Handelsblatt:«H Ελλάδα έχει την ευκαιρία για μία νέα αρχή»

«Παρά την επισφαλή κατάσταση του χρέους, η Ελλάδα έχει την ευκαιρία για μία νέα αρχή»

«Η πανδημία του κορωνοϊού έριξε την Ελλάδα και πάλι στην ύφεση. Ωστόσο, τα χαμηλά επιτόκια και τα κονδύλια της ΕΕ παρέχουν αποφασιστικό περιθώριο δράσης»

Η ανταπόκριση του Gerd Höhler από την Αθήνα αναφέρει, μεταξύ άλλων:

O Θεόδωρος Σκυλακάκης έχει έναν εφιάλτη: «Ο μεγαλύτερος φόβος μου είναι να έχουμε χρήματα και να μην τα ξοδεύουμε με σύνεση». Ως Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, ο 62χρονος οικονομολόγος είναι υπεύθυνος στην Αθήνα για τον κρατικό Προϋπολογισμό -και επομένως και για τα χρήματα που η Ελλάδα αναμένει από το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάκαμψης «Next Generation EU».

30,5 δις Ευρώ θα διοχετευτούν στην Ελλάδα έως το 2026. Το ποσό αντιστοιχεί στο 18,4% του ΑΕΠ του 2020. Σε σχέση με το ΑΕΠ, μόνο η Βουλγαρία και η Κροατία θα λάβουν περισσότερα χρήματα.

Η ανησυχία για το αν τα χρήματα χρησιμοποιούνται σωστά δεν βασανίζει μόνο τον Σκυλακάκη. Πολλοί στην ΕΕ αντιμετωπίζουν την Ελλάδα με καχυποψία. Κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους, η χώρα δύο φορές έφτασε στα πρόθυρα της εθνικής χρεοκοπίας.

Με δάνεια βοήθειας ύψους 289 δις Ευρώ, οι εταίροι στην Ευρωζώνη και το ΔΝΤ έσωσαν τους Έλληνες από την πτώχευση. Η επιχείρηση διάσωσης ήταν ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη στη Γερμανία.

Τα προγράμματα βοήθειας έληξαν το 2018. Ωστόσο, η Αθήνα βρίσκεται υπό την ενισχυμένη εποπτεία της ΕΕ. Η χώρα κουβαλά την κληρονομιά της κρίσης. Με 206% του ΑΕΠ, ο δείκτης εθνικού χρέους είναι ο υψηλότερος στην Ευρωζώνη, όπως και το ποσοστό ανεργίας με 16%.

Η Ελλάδα μόλις είχε αρχίσει να ανακάμπτει από την οκταετή ύφεση, όταν ήρθε ο κορωνοϊός. Το 2020 η Οικονομία συρρικνώθηκε κατά 8,2%. Αλλά αυτό που μοιάζει με μια πρώτη ματιά ως οπισθοδρόμηση, είναι πιθανώς μια μοναδική ευκαιρία.

Με τα χρήματα από τις Βρυξέλλες θα αρχίσει «μια νέα εποχή» για την χώρα του, δηλώνει ο Σκυλακάκης. Η Ελλάδα ήταν μια από τις πρώτες χώρες που τον περασμένο Οκτώβριο υπέβαλε στις Βρυξέλλες το πρώτο σχέδιο του Εθνικού Προγράμματος Ανάκαμψης.

Έχει το όνομα «Greece 2.0» και ανέρχεται σε 2.000 σελίδες. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης το βλέπει ως «γέφυρα όχι μόνο για την εποχή μετά την πανδημία του κορωνοϊού, αλλά και για την 3η δεκαετία του 21ου αιώνα».

Το 37% των επιδοτήσεων θα διοχετευτεί σε «πράσινα» έργα, όπως η ενεργειακά αποδοτική ανακαίνιση κτιρίων και η χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Ο Μητσοτάκης θέλει να επιταχύνει το τέλος της χρήσης άνθρακα από το 2028 έως το 2025. Ένας άλλος πυλώνας του προγράμματος είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Δημόσιας Διοίκησης και των ιδιωτικών επιχειρήσεων, καθώς και η επέκταση των δικτύων οπτικών ινών και της τεχνολογίας 5G.

