Γερμανικά ΜΜΕ για τη «λωρίδα θανάτου της Ευρώπης»

Δημοσιεύματα της  Süddeutsche Zeitung, του SPIEGEL Online και το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων

Süddeutsche Zeitung «Η λωρίδα θανάτου της Ευρώπης»

«Άνθρωποι επιχειρούν συνεχώς να διασχίσουν τον ελληνοτουρκικό μεθοριακό ποταμό Έβρο. Επίσκεψη στον ιατροδικαστή Παύλο Παυλίδη, όπου καταλήγουν όσοι δεν τα καταφέρνουν»

Ινστιτούτο Ιατροδικαστικής, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, πρώτο υπόγειο: Όποιος προσπαθεί να εισέλθει κρυφά στην ΕΕ μέσω των ελληνοτουρκικών χερσαίων συνόρων έχει καλές πιθανότητες να καταλήξει αργά ή γρήγορα στον ιατροδικαστή Παύλο Παυλίδη. «Ναι, ο Έβρος είναι πραγματικά ένα πολύ επικίνδυνο ποτάμι», λέει ο Παυλίδης.

Σε κάθε νεκρό που του φέρνουν δίδεται ένας αριθμός. Αν δεν τους αναζητήσει κανείς μέσα σε έξι μήνες, οι νεκροί παραδίδονται για ταφή στο νεκροταφείο του χωριού Σιδηρώ, ακόμα και αν και το όνομα τους δεν είναι γνωστό. «Εάν οι συγγενείς επικοινωνήσουν μετά από δέκα χρόνια, είναι δυνατόν να γίνει εκταφή και να μεταφερθεί η σορός».

Ο Παυλίδης δηλώνει ότι κάνει αυτή τη δουλειά εδώ και 20 χρόνια, αλλά ποτέ η κατάσταση δεν ήταν τόσο άσχημη, όσο τα τελευταία δύο χρόνια. Ο ποταμός που οριοθετεί τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ έχει καταστεί μια πραγματική λωρίδα θανάτου για τους πρόσφυγες.

Τον Μάρτιο του 2020, ο Τούρκος Πρόεδρος Recep Tayyip Erdoğan οδήγησε χιλιάδες μετανάστες στα χερσαία σύνορα στον Έβρο. Τα σύνορα με την ΕΕ είναι ανοιχτά, λεγόταν από την Άγκυρα. Οι ελληνικές Δυνάμεις Ασφαλείας έριξαν δακρυγόνα, η Αθήνα ανέστειλε προσωρινά το δικαίωμα στο Άσυλο και άρχισε να χτίζει φράχτη κατά μήκος του ποταμού. Επιπλέον, επέκτεινε μαζικά μια πρακτική που ήταν και από πιο πριν γνωστή: Πρόκειται για τα «Pushbacks», τις παράνομες απελάσεις ανθρώπων που αναζητούν προστασία χωρίς να τους δίδεται η ευκαιρία να καταθέσουν αίτηση Ασύλου.

Διάφοροι οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών, έχουν τεκμηριώσει ότι στον Έβρο σε πολλές περιπτώσεις οι άνθρωποι αναγκάστηκαν να βγάλουν τα ρούχα τους και πριν τους απωθήσουν μέσω του ποταμού στην Τουρκία. Στις αρχές αυτής της εβδομάδας, 38 Σύροι πρόσφυγες μεταφέρθηκαν στην ηπειρωτική Ελλάδα, αφότου παρέμειναν επί πολλές ημέρες εγκλωβισμένοι σε νησί στον Έβρο. Ένα πεντάχρονο κορίτσι φέρεται μάλιστα να έχασε τη ζωή του. Οι διασωθέντες, δήλωσε ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης, είναι όλοι «καλά στην Υγεία τους», μια έγκυος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «προληπτικά».

Η ελληνική κυβέρνηση διαψεύδει τακτικά όλες τις κατηγορίες περί Pushbacks. Ωστόσο, ο Μηταράκης πρόσφατα έκανε λόγο για ένα «μεγάλο ηθικό δίλημμα»: Η Ευρώπη θα πρέπει να γίνει «πιο ανοιχτή», αλλά δεν θα πρέπει να αποφασίζουν οι διακινητές το ποιος θα έρθει στην Ευρώπη.

Ο ιατροδικαστής Παυλίδης είναι ένας από τους λίγους στην περιοχή που μπορεί να δώσει μια εικόνα για τους κινδύνους στους οποίους εκτίθενται οι πρόσφυγες στον Έβρο. Κατά τα λοιπά: Απαγορευμένη στρατιωτική περιοχή, απαγόρευση φωτογράφισης, εκφοβισμένοι ακτιβιστές Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που δεν θέλουν να συνομιλούν με δημοσιογράφους για λόγους «Ασφαλείας».

Ο Δήμαρχος του Σουφλίου, μιας μικρής πόλης στο μεθοριακό ποτάμι, δέχθηκε να μιλήσει. «Η Συνοριοφυλακή είναι εδώ, η Frontex είναι εδώ, είμαστε πολύ ασφαλείς. Προβλήματα υπάρχουν μόνο αν οι πρόσφυγες πεινάσουν μετά από λίγες μέρες και αρχίσουν να ψάχνουν κάτι να φάνε. Φυσικά και όποιος πεινάει πρέπει να φάει. Οι άνθρωποι θέλουν να επιβιώσουν», τονίζει ο Παναγιώτης Καλακίκος. Οι πιο ηλικιωμένοι που ζουν μόνοι μερικές φορές φοβούνται, λέει ο Δήμαρχος. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, κανείς δεν έχει πάθει κάτι.

Στα τέλη Μαΐου, η σύγκρουση Ελλάδας και Τουρκίας για τα σύνορα στη θάλασσα και τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στη Μεσόγειο κλιμακώθηκε και πάλι. Το ελληνικό Υπουργείο Άμυνας προειδοποίησε για «απειλές» και στα σύνορα στον Έβρο, με στόχο την «εσωτερική αποσταθεροποίηση» της Ελλάδας. Η Αθήνα αποφάσισε να επεκτείνει περαιτέρω τον συνοριακό φράχτη στον Έβρο. Τι γίνεται, όμως, με τις κατηγορίες για Pushbacks; «Όσοι μας επικρίνουν να έρθουν εδώ και να δουν με τα μάτια τους τι πραγματικά συμβαίνει», λέει ο Καλακίκος. Η περιοχή πέρα από τα σύνορα είναι υπό τον έλεγχο του τουρκικού Στρατού, και εκεί δεν συμβαίνει τίποτα τυχαία. Κατά την άποψή του, η ΕΕ θα έπρεπε να σταθμεύσει δυνάμεις της Frontex στην Τουρκία. «Είμαστε η χώρα όπου δημιουργήθηκε η Δημοκρατία», λέει. «Είμαστε ανοιχτοί στο διάλογο, αλλά δεν δεχόμαστε να μας κάνουν μαθήματα Δημοκρατίας». Στη συνέχεια αναφέρεται στις ομορφιές της περιοχής και προσφέρει φυλλάδιο με τίτλο: «Γαστρονομία χωρίς σύνορα».

Ο Παυλίδης κλείνει έναν από τους φακέλους του για να τον στείλει στην Πρεσβεία του Αφγανιστάν στην Αθήνα. Αυτός και οι συνάδελφοί του δεν κατάφεραν να μάθουν το όνομα του νεαρού, αλλά ο άνθρωπος που έχασε τη ζωή του από πνιγμό κρατούσε μια μικροσκοπική δερμάτινη τσάντα, στην οποία βρέθηκε μια κάρτα μνήμης με αποθηκευμένες φωτογραφίες και βίντεο. «Ο πραγματικός αριθμός των νεκρών είναι σίγουρα πολύ μεγαλύτερος από τον επίσημο», λέει ο Παυλίδης, «υπάρχουν σίγουρα πολλοί στον βυθό του ποταμού. Και επίσης δεν γνωρίζω τίποτα για το ποιά είναι η κατάσταση στην τουρκική πλευρά».

Πριν από λίγο καιρό, διηγείται, στεκόταν στην όχθη του ποταμού κοντά στο Σουφλί για να διερευνήσει την αιτία του θανάτου μιας γυναίκας από την Ανατολική Αφρική που είχε πυροβοληθεί εκεί. Σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, την πυροβόλησε ο διακινητής της. «Τρεις Τούρκοι στρατιώτες εμφανίστηκαν στην άλλη όχθη», λέει ο Παυλίδης. «Και αμέσως μετά μια ομάδα μεταναστών». Οι στρατιώτες έδωσαν οδηγίες στους μετανάστες και έδειξαν προς την κατεύθυνση του ποταμού, σαν να τους προέτρεπαν να περάσουν τα σύνορα.

Έχουν υπάρξει επανειλημμένα αναφορές, μεταξύ άλλων και από οργανώσεις βοήθειας, ότι οι μετανάστες παροτρύνθηκαν από τις τουρκικές Δυνάμεις Ασφαλείας να φτάσουν στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την κυβέρνηση στην Αθήνα, αυτό συνέβη και με τους 38 μετανάστες που διασώθηκαν αυτή την εβδομάδα από τη νησίδα στον Έβρο. Με βάση τις δηλώσεις των ιδίων, μεταφέρθηκαν από την τουρκική Αστυνομία και από διάφορες πόλεις της Τουρκίας στην όχθη του ποταμού και εξαναγκάστηκαν υπό την απειλή βίας να εισέλθουν στην επικράτεια της ΕΕ, τόνισε ο Υπουργός Μετανάστευσης Μηταράκης και πρόσθεσε: Η Τουρκία κάνει «Push-Forwards» και ως εκ τούτου παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο.

Πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα μακροπρόθεσμα; Ο Παυλίδης σηκώνει τους ώμους. «Σε τελική ανάλυση αυτό εξαρτάται από το τι σχεδιάζει ακόμα η κυβέρνηση της άλλης πλευράς».

SPIEGEL Online

«Παγίδα θανάτου στα σύνορα της ΕΕ: »

«Οι ελληνικές Δυνάμεις Ασφαλείας απωθούν εδώ και χρόνια τους πρόσφυγες πίσω στην Τουρκία με τη χρήση βίας. Η ΕΕ αποδέχεται τα εγκλήματα. Ο θάνατος ενός κοριτσιού στον μεθοριακό ποταμό Έβρο ενδεχομένως να το αλλάξει αυτό»

Στη σειρά podcast «Οκτώ δισεκατομμύρια» του SPIEGEL Online δημοσιεύεται ηχητικό με τη συμμετοχή του ανταποκριτή στην Ελλάδα Γιώργου Χρηστίδη και του του αναπληρωτή επικεφαλής Εξωτερικών Θεμάτων του DER SPIEGEL Maximilian Popp, στο οποίο αναφέρεται, μεταξύ άλλων:

«Ένα πεντάχρονο κοριτσάκι είναι νεκρό, τσιμπημένο από σκορπιό», είπε η γυναίκα με τη φωνή της να πνίγεται από τα δάκρυα, «τσιμπήθηκε και η αδερφή της, χρειαζόμαστε επειγόντως βοήθεια εδώ!».

Η γυναίκα ήταν από τη Συρία. Μαζί με άλλα 38 άτομα θέλησε να φτάσει στην ΕΕ μέσω Τουρκίας. Στα μέσα Ιουλίου, οι πρόσφυγες μεταφέρθηκαν στον ελληνοτουρκικό μεθοριακό ποταμό Έβρο σύνορα από Τούρκους στρατιώτες. Με προτεταμένα τα όπλα τους εξανάγκασαν να περάσουν το ποτάμι. Αλλά στην απέναντι όχθη οι Έλληνες συνοριοφύλακες τους απώθησαν και τους οδήγησαν σε ένα μικροσκοπικό νησί μέσα στο ποτάμι. Εκεί δεν υπήρχε φαγητό ούτε νερό ούτε καταφύγιο από τη ζέστη. Οι άνθρωποι έμειναν εγκλωβισμένοι εκεί επί δύο εβδομάδες, κατόπιν οι Έλληνες τους οδήγησαν στην τουρκική όχθη. Οι ειδικοί χαρακτηρίζουν αυτή την παράνομη πρακτική ως «Pushback».

Τότε άρχισε και πάλι το παιχνίδι των συνοριοφυλάκων: Τούρκοι στρατιώτες με τη δύναμη των όπλων τους εκφόβισαν για να κινηθούν προς τα σύνορα της ΕΕ. Οι Έλληνες από την πλευρά τους τούς απώθησαν πίσω στη νησίδα, όπου τελικά έχασε τη ζωή του το κορίτσι, η Μαρία.

Ένα απελπισμένο φωνητικό μήνυμα από τους πρόσφυγες έφτασε στον ρεπόρτερ του SPIEGEL, Γιώργο Χρηστίδη, ο οποίος ενημέρωσε τις Αρχές για την κατάσταση των ανθρώπων αυτών που ζητούσαν προστασία, ενώ μίλησε και με δημοσιογράφους, δικηγόρους και ακτιβιστές. Η απάντηση των ελληνικών Αρχών ήταν: Δεν μπορούμε να βρούμε τους πρόσφυγες.

«Είναι τα πιο στρατιωτικοποιημένα σύνορα σε ολόκληρη την ήπειρο. Υπάρχουν οι πιο σύγχρονες συσκευές. Και επιπλέον drones, ελικόπτερα, κάμερες, Αστυνομία, Στρατός και δεν μπορούν να βρουν μια πολύ μεγάλη ομάδα 40 ατόμων επί ένα ολόκληρο μήνα;», αναρωτιέται ο Χρηστίδης. «Ήταν απλώς μια δικαιολογία. Και δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο». Ο Χρηστίδης επικαλείται στο podcast τις φωτογραφίες, τα ηχητικά, τις συνομιλίες που είχε με τους πρόσφυγες επί εβδομάδες και τονίζει ότι δεν μπορεί κανείς να έχει τις ίδιες απαιτήσεις αντιμετώπισης των προσφύγων από ένα κράτος της ΕΕ, όπως είναι η Ελλάδα, και από ένα κράτος σαν την Τουρκία, η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί πρότυπο σεβασμού των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Στις 16 Αυγούστου, ένα μήνα μετά την απώθηση των προσφύγων στο νησί, οι ελληνικές Αρχές αντέδρασαν και τους υποδέχτηκαν. Η πίεση από την κοινή γνώμη είχε γίνει πολύ μεγάλη. «Μόλις οι ελληνικές Αρχές έλαβαν γνώση του περιστατικού -και αυτό έγινε εχθές, 15 Αυγούστου- αντιδράσαμε αμέσως, διασώσαμε αυτούς τους ανθρώπους και τους παρείχαμε φροντίδα σύμφωνα με το ελληνικό και το Διεθνές Δίκαιο», ισχυρίστηκε μπροστά στις κάμερες ο Έλληνας Υπουργός Μετανάστευσης Νότης Μηταράκης.

«Δεν είναι αλήθεια ότι δραστηριοποιούνται στην περιοχή μόνο οι Έλληνες συνοριοφύλακες», αποφαίνεται ο αναπληρωτής επικεφαλής Εξωτερικών Θεμάτων του DER SPIEGEL, Maximilian Popp. «Είναι και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Προστασίας των Συνόρων Frontex επιτόπου, η οποία αποδέχεται σιωπηρά όλα αυτά τα εγκλήματα, τα οποία έχουν τεκμηριωθεί πολλαπλά και όμως δεν συμβαίνει τίποτα. Ναι, είναι οι ελληνικές Αρχές που έχουν την πρωταρχική ευθύνη γι’ αυτό που συνέβη. Αλλά οι πράξεις υποστηρίζονται και από τις άλλες 26 χώρες της ΕΕ, από την Frontex, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Από αυτή την άποψη πρόκειται για ένα πανευρωπαϊκό έγκλημα».

Ο Popp υποστηρίζει ότι η υπόθεση του θανάτου της Μαρίας είναι από τις χειρότερες που έχει συναντήσει και απολύτως χαρακτηριστική του τι συμβαίνει στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. «Οι ελληνικές Αρχές προτιμούν ένα πεντάχρονο κορίτσι νεκρό, παρά να υποδεχτούν στο έδαφός τους μερικές δεκάδες πρόσφυγες», ισχυρίζεται. Όλοι μεν στην Ευρώπη αποδέχονται την απώθηση των προσφύγων στα εξωτερικά σύνορα, αλλά η Ελλάδα την εφαρμόζει με τον πιο σχολαστικό και βάναυσο τρόπο. Με αυτόν τον τρόπο διαπράττει ένα από τα πιο σημαντικά εγκλήματα σε βάρος των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στον 21ο αιώνα.

Ο θάνατος της Μαρίας θα μπορούσε πλέον να αλλάξει τα πράγματα, καθώς πληθαίνουν οι φωνές στην ελληνική κοινή γνώμη που καταδικάζουν τις ενέργειες των συνοριοφυλάκων και ζητούν από την πολιτική ηγεσία να αναλάβει τις ευθύνες της.

«Για πρώτη φορά εδώ και μήνες βλέπω την κοινή γνώμη στην Ελλάδα να ευαισθητοποιείται περισσότερο, να δίδει σημασία σε αυτό το θέμα και να θέτει ερωτηματικά», λέει ο Χρηστίδης. «Οι άνθρωποι λένε: Φτάνει πια! Δεν επιτρέπεται να θυσιάζουμε όλες τις αξίες μας μόνο και μόνο για να εμποδίσουμε τους ανθρώπους να φτάσουν στα σύνορά μας». Κι όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση κρατά υψηλά στην επικαιρότητα το θέμα, ενόψει και των επικείμενων εκλογών, υποστηρίζοντας ότι έχει επιλύσει το πρόβλημα του Μεταναστευτικού.

Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων DPA

«Αθήνα: Σταματήσαμε 1.500 μετανάστες σε μια μέρα στον μεθοριακό ποταμό Έβρο»

Οι ελληνικές Δυνάμεις Ασφαλείας εμπόδισαν έναν ασυνήθιστα μεγάλο αριθμό μεταναστών να εισέλθουν παράνομα στην ΕΕ από την Τουρκία μέσω του συνοριακού ποταμού Έβρου. Περίπου 1.500 άνθρωποι επεχείρησαν να φτάσουν στην Ελλάδα την Πέμπτη, δήλωσε ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Τάκης Θεοδωρικάκος στον ελληνικό ειδησεογραφικό τ/σ ΣΚΑΪ το Σάββατο. Επιπλέον, η Αστυνομία συνέλαβε 60 ύποπτους ως διακινητές.

Η Αθήνα εμποδίζει τις προσπάθειες μεταναστών να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα μέσω ξηράς ή θαλάσσης λαμβάνοντας δραστικά μέτρα. Οι ανθρωπιστικές οργανώσεις χαρακτηρίζουν την τακτική αυτή παράνομες απελάσεις (Pushbacks).

Ωστόσο, κυβερνητικοί κύκλοι στην Αθήνα κατηγορούν την κυβέρνηση της Τουρκίας, αποκαλούν την τακτική που ακολουθεί «Push-Forward». Πολλοί μετανάστες που κατόρθωσαν να διαπλεύσουν το μεθοριακό ποταμό είπαν στις ελληνικές Αρχές ότι υποχρεώθηκαν από Τούρκους χωροφύλακες να περάσουν σε ελληνικό έδαφος.

Η ελληνική κυβέρνηση προτίθεται να σφραγίσει σχεδόν πλήρως τα σύνορα με την Τουρκία στα βορειοανατολικά της χώρας λόγω του αυξημένου αριθμού μεταναστών. Ο υπάρχων συνοριακός φράχτης μήκους 35 χιλιομέτρων κατά μήκος του ποταμού Έβρου επεκτείνεται αυτήν την περίοδο κατά 80 χιλιόμετρα./