Σαν σήμερα απεβίωσε ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής

Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή (Βερολίνο, 13 Σεπτεμβρίου 1873 – Μόναχο, 2 Φεβρουαρίου 1950). 

Του Μηνά Ταυλαρίδη 

Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρής, Έλληνας μαθηματικός με διακεκριμένη ακαδημαϊκή καριέρα στη Γερμανία, πραγματοποίησε αξιοσημείωτες προόδους στην πραγματική και μιγαδική ανάλυση, στον λογισμό των μεταβολών και στη θεωρία μέτρων. Επιπλέον, ανέπτυξε ένα νέο πλαίσιο για τη θερμοδυναμική. Για την βαθιά συνεισφορά του Καραθεοδωρή ο επιστημονικός κόσμος τον τοποθετεί ως έναν από τους πιο αξιόλογους μαθηματικούς από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, όπως είναι και το ορθό όνομά του,  ήταν γιος του διπλωμάτη Στέφανου Καραθεοδωρή  και της Δέσποινας Πετροκόκκινου. 

Σπούδασε αρχικά στη Στρατιωτική Σχολή του Βελγίου (1891-1895) και ύστερα εργάστηκε ως μηχανικός στο φράγμα του Ασουάν στην Αίγυπτο (1898-1900). Έπειτα επέστρεψε στη Γερμανία και σπούδασε μαθηματικά στα Πανεπιστήμια του Βερολίνου και του Γκέτινγκεν, όπου και αναγορεύθηκε διδάκτορας το 1904. Δίδαξε σε πολλά Πανεπιστήμια της Γερμανίας: Βόνη (1908) Ανόβερο (1909), Μπρεσλάου (1910-1913), Γκέτινγκεν (1913-1918), Βερολίνο (1918-1920) και τελικά, από το 1924 στο Μόναχο. 

Τον Σεπτέμβριο του 1919, ο Βενιζέλος κάλεσε τον Καραθεοδωρή, στο Παρίσι όπου βρισκόταν για τη Διάσκεψη της Ειρήνης και λίγο μετά την αποβίβαση των ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη, του ανέθεσε να αναλάβει την οργάνωση του Πανεπιστημίου της Σμύρνης. Πραγματικά, ο Καραθεοδωρή αν και μεσουρανούσε τότε στη Γερμανία, τον Ιούλιο του 1920 παραιτήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και τον Σεπτέμβρη του 1920 ήρθε στην Ελλάδα με την οικογένειά του. 

Με δική του πρωτοβουλία πέτυχε να αγοραστούν σπουδαία συγγράμματα, με σκοπό την δημιουργία βιβλιοθήκης με 20.000 βιβλία, γιατί τη θεωρούσε “σπονδυλική στήλη” του Πανεπιστημίου. 

Ο Καραθεοδωρή, ήταν βέβαιος ότι τον Οκτώβριο του 1922 το Πανεπιστήμιο Σμύρνης θα λειτουργούσε. Δυστυχώς όμως, η πραγματικότητα τον διέψευσε. Ο Καραθεοδωρή, ήταν από τους τελευταίους που έφυγαν από τη Σμύρνη. Κατάφερε μάλιστα να διασώσει πολλά βιβλία και όργανα του Πανεπιστημίου. 

Θέλοντας να προσφέρει στην πατρίδα του, την Ελλάδα, δέχτηκε να αναλάβει θέση καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Στον κορυφαίο μαθηματικό, ανατέθηκε η διδασκαλία του μαθήματος “Στοιχεία των Μαθηματικών”, σε πρωτοετείς φοιτητές. Ήταν ένα απτό δείγμα μικροψυχίας από τους συναδέλφους του…

Το 1923 διετέλεσε καθηγητής Μηχανικής του ΕΜΠ και στις  24 Φεβρουαρίου 1924 εγκατέλειψε και την Ελλάδα για να διαδεχθεί στο Μόναχο τον περίφημο καθηγητή Lindemann. 

Στις 26 Νοεμβρίου 1926, ήταν ένα από τα πρώτα μέλη της Ακαδημίας Αθηνών που εκλέχθηκαν και από το 1930 ως το 1932, πάλι με πρόσκληση Βενιζέλου, ανέλαβε τη θέση του κυβερνητικού επιτρόπου στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Θεσσαλονίκης, για τη βελτίωση της λειτουργίας του. 

Το 1938, αποχώρησε λόγω ορίου ηλικίας από το Πανεπιστήμιο του Μονάχου.

Ο Καραθεοδωρή υπήρξε φίλος του Άλμπερτ Άινσταιν και ανεξακρίβωτες πηγές ισχυρίζονται, ότι ήταν ένας από εκείνους που βοήθησαν τον Άινσταιν στο να διατυπώσει τη Θεωρία της Σχετικότητας. Το σίγουρο είναι, ότι ο Αϊνστάιν θαύμαζε τον Καραθεοδωρή: “Er ist ein feiner Mensch” (“Είναι ένας υπέροχος άνθρωπος”), έλεγε χαρακτηριστικά. Και όταν πληροφορήθηκε τον θάνατο του, είπε: 

“This is a great loss for mathematical science, physics and the wisdom of our century” (“Αυτή είναι μια μεγάλη απώλεια για τη μαθηματική επιστήμη, τη φυσική και τη σοφία του αιώνα μας”)