Με τα δάνεια των 12,7 δις Ευρώ που αναμένει η Ελλάδα από το ταμείο της ΕΕ, η κυβέρνηση θέλει να κινητοποιήσει ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 57 δις Ευρώ. Το «Greece 2.0» συνοδεύεται από ένα ευρύ φάσμα 66 μεταρρυθμιστικών έργων σε αγορές και θεσμούς.

Ο Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας το βλέπει επίσης ως ευκαιρία να αφαιρεθεί η κληρονομιά των ετών κρίσης από το 2009 έως το 2018: «Το αναπτυξιακό σχέδιο επέκτασης προσφέρει στην ελληνική Οικονομία μια μοναδική ευκαιρία να κλείσει το επενδυτικό της κενό, να μειώσει το υψηλό ποσοστό ανεργίας και να βελτιώσει την ανάπτυξη -υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα θα εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις γρήγορα και πλήρως», δήλωσε ο επικεφαλής της Τραπέζης της Ελλάδος στην Handelsblatt. «Υπολογίζουμε ότι το σχέδιο έχει την δυνατότητα να βελτιώσει σε μόνιμη βάση το πρωτογενές πλεόνασμα της κυβέρνησης κατά 2,5% του ΑΕΠ», δήλωσε ο Στουρνάρας. «Αυτό μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους».

Ο δείκτης χρέους της Ελλάδας αναμενόταν να μειωθεί φέτος στο 163% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το φθινόπωρο του 2019. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις, θα ανέλθει στο 209%. Η αύξηση οφείλεται στην ύφεση και στην καταπολέμησή της. Ο Υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας ξόδεψε πάνω από 40 δις Ευρώ για να στηρίξει τις επιχειρήσεις και να διασώσει τις θέσεις εργασίας που κινδύνευσαν.

«Το ελληνικό εθνικό χρέος ήταν επισφαλές και πριν από την πανδημία, και ο Covid-19 έχει επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση», δήλωσε στην Handelsblatt ο ευρωβουλευτής του CSU και ο ειδικός σε θέματα Οικονομίας Markus Ferber. Προς το παρόν, το εθνικό χρέος είναι βιώσιμο, «αλλά μόνο επειδή τα επιτόκια είναι χαμηλά και η ΕΚΤ ενεργεί ως ενεργός αγοραστής στις δευτερογενείς αγορές».

Ο Ferber επισημαίνει ότι δεν μπορεί κανείς να βασιστεί στο γεγονός ότι τα πράγματα θα παραμείνουν έτσι στο άμεσο μέλλον: «Σε τελική ανάλυση, η ΕΚΤ δεσμεύεται πρώτα και κύρια να εξασφαλίσει την σταθερότητα των τιμών στην Ευρωζώνη και όχι για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους». Γι’ αυτό και είναι σημαντικό «η αλλαγή τάσης ως προς την εξέλιξη του χρέους στην Ελλάδα να έλθει πλέον γρήγορα».

Κάποιοι φαίνεται να το πιστεύουν. Η πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας δεν έχει μέχρι στιγμής πληγεί από το νέο χρέος, αντίθετα: Τον Απρίλιο, ο Οίκος Αξιολόγησης Standard & Poor's (S&P) αναβάθμισε τη χώρα από BB- σε BB.

Οι επενδυτές περιμένουν στην ουρά, κάθε φορά που ο Υπουργός Οικονομικών Σταϊκούρας δανείζεται χρήματα στην κεφαλαιαγορά, όπως στις αρχές Μαΐου με ένα πενταετές ομόλογο. Η έκδοση υπερκαλύφθηκε οκτώ φορές και το επιτόκιο της έκδοσης ήταν 0,2%. Η Ελλάδα δεν είχε καταφέρει ποτέ να χρηματοδοτηθεί τόσο φθηνά στην αγορά από την εισαγωγή της στην Ευρωζώνη και μετά. Το επιτόκιο για τα πενταετή ομόλογα έπεσε χθες ακόμη και σε αρνητικά επίπεδα.

Η χώρα που ήταν κάποτε υποψήφια για πτώχευση, είναι πλέον περιζήτητος πελάτης στις χρηματαγορές, παρά τα επίπεδα-ρεκόρ του χρέους. Το 80% του ελληνικού εθνικού χρέους βρίσκεται στα χέρια δημόσιων πιστωτών, όπως το ESM.

Τα επιτόκια είναι χαμηλά, η αποπληρωμή της δανειακής βοήθειας θα διαρκέσει έως το 2070. Αυτό καθησυχάζει τους επενδυτές. Αλλά και οι προοπτικές ανάπτυξης είναι καλές. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021, η ελληνική Οικονομία αναπτύχθηκε παρά το Lockdown κατά 4,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο. Για το σύνολο του έτους η κυβέρνηση αναμένει ανάπτυξη 3,6%. Το 2022 το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί ακόμη και κατά 6,2%.

Μετά από ταραχώδη χρόνια, η κυβέρνηση Μητσοτάκη κατάφερε να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των πολιτών της, της Ευρώπης και των επενδυτών στην Ελλάδα, δηλώνει ο Holger Schmieding, επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank. «Η Ελλάδα βρίσκεται στο σωστό δρόμο με μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν τη χώρα -η επέμβαση της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ελλάδα έχει αποδώσει», λέει ο Schmieding.

«Πριν από λίγα χρόνια, μόνον κάποιοι λίγοι αισιόδοξοι θα τολμούσαν να ελπίζουν ότι η Ελλάδα θα πληρώνει στους επενδυτές λίγο χαμηλότερους τόκους από την Μεγάλη Βρετανία για νέα κρατικά ομόλογα», δήλωσε ο Schmieding.

Αλλά και η λήξη των αγορών ομολόγων από την ΕΚΤ τα επόμενα δύο χρόνια και τα ελαφρώς υψηλότερα βασικά επιτόκια από το τέλος του 2023 και μετά αποτελούν συγκριτικά χαμηλό κίνδυνο για την Ελλάδα, ισχυρίζεται ο Schmieding.

Γιατί η χώρα πρέπει να αναχρηματοδοτήσει σχετικά λίγα ομόλογα που λήγουν. «Επιπλέον, ειδικά στην Ελλάδα ο ρυθμός αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ είναι πιθανό να υπερβεί κατά πολύ το επίπεδο των τόκων για τα νέα κρατικά ομόλογα», δήλωσε ο Schmieding.

Οι αναλυτές της S&P εκτιμούν ότι τα κονδύλια από το Σχέδιο Ανάκαμψης της ΕΕ μπορούν να συνεισφέρουν στο ελληνικό ΑΕΠ σωρευτικά έως και 18,3% έως το 2026. Το Ταμείο είναι «κατά μία έννοια η τελευταία ευκαιρία της Ελλάδας να επιστρέψει στον σωστό δρόμο», υποστηρίζει ο Ferber.

«Η ελληνική κυβέρνηση το αναγνώρισε αυτό και παρουσίασε ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο που είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό, αν συγκριθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο», αποφαίνεται ο Ferber. «Ευτυχώς η Ελλάδα δεν επικεντρώνεται μόνο στις επενδύσεις, αλλά και στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις».

Το ελληνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων «εντόπισε τα σωστά σημεία, στα οποία πρέπει να γίνουν διορθώσεις και προκαλεί αισιοδοξία», λέει ο Ferber. Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα έχει «δυστυχώς ένα μάλλον μέτριο απολογισμό» κατά την εφαρμογή προηγούμενων προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων, επισημαίνει.

«Θα είναι ζωτικής σημασίας να εφαρμοστούν πραγματικά αυτή τη φορά τα μεταρρυθμιστικά σχέδια», λέει ο Ferber και προειδοποιεί: «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καθήκον να διασφαλίσει ότι τα κεφάλαια θα καταβάλλονται, μόνο όταν θα έχουν πραγματικά υλοποιηθεί οι μεταρρυθμίσεις».

Επισημαίνεται ότι το ίδιο άρθρο δημοσιεύεται και στην έντυπη έκδοση της ε/φ με τίτλο «Τα αρνητικά επιτόκια δίνουν ώθηση στην Ελλάδα» και υπότιτλο «Η πανδημία έριξε και πάλι το κράτος με το υψηλό χρέος στην ύφεση. Ωστόσο, η χαλαρή Νομισματική Πολιτική και τα κονδύλια της ΕΕ παρέχουν νέο περιθώριο δράσης»