμηθειών (SSB). Τα τραπεζικά δάνεια των ΗΠΑ προς την SSB θα περιοριστούν στα δέκα εκατομμύρια δολάρια κατ’ ανώτατο όριο, ενώ τα περιουσιακά στοιχεία στις ΗΠΑ του επικεφαλής της SSB Ismail Demir και τριών άλλων αξιωματούχων θα παγώσουν. Στα εν λόγω άτομα δεν επιτρέπεται πλέον να ταξιδέψουν στις ΗΠΑ μέχρι νεωτέρας. Η Άγκυρα δήλωσε ότι θα λάβει «τα απαραίτητα μέτρα» για να ανταποκριθεί στις κυρώσεις. Οι υποστηρικτές του Erdogan ζήτησαν η Τουρκία να κλείσει την αεροπορική βάση στο Incirlik κοντά στα σύνορα με τη Συρία για τα αμερικανικά αεροσκάφη ως απάντηση στις κυρώσεις. Το Incirlik είναι μια σημαντική βάση για τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.

Η Ουάσιγκτον και η Άγκυρα βρίσκονται σε διαμάχη εδώ και χρόνια, όσον αφορά την απόφαση του Erdogan να αγοράσει το ρωσικό σύστημα αεράμυνας S-400. Η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έπρεπε να επιλέξει αυτό το σύστημα, επειδή η Ουάσιγκτον αρνήθηκε να πουλήσει το σύστημα American Patriot. Οι ΗΠΑ, η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ ασκούν κριτική, αναφέροντας ότι το S-400 δεν είναι συμβατό με το ολοκληρωμένο σύστημα αεράμυνας της συμμαχίας και ότι η Μόσχα θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει για να κατασκοπεύει τη δυτική τεχνολογία όπλων. Οι ΗΠΑ απέκλεισαν επίσης την Τουρκία από το κοινό project που αφορά τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 λόγω των S-400. Εάν συνεχιστεί η διαφωνία για τους S-400, ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ Joe Biden θα μπορούσε να επιβάλει αυστηρότερες κυρώσεις. Αυτό θα καταστήσει πιο δύσκολη την ομαλοποίηση των τουρκοαμερικανικών σχέσεων. Και οι δύο χώρες διασταυρώνουν τα ξίφη τους λόγω της αμερικανικής υποστήριξης στην κουρδική πολιτοφυλακή στη Συρία.

Οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Δύσης έχουν επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια επειδή ο Erdogan θέλει να εφαρμόσει τα τουρκικά συμφέροντα ενάντια στις αντιρρήσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ, θέλοντας να υπογραμμίσει με αυτό τον τρόπο την διεκδίκηση ενός ανεξάρτητου ρόλου για την Τουρκία ως περιφερειακής δύναμης. Ταυτόχρονα, η Τουρκία βελτίωσε τη σχέση της με την ηγεσία στη Μόσχα.

Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Sergej Lawrow υποστήριξε την Άγκυρα την Τρίτη στη διαμάχη με την Ουάσινγκτον και χαρακτήρισε τις αμερικανικές κυρώσεις παράνομες και αλαζονικές. Ο ιρανός Υπουργός Εξωτερικών Dschawad Sarif έκανε παρόμοια δήλωση.

Ο διαδεδομένος αντι-αμερικανισμός στην Τουρκία θα πρέπει να προστατεύσει τον Erdogan από τις αρνητικές εσωτερικές πολιτικές συνέπειες των κυρώσεων, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης στην Άγκυρα, το αριστερό-εθνικιστικό CHP, επέπληξε την Ουάσινγκτον και κάλεσε την κυβέρνηση του Erdogan να θέσει σε λειτουργία τους S-400 το συντομότερο δυνατό. Ωστόσο, οι τούρκοι ψηφοφόροι μπορεί να σκέφτονται διαφορετικά. Η πλειοψηφία θέλει να επιστρέψει στη Δύση, δήλωσε ο Faruk Acar της διαδικτυακής εφημερίδας Habertürk. Αυτό ισχύει επίσης για τους ψηφοφόρους από το κόμμα AKP του Erdogan.

Εξάλλου, η εξωτερική πολιτική του Erdogan βρίσκεται σε αδιέξοδο. Η συνεργασία με τη Ρωσία, η οποία συνιστά κυρίως τακτικισμό και εξυπηρετεί βραχυπρόθεσμους στόχους, δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις διαρραγείσες σχέσεις με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Ο τούρκος Πρόεδρος θεωρεί την κριτική από τη Δύση ως ένδειξη ότι οι ξένες δυνάμεις θέλουν να αποτρέψουν την άνοδο της χώρας του.

Μέχρι στιγμής, βασίστηκε στο ότι η ΕΕ και οι ΗΠΑ δεν θα προσέβαλαν τον γεωστρατηγικά σημαντικό εταίρο, Τουρκία. Αλλά προφανώς δεν υπολόγισε σωστά. Οι κυρώσεις των Βρυξελλών και της Ουάσιγκτον το καθιστούν σαφές.