Κλείνει το Ινστιτούτο Γκαίτε στη Θεσσαλονίκη;

Άρθρο του Διογένη Δημητρακόπουλου στην  Deutsche Welle

Μεγάλος προβληματισμός για το μέλλον του Ινστιτούτου Γκαίτε στη Θεσσαλονίκη. Πιθανό κλείσιμο του θα αποτελέσει μεγάλο πλήγμα για την πόλη. Αχτίδες αισιοδοξίας.

Το εκτελεστικό συμβούλιο του Ινστιτούτου Γκαίτε στη Γερμανίαανακοίνωσε πρόσφατα το συνολικό μετασχηματισμό του οργανισμού σε διεθνές επίπεδο με σκοπό την μεσοπρόθεσμη εξοικονόμηση πόρων και την αναζήτηση νέων αγορών. Έχει ανακοινωθεί το κλείσιμο εννέα παραρτημάτων και ενός γραφείου διασύνδεσης σε όλο τον κόσμο, με αυτό της Θεσσαλονίκηςνα βρίσκεται υπό συζήτηση.

Στο χαιρετισμό του στα εγκαίνια της φωτογραφικής έκθεσης “Ghost Cemetery” στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, με θέμα τα ίχνη του εβραϊκού νεκροταφείου σε διάφορα σημεία της Θεσσαλονίκης και την οποία συνδιοργανώνει το Ινστιτούτο Γκαίτε Θεσσαλονίκης, ο νέος Γερμανός πρέσβης Αντρέας Κιντλ υπογράμμισε την συμβολή του Ινστιτούτου στις δράσεις για την ιστορική μνήμη, κάνοντας αναφορά και στην εμβληματική έκθεση «Διαιρεμένες Μνήμες» με θέμα την Κατοχή και το Ολοκαύτωμα. «Η συμμετοχή Ινστιτούτου Γκαίτε Θεσσαλονικης και σε αυτή την έκθεση δείχνει πόσο βαθιά στερεωμένο είναι το Ινστιτούτο στη Θεσσαλονίκη και την καταπληκτική δουλειά που κάνει εδώ», δήλωσε μιλώντας στη Deutsche Welle o νέος Γερμανός πρέσβης Αντρέας Κιντλ, που είχε πολλές συζητήσεις για το μέλλον του Ινστιτούτου στην Θεσσαλονίκη κατά την επίσκεψη του στην πόλη. «Ένιωσα πόσο σημαντικό ρόλο παίζει στην  πόλη της Θεσσαλονίκης και πόση μεγάλη είναι η ανάγκη το Ινστιτούτο Γκαίτε Θεσσαλονίκης να συνεχίζει εντατικά να δραστηριοποιείται», είπε χαρακτηριστικά ο Γερμανός πρέσβης.

Στην ερώτηση για το ενδεχόμενο κλείσιμο ή αναμόρφωση της λειτουργίας του τόνισε πως αυτό είναι μια απόφαση του εκτελεστικού συμβουλίου του Ινστιτούτου στη Γερμανία. «Απλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται την ανάγκη το Ινστιτούτο Γκαίτε να συνεχίσει τη δραστηριότητα του στη Θεσσαλονίκη στο γλωσσικό αλλά και πολιτιστικό κομμάτι. Πολλές εξετάσεις διεξάγονται εδώ. Είναι βασικό συστατικό της πολιτιστικής ζωής της πόλης της Θεσσαλονίκης» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Κιντλ.

Ανάγκη για συνέχιση της λειτουργίας του με την παρούσα μορφή

«Είναι ένα θεμελιώδες λάθος το κλείσιμο του Ινστιτούτου Γκαίτε Θεσσαλονίκης. Για δεκαετίες δημιούργησε ένα κλίμα εμπιστοσύνης με την κοινωνία της  πόλης και συνδέεται με την ιστορία της. Είναι από τα παλαιότερα στον κόσμο», τονίζει ο Πέτερ Πάνες, πρώην  Διευθυντής του Ινστιτούτου στη Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος πιστεύει πως η ποιότητα της δραστηριότητας του Ινστιτούτου δε μπορεί να υποκατασταθεί από καμία ψηφιακή πλατφόρμα. «Πρέπει να έχει τοπική παρουσία. Συνδέεται άμεσα με το παρελθόν της πόλης, τον κοσμοπολιτισμό της. H επιχειρηματολογία για το κλείσιμο είναι για μένα σκάνδαλο. Είτε αυτό γίνεται για οικονομικούς είτε για πολιτικούς λόγους, το να βλέπουμε την ιστορία και τον πολιτισμό με όρους εξοικονόμησης πόρων το βρίσκω αναχρονισμό», λέει χαρακτηριστικά ο Πάνες. Ακόμη και μια αναμόρφωση δραστηριοτήτων και μετατροπή του Ινστιτούτου σε γραφείο διασύνδεσης είναι για τον ίδιο ένα de facto κλείσιμο. Τις τελευταίες ημέρες έχει ενεργοποιηθεί το δίκτυο του Ινστιτούτου Γκαίτε Θεσσαλονικης με μάλλον καλά αποτελέσματα. Σύμφωνα με τον κ. Πάνες στην υποεπιτροπή εξωτερικής πολιτιστικής και εκπαιδευτικής πολιτικής του Γερμανικού Κοινοβουλίου από πολιτικής πλευράς και από διαφορετικά κόμματα υπήρξε η σαφής δήλωση ότι δεν υπάρχει η επιθυμία να κλείσει το Ινστιτούτο στη Θεσσαλονίκη.

Το Ινστιτούτο Γκαίτε Θεσσαλονίκης είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και από το 2018 υποχρεούται στην απόδοση φόρου εισοδήματος τεκμαρτού ενοικίου για τις εγκαταστάσεις του που ανήκουν στο γερμανικό κράτος. Ακόμη, είναι υπόχρεο σε φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας και ΕΝΦΙΑ με τη συνολική επιβάρυνση να φτάνει ετησίως κοντά τις 450.000 ευρώ, η οποία καταβάλλεται κανονικά και αδιαλείπτως. Αποτελεί όμως τώρα ένα αγκάθι με τη νέα πολιτική εξοικονόμησης πόρων του Ινστιτούτου. Σύμφωνα με το κ. Πάνες η ελληνική κυβέρνηση και το Υπουργείο Οικονομικών δήλωσαν σε επικοινωνία τους με τη Γερμανική πρεσβεία ότι θα δώσουν μια λύση στο φορολογικό ζήτημα. Το Ινστιτούτο Γκαίτε Θεσσαλονίκης είναι από μεγαλύτερα εξεταστικά κέντρα παγκοσμίως, με ίδια έσοδα 1 εκ. ευρώ το χρόνο και 41 εργαζόμενους στην συντριπτική τους πλειονότητα ελληνικής καταγωγής και μια πιθανή αναμόρφωση των δραστηριοτήτων του θα οδηγήσει σε απώλεια θέσεων εργασίας.

«Η συνέχιση της λειτουργίας του Ινστιτούτου Γκαίτε στο μέλλον πρέπει να συνεχίσει στο ακίνητο που είναι τώρα και όχι ως γραφείο διασύνδεσης. Είναι μια όαση στη περιοχή, ένας τόπος μνήμης για την ιστορία της πόλης. Εκεί στεγαζόταν κάποτε η Γερμανική Σχολή Θεσσαλονίκης, πολλά παιδιά Εβραίων της Θεσσαλονίκης θήτευσαν εκεί. Είναι ένα σύμβολο αντισημιτισμού σε μια τόσο κρίσιμη εποχή. Αυτό δεν μπορεί να πουληθεί. Η πολιτιστική, ιστορική αξία δε μετριέται σε χρήμα. Υπάρχουν λύσεις αν κάποιος πραγματικά θέλεις να τις βρει. Είναι θέμα πολιτικής βούλησης», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Πάνες.

«Το Γκαίτε είναι περιουσία για τη Θεσσαλονίκη»

«Είναι δίπλα από το Λαογραφικό Μουσείο σε μια πολύ καλή τοποθεσία. Ακούγεται έντονα ότι το πιθανό κλείσιμο του Γκαίτε Θεσσαλονίκης θα οδηγήσει σε ανέγερση πολυκατοικιών στη θέση του. Ότι χειρότερο μπορεί να φανταστεί κανείς», δήλωσε μιλώντας στη Deutsche Welle ο πρώην Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης επισημαίνοντας τη μεγάλη σημασία του για την πόλη.  «Η Θεσσαλονίκη το αγάπησε το Ινστιτούτο. Απόδειξη οι δράσεις του που έχουν πολύ καλή ανταπόκριση σε μια εποχή που ο κόσμος δε πηγαίνει σε εκδηλώσεις. Ως Δήμος συνομιλούσαμε με το Ινστιτούτο σε έναν ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας», τόνισε.

Για τον ίδιο έχει σημασία  να υπάρχει το Ινστιτούτο Γκαίτε στη Θεσσαλονίκη ως πυλώνας πολιτισμού σε μια περίοδο που η δημοκρατία δοκιμάζεται και υπάρχει μια γενικότερη τάση προς την ακροδεξιά. Πριν κάποια χρόνια έκλεισε και το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο στη Θεσσαλονίκη και η απομόνωση της πόλης φοβίζει το πρώην Δήμαρχο της πόλης. Ακόμη, ιδιαίτερο χαρακτηριστικό για τον ίδιο αποτελεί ότι  οι περισσότεροι Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία προέρχονται από τη Β. Ελλάδα και έτσι υπάρχει μια ιδιαίτερη σύνδεση.

«Το Ινστιτούτο Γκαίτε δεν είναι ένα φροντιστήριο ξένων γλωσσών. Μεταφέρει τη γερμανική κουλτούρα, η οποία είναι πολύ χρήσιμη στην Ελλάδα. Είναι κρίμα να χάσουμε ένα Ινστιτούτο με μεγάλη ιστορία και να το αγνοούμε. Το Γκαίτε είναι περιουσία για τη Θεσσαλονίκη», λέει χαρακτηριστικά o Γιάννης Μπουταρης γεμάτος αγωνία για το μέλλον του Ινστιτούτου στην Θεσσαλονίκη.

Η επόμενη εβδομάδα είναι κρίσιμη για το μέλλον του Ινστιτούτου Γκαίτε στη Θεσσαλονίκη με τη νέα συνεδρίαση του εκτελεστικού συμβουλίου του Ινστιτούτου στο Μόναχο να παίρνει τις τελικές αποφάσεις, με την ελπίδα το Ινστιτούτο Γκαίτε Θεσσαλονίκης να μπορέσει να συνεχίσει να προσφέρει στην πόλη ως πυλώνας πολιτισμού.