«Έκθεση "Ελλάδα στο Μόναχο": Και ο Περικλής πίνει ούζο»

Südddeutsche Zeitung: «Η Συλλογή Κρατικών Αρχαιοτήτων του Μονάχου γιορτάζει τα "200 χρόνια ελληνο-βαυαρικής φιλίας"»

Foto: Wittelsbacher Ausgleichsfonds

Το ρεπορτάζ του συντάκτη Johan Schloemann αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Ο πρώτος βασιλιάς του νεοελληνικού κράτους ήταν Βαυαρός. Το όνομά του ήταν Όθων Α’ της οικογένειας Wittelsbach και ήταν κατά την ενθρόνισή του το 1832 στην τρυφερή ηλικία των 17 ετών. Ένα νεανικό πρόσωπο ελπίδας για την αναγέννηση του αρχαίου μεγαλείου. Ένας έφηβος, που θα έλεγαν και οι λάτρεις. Όταν οι Έλληνες έκαναν την έκπληξη και έγιναν πρωταθλητές Ευρώπης στο ποδόσφαιρο το καλοκαίρι του 2004 με τον Γερμανό προπονητή Otto «Rehakles» Rehhagel, τον αποκάλεσαν «βασιλιά Όθωνα Β’».

Όταν οι Βαυαροί εκδιώχθηκαν από την Αθήνα το 1862 μετά από μια στρατιωτική εξέγερση και αναγκάστηκαν να διακόψουν το ιδεαλιστικό κυβερνητικό τους πείραμα με βάση το πνεύμα του ανθρωπιστικού Γυμνασίου, άφησαν πίσω τους πολλά: Ζυθοποιίες που παρήγαγαν ελληνική ελαφριά μπύρα, μια σειρά από εθνικά ιδρύματα, μια πιο σύγχρονη, αλλά και μάλλον υπερτροφική Δημόσια Διοίκηση και δημόσιο χρέος. Αλλά στην πατρίδα τους στο Μόναχο προέκυψε ένα υποκατάστατο της Αθήνας κατασκευασμένο από κλασικό μάρμαρο, όπως ακριβώς συνέβη και στην ίδια την Αθήνα με την συνδρομή Βαυαρών εργολάβων. Το Ελληνικό Κοινοβούλιο στο Σύνταγμα εξακολουθεί να συνεδριάζει στο παλιό παλάτι του Όθωνα. Η πλατεία Gärtnerplatz του Μονάχου, όπου μόλις ήρθη η απαγόρευση κατανάλωσης οινοπνεύματος, πήρε το όνομά της από τον αρχιτέκτονα του κτιρίου. Στην υγειά του Διονύσου.

Τα μεγαλύτερα εκθέματα αυτής της ελληνο-βαυαρικής υπόθεσης είναι οι νεο-αρχαίες πλατείες και τα κτίρια του 19ου αιώνα, στο Μόναχο η πλατεία Königsplatz με το αντίγραφο των Προπυλαίων στην Ακρόπολη και η πρόσφατα ανακαινισμένη Γλυπτοθήκη. Αλλά επειδή φέτος γιορτάζεται ο αγώνας των Ελλήνων για ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία που ξεκίνησε πριν από 200 χρόνια, και επειδή οι Βαυαροί οπαδοί της Αρχαιότητας, οι επονομαζόμενοι Φιλέλληνες, αναμίχθηκαν ουσιαστικά σε αυτόν, μια μικρή ειδική έκθεση για την «Ελλάδα στο Μόναχο» υπενθυμίζει για ακόμα μια φορά την προέλευση της μόνιμης έκθεσης. Μπορεί και να φαίνεται μικρότερη, επειδή είχε ήδη μεγαλύτερους προκατόχους με ογκώδεις καταλόγους, όπως η έκθεση «Η νέα Ελλάδα. Έλληνες και Βαυαρία την εποχή του Λουδοβίκου Α’» που πραγματοποιήθηκε το 1999 στο Βαυαρικό Εθνικό Μουσείο.

Ο πατέρας του Όθωνα και δημιουργός της Γλυπτοθήκης, Λουδοβίκος Α’, έγραφε ποίηση ως διάδοχος του θρόνου, μαχόμενος για την απελευθέρωση της Ελλάδας στην ονειρική χώρα της αρχαιότητας. Στην είσοδο της Συλλογής Κρατικών Αρχαιοτήτων μπορεί κανείς να τον συναντήσει, όπως και το αυθεντικό ελληνικό ανατολίτικο σκουφάκι ύπνου του γιου του Όθωνα, κατασκευασμένο από κόκκινο μετάξι, και μια προτομή του Friedrich Wilhelm Thiersch, ενός επαναστατικού κλασικού φιλόλογου, στον οποίο αργότερα απονεμήθηκε τίτλος ευγενείας για τις υπηρεσίες του στην κλασική Εκπαίδευση στην Βαυαρία. Ο Thiersch όχι μόνο δίδαξε στο Wilhelmsgymnasium και στην Ακαδημία, αλλά ίδρυσε ακόμη και ένα «Λύκειο» για επιλεγμένους πτυχιούχους από την Ελλάδα, το οποίο αργότερα προτιμούσε να δέχεται τους μαθητές του που διακρίνονταν.

Στην Γλυπτοθήκη που βρίσκεται απέναντι, το μουσείο Γλυπτικής, εκτίθενται τα λίγα βαυαρικά αποκτήματα από την Ακρόπολη της Αθήνας και οι ελαιογραφίες του κύκλου εικόνων 39 μερών για τον ελληνικό αγώνα ανεξαρτησίας που δημιούργησε ο ζωγράφος Peter von Hess για τις στοές του Hofgarten. Οι γερμανο-ελληνικές παρεξηγήσεις που προέκυψαν μεταξύ της λαχτάρας για τον Περικλή και της Realpolitik στην Νοτιοανατολική Ευρώπη -συμπεριλαμβανομένων και των ναζί στην Ακρόπολη- για λόγους ευγένειας δεν εκτίθενται με αφορμή την επέτειο.

Το Μόναχο διαθέτει μεγάλη ελληνική κοινότητα, αλλά τι γίνεται σήμερα με την ελληνο-βαυαρική φιλία; Όλα εξαρτώνται από το πώς την μετρά κανείς -την κατανάλωση ούζου και τις κρατήσεις για διακοπές, τις οικονομικές σχέσεις, τον αριθμό των ατόμων που εγγράφονται σε μαθήματα ελληνικής γλώσσας ή την συμπόνια τους για την μοίρα των μεταναστών στην Λέσβο. Εν πάση περιπτώσει, όταν πέρασε η ελληνική περιπέτεια της οικογένειας Wittelsbach, οι κάτοικοι του Μονάχου έγραψαν με το νεανικό ύφος του πρώην μονάρχη τους: «Δεν επαινεί κανείς την ημέρα πριν από το βράδυ / έχοντας κατασκευάσει τα Προπύλαια».