Ιδού η Ρόδος αλλά δεν αρκεί το ελληνικό φιλότιμο

Αλέκος Παπαναστασίου Δημοσιεύτηκε στο Protagon.gr

Η Telegraph φιλοξενεί (ακόμη και) εν θερμώ αναφορές βρετανών τουριστών για νέα Δουνκέρκη, την ώρα που στην Ελλάδα πρωτοσέλιδα μιλούν για «διεθνή διασυρμό» κατά την «αναίμακτη» εκκένωση στη Ρόδο. Η απαξίωση όμως κάθε κριτικής ως στρατευμένου τυφλοσούρτη είναι αντιπαραγωγική: καλύπτει λάθη και παραλείψεις. Η νέα εποχή των μεγα-πυρκαγιών απαιτεί νέα προσέγγιση 

Από τη μια πλευρά έχουμε τους πυροσβέστες του καναπέ, τα εύκολα και βιαστικά συμπεράσματα που διαβάζουμε κάθε φορά που η χώρα βιώνει έκτακτες καταστάσεις. Από την άλλη, καταγράφεται μια τάση άρνησης και απώθησης προς κάθε απόπειρα κριτικής.

Παράλληλα, ανάμεσα στον διεθνή Τύπο από τη μια πλευρά και σε όσα διαβάζει κανείς στα social media και στα αντιπολιτευτικά πρωτοσέλιδα στην Ελλάδα από την άλλη, προκύπτει μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Η βρετανική Telegraph φτάνει στο σημείο να θυμίσει την -μη συγκρίσιμη προφανώς- Δουνκέρκη (το εμβληματικό γεγονός του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου), επιλέγοντας ως τίτλο σε ρεπορτάζ για τη Ρόδο τις αναφορές βρετανών τουριστών που έζησαν την εκκένωση. 

Οσο υπερβολική μπορεί να ακούγεται η αναφορά στη Δουνκέρκη, μια ατάκα που είπαν εν θερμώ βρετανοί τουρίστες που βρέθηκαν σε ξένη χώρα και γλίτωσαν χάρη σε ένα καΐκι τον πύρινο εφιάλτη, άλλο τόσο παραμορφωτικές είναι και οι κραυγές κάποιων εγχώριων πρωτοσέλιδων: «χάος», «παγκόσμιος διασυρμός» και άλλα τέτοια. 

Ωστόσο, αν οποιαδήποτε κριτική απορρίπτεται ως στρατευμένος τυφλοσούρτης, ελλοχεύει ο κίνδυνος να καταλυθεί και η ουσία της πολιτικής κριτικής.

Η αναγκαία σύνδεση, δηλαδή, της πραγματικότητας με πολιτικές αποφάσεις ή παραλείψεις σε κεντρικό αλλά και περιφερειακό επίπεδο. Ωστε μέσω της συνειδητοποίησης ότι ζούμε σε μια νέα πραγματικότητα δασικών πυρκαγιών, να οικοδομηθούν οι δομές και τα σχέδια (πρόληψης και αντιμετώπισης) που θα ανταποκρίνονται σε ένα φαινόμενο που αυτή τη στιγμή μας ξεπερνάει. Πέντε χρόνια μετά την τραγωδία στο Μάτι και τους 104 νεκρούς, χάρη στο 112 (που γίνεται σήμερα αντικείμενο αντιπολιτευτικού χλευασμού), την αντίδραση των πυροσβεστών, των τοπικών αρχών αλλά και όσων έσπευσαν εθελοντικά με καραβάκια, βαν και αγροτικά, δεν υπήρξαν ανθρώπινα θύματα. Οσοι έζησαν τις ώρες αγωνίες ως ξένοι τουρίστες στη Ρόδο μεταφέρουν στον διεθνή Τύπο τον πανικό και τον φόβο —αλλά και την ευγνωμοσύνη προς τους κατοίκους και τους εθελοντές που τους βοήθησαν. Μετά το σοκ της εκκένωσης, ξένοι τουρίστες φιλοξενήθηκαν ακόμη και σε σπίτια ντόπιων. Νωρίτερα, κάποιοι είχαν μπει σε μια καρότσα αγροτικού ή σε ένα ψαροκάικο για να ξεφύγουν. Ηταν κατατρομαγμένοι, αλλά ζωντανοί. 

Οχι, λοιπόν, στην απαξίωση της κριτικής. 

Μπορεί η αντιπολίτευση να διακωμωδεί τις εκκενώσεις (χωρίς να αντιλαμβάνεται το αυτεπίστροφο λόγω Ματιού) και η σύγκριση των μαχητικών Rafale με τα πυροσβεστικά Canadair να έγινε η τελευταία λέξη της μόδας στα τυριά του Σκλαβενίτη, ωστόσο η κυβέρνηση πρέπει να ακούσει την κριτική των ειδικών. 

Πρέπει να ερευνηθεί πώς ξέφυγε η φωτιά στη Ρόδο: αν υπήρξε υποεκτίμηση του κινδύνου σε ό,τι αφορά την εξέλιξή της στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από το απόγευμα της Τρίτης, 18 Ιουλίου, έως τη στιγμή που φούντωσαν οι άνεμοι και απειλήθηκαν σπίτια και ξενοδοχεία, το Σάββατο 22 του μηνός. 

Οπως επίσης πρέπει να ελεγχθεί ακόμη και το τελευταίο ευρώ που έδωσε το κράτος στους Δήμους για την πυροπροστασία και τον καθαρισμό. Και να μάθουμε αν υπήρξαν κάποιοι -και ποιοι είναι- που έκαναν τα λεφτά σιντριβάνια και έργα προεκλογικού καλλωπισμού. Οσο οι φωτιές καίνε και απειλούν οικισμούς και ζωές είναι προφανές ότι το μόνο που μπορεί να γίνει είναι να εφαρμοστούν όσο καλύτερα γίνεται όσα έθεσε σε κίνηση το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης τα τελευταία χρόνια. Η Ελλάδα δεν είναι ούτε Βέλγιο, ούτε Ολλανδία. 

Οι περιφερειακές μας ενότητες δεν λειτουργούν στον αυτόματο. Συχνά συμβαίνει το αντίθετο. Το κεντρικό κράτος μοιάζει με ασώματο κεφαλή: όποιο κι αν είναι το σχέδιο, αυτό μεταφέρεται σε αδύναμες περιφερειακές δομές όπου επικρατούν τα μικροσυμφέροντα. Και όταν συμβεί το κακό, δεν αρκεί το ελληνικό φιλότιμο. Η αντίδραση σε φαινόμενα τέτοιας κλίμακας δεν μπορεί να σχεδιαστεί στο γόνατο, με τους όρους πολιτικής επικοινωνίας από την πλευρά της κυβέρνησης ή με οδηγό τον χλευασμό και την ισοπέδωση από μερίδα της αντιπολίτευσης. Είναι προφανές ότι η χώρα χρειάζεται νέες δομές και σχέδιο για την πρόληψη, τη δασοπροστασία και τη δασοπυρόσβεση με βάση τα πορίσματα των ειδικών και τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές. 

Ενώ σε περιφερειακό επίπεδο χρειάζεται λογοδοσία και ενιαία πρωτόκολλα για την αντιμετώπιση ακραίων φαινομένων, τα οποία θα γίνονται γνωστά σε κατοίκους και επισκέπτες, συνεχίζοντας το θετικό ως τώρα προηγούμενο των προληπτικών εκκενώσεων. Το καλοκαίρι του 2023 επιβεβαιώνει ότι μεγα-πυρκαγιές του 2021 δεν ήταν ένα παροδικό φαινόμενο. Ούτε για εμάς, ούτε για τις υπόλοιπες χώρες στη λεκάνη της Μεσογείου. 

Πηγή: Protagon.gr