Süddeutsche Zeitung: «Αυτός που ανάβει φωτιές»

«Ο Τούρκος πρόεδρος Erdogan απειλεί να εισβάλει στη βόρεια Συρία, θέλει να μπλοκάρει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και κλιμακώνει τη διαμάχη με την Ελλάδα. Με όλα αυτά θέλει να κερδίσει πόντους στο εσωτερικό».

Στην ανταπόκρισή του από την Κωνσταντινούπολη ο Tomas Avenarius εκτιμά ότι τόσο η στάση του Recep Tayyip Erdogan ως προς την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ όσο και η επιθετική ρητορική του απέναντι στην Ελλάδα συνδέονται με την επικείμενη προεκλογική εκστρατεία του, καθώς, όντας στην εξουσία από το 2003, πρώτα ως Πρωθυπουργός και από το 2014 και μετά ως Πρόεδρος, θέλει να είναι και πάλι υποψήφιος στις επερχόμενες εκλογές το καλοκαίρι του 2023.

Λέγοντας «Όχι» στην ένταξη των δύο χωρών που λόγω των εξελίξεων στην Ουκρανία θέλουν να εγκαταλείψουν την ουδετερότητά τους, η Άγκυρα κρατά όμηρο ολόκληρη τη δυτική συμμαχία, επισημαίνει ο ανταποκριτής, προσθέτοντας ότι ο Erdogan επικαλείται την υποτιθέμενη ανοχή των σκανδιναβικών χωρών απέναντι στην κουρδική τρομοκρατική οργάνωση PKK και των σχετικών ομάδων στη Συρία για να δικαιολογήσει τη στάση του, ενώ ταυτόχρονα φαίνεται να έχουν ολοκληρωθεί οι προετοιμασίες για την εισβολή των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στη βόρεια Συρία, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε διαμάχη με την Ουάσιγκτον στο μέτρο που οι ΗΠΑ έχουν δικά τους στρατεύματα στη βόρεια Συρία, τα οποία συνεργάζονται στενά με τις κουρδικές πολιτοφυλακές που απειλούνται από τον τουρκικό στρατό.

Το άρθρο συνδέει και την επιθετική του στάση απέναντι στην Ελλάδα με την εσωτερική πολιτική του Erdogan, σημειώνοντας ότι εδώ και πολλά χρόνια κατηγορεί την Ελλάδα για στρατιωτικοποίηση των νησιών κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και απειλεί με κλιμάκωση, καθώς λόγω της κακής κατάστασης της οικονομίας της χώρας του δύσκολα θα μπορέσει να κερδίσει στις προεδρικές εκλογές του Ιουνίου 2023, οπότε ενδεχομένως, σύμφωνα με τους επικριτές του, να επιδιώξει μια «στρατιωτική περιπέτεια» για εσωτερική κατανάλωση. Παραθέτοντας την πρόσφατη επιθετική ρητορική του Τούρκου Προέδρου, τις προειδοποιήσεις απέναντι στην Αθήνα περί «περαιτέρω εξοπλισμού» των ελληνικών νησιών, τις προτροπές του να αποφυγή ονείρων, δηλώσεων και πράξεων που θα μετάνιωνε η Αθήνα, καθώς και τις δηλώσεις του περί καταστροφικών συνεπειών και την φράση «Δεν αστειεύομαι», ο Avenarius γράφει: «Κατά τη διάρκεια μιας διαμάχης που κρατάει εδώ και δεκαετίες, η Τουρκία αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδας σε πολλά νησιά στο ανατολικό Αιγαίο. Τα τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη παραβιάζουν συχνά τον ελληνικό εναέριο χώρο και κάνουν υπερπτήσεις πάνω από μεγάλα και κατοικημένα νησιά όπως η Ρόδος, η Σάμος και η Κω. Όσον αφορά το διεθνές δίκαιο, αυτά τα νησιά δεν πρέπει να στρατιωτικοποιηθούν. Η Αθήνα όμως το κάνει. Σύμφωνα με το dpa, η ελληνική κυβέρνηση δικαιολογεί αυτή την ενέργεια που δεν επιτρέπεται βάσει του διεθνούς δικαίου, επικαλούμενη ενδεχόμενο κίνδυνο τουρκικής απόβασης: η Άγκυρα έχει τοποθετήσει τη δική της “Στρατιά του Αιγαίου” στην παραλιακή πόλη της Σμύρνης εδώ και δεκαετίες. Λίγο πριν από την ομιλία του Erdogan στο περιθώριο της στρατιωτικής άσκησης, ο στρατός είχε κάνει προσομοίωση κατάληψης τμήματος της ακτής με αποβίβαση στρατευμάτων σε τουρκική παραλία ακριβώς απέναντι από τη Σάμο».

Τέλος, η ανταπόκριση αναφέρεται στους χάρτες του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών που προορίζονται για την τεκμηρίωση της «έκτασης του τουρκικού ρεβιζιονισμού» και «παρουσιάζουν τις υποτιθέμενες τουρκικές εδαφικές διεκδικήσεις» -που σύμφωνα με τους χάρτες αυτούς περιλαμβάνουν το μισό Αιγαίο και μεγάλα τμήματα της ανατολικής Μεσογείου- και σημειώνει ότι δεδομένης της εχθρικότητας που επικρατεί ανάμεσα σε Τουρκία και Ελλάδα εδώ και δεκαετίες, ο Erdogan μπορεί να προκαλέσει ανθελληνικό αίσθημα στη χώρα, έτσι ακριβώς όπως του χρειάζεται. Το άρθρο ολοκληρώνεται με αναφορά στις δηλώσεις του πρώην Γενικού Γραμματέα Εθνικής Άμυνας, συνταγματάρχη εν αποστρατεία Ümit Yalım στην εφημερίδα Sözcu περί ελληνικής κατοχής σε  τουρκικά νησιά και βραχονησίδες. «Ο Yalım αναφερόταν στο νησί των Αντικυθήρων, το οποίο αποκαλούσε μόνο με το τουρκικό όνομά του Küçük Çuha», διευκρινίζει ο αρθρογράφος συμπληρώνοντας: «Το νησί αυτό βρισκόταν “υπό τουρκική κυριαρχία από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας” - αλλά ανήκει στην Ελλάδα από τα μέσα του 19ου αιώνα. Ο Yalım είπε ότι οι σημαίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κυματίζουν δίπλα σε ελληνικές σημαίες. Ο Yalım ισχυρίστηκε: “Η ΕΕ είναι εταίρος στην κατοχή”. Tα ζητήματα κυριαρχικών δικαιωμάτων στο ανατολικό Αιγαίο είναι εξαιρετικά περίπλοκα από την άποψη του διεθνούς δικαίου. Ρυθμίζονται στη Συνθήκη της Λωζάννης, η οποία συνήφθη το 1923 ως αποτέλεσμα της πτώσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταξύ της νεοσυσταθείσας τότε Τουρκικής Δημοκρατίας και της Ελλάδας. Επιπλέον, υπάρχει η λεγόμενη Συνθήκη των Παρισίων του 1946, που παραχωρεί το σύμπλεγμα των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τις συνθήκες, τα εν λόγω νησιά παραμένουν μερικώς αποστρατιωτικοποιημένα. Ωστόσο, η Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, η οποία ρυθμίζει τον έλεγχο των Στενών των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου, αντικαθιστά εν μέρει τις διατάξεις της Συνθήκης της Λωζάννης. Από εκεί απορρέουν και οι βλέψεις της Άγκυρας, οι οποίες όμως αμφισβητούνται βάσει του διεθνούς δικαίου